Ohmen legea: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

12:10, 9 urtarrila 2018ko berrikusketa

Ohmen legea Georg Simon Ohm fisikari alemaniarrak proposatutako lege fisiko bat da.

Lege honen arabera "erresistentzia elektriko batean zehar korronte elektrikoa pasatzean, beraien muturren arteko potentzial-diferentzia eta erresistentzian zehar igarotzen den korrontearen intentsitatea zuzenki proportzionalak dira"

Ohmen legearen triangelua

Zirkuitu elektrikoen analisian, elkartruka daitezkeen Ohmen legearen hiru adierazpen baliokide erabiltzen dira:

I={\frac {V}{R}}\quad ,\quad V=IR\quad {\text{eta}}\quad R={\frac {V}{I}}.

Ekuazioen elkartrukagarritasuna triangelu batekin irudika daiteke, non $V$ (tentsioa) goian jartzen den, $I$ intentsitate elektrikoa ezkerrean, eta $R$ erresistentzia elektrikoa eskuinean. Ezker eta eskuineko atalak banatzen dituen lerro bertikalak biderketa adierazten du, eta goiko eta beheko aldeak banatzen dituen lerro horizontalak zatiketa adierazten du.

Zirkuitu erresistiboak

Ohmen legea elementu erresistiboak bakarrik dituen zirkuituetan erabiltzen da —kapazitantzia edo induktantziarik gabeko zirkuituetan—. Korronte zuzeneko zirkuituetan erabil daiteke; korronte alternoko zirkuituetan ere erabil daiteke, baina kapazitantziarik eta induktantziarik ez dagoen kasuan soilik.

Seriean edo paraleloan konektatuta dauden erresistentziak erresistentzia baliokide bakar batez ordezka daitezke zirkuitu elektrikoen analisia egitean

I={\frac {V}{R}}

I\,

intentsitatea amperetan (A),

V\,

potentzial elektrikoaren diferentzia voltetan (V) eta

R\,

erresistentzia elektrikoa ohmetan (Ω).

Zirkuitu erreaktiboak

Korronte alternoko zirkuituetan edo tentsio aldakorreko zirkuituetan kondentsadoreak edo/eta harilak badaude, horien erreaktantzia ere hartu behar da kontuan. Kasu horretan, tentsioa eta korrontea elkarrekin erlazionatzeko, inpedantzia erabili behar da:

I={\frac {V}{Z}}

I\,

intentsitatea irudikatzen duen fasorea,

$V\,$ potentzial elektrikoaren diferentzia irudikatzen duen fasorea eta

Z\,

inpedantzia elektrikoa.

$Z$ inpedantzia zenbaki konplexua izan daiteke,

Z=R+{\text{j}}X

$R$ erresistentzia inpedantziaren parte erreala da, eta $X$ , erreaktantzia inpedantziaren parte irudikaria. Bestalde, ${\text{j}}={\sqrt {-1}}$ da, alegia zenbaki irudikaria, zeina ingeniaritzako testuetan jota letrarekin adierazi ohi den.

$Z$ konplexua denean —erreaktantzia dagoenean—, parte errealak bakarrik xahutzen du beroa.

Ikus, gainera

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ohmen legea

Artikulu hau fisikari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

@@ 2. lerroa: / 2. lerroa: @@
 '''Ohmen legea''' [[Georg Simon Ohm]] [[fisikarien zerrenda|fisikari]] [[alemania]]rrak proposatutako lege fisiko bat da.
-Bere arabera ''"[[erresistentzia elektriko]] batean zehar [[intentsitate elektriko|korronte elektrikoa]] pasatzerakoan, beraien muturren arteko [[Tentsio (elektrizitatea)|potentzial diferentzia]] eta erresistentzian zehar igarotzen den intentsitatea zuzenki proportzionalak dira"''
+Lege honen arabera ''"[[erresistentzia elektriko]] batean zehar [[intentsitate elektriko|korronte elektrikoa]] pasatzean, beraien muturren arteko [[Tentsio (elektrizitatea)|potentzial-diferentzia]] eta erresistentzian zehar igarotzen den korrontearen intentsitatea zuzenki proportzionalak dira"''
 == Ohmen legearen triangelua ==
 [[Fitxategi:Ohm's law triangle.svg|130px|thumbnail|Ohmen legearen triangelua.]]
-[[Zirkuitu elektrikoen analisi]]an, elkartrukatu daitezkeen Ohmen legearen hiru adierazpen baliokide erabiltzen dira:
+[[Zirkuitu elektrikoen analisi]]an, elkartruka daitezkeen Ohmen legearen hiru adierazpen baliokide erabiltzen dira:
-:<math>I = \frac{V}{R} \quad \text{edo}\quad V = IR \quad \text{edo} \quad R = \frac{V}{I}. </math>
+:<math display="block">I = \frac{V}{R} \quad , \quad V = IR \quad \text{eta} \quad R = \frac{V}{I}. </math>
-[[Ekuazio]]aren elkartrukagarritasuna triangelu batekin irudikatu daiteke, non V ([[Tentsio (elektrizitatea)|tentsioa]]) goian jartzen den,
+[[Ekuazio|Ekuazioen]] elkartrukagarritasuna triangelu batekin irudika daiteke, non <math>V</math> ([[Tentsio (elektrizitatea)|tentsioa]]) goian jartzen den, <math>I</math> [[intentsitate elektriko]]a ezkerrean, eta <math>R</math> [[erresistentzia elektriko]]a eskuinean. Ezker eta eskuineko atalak banatzen dituen lerro bertikalak biderketa adierazten du, eta goiko eta beheko aldeak banatzen dituen lerro horizontalak zatiketa adierazten du.
-I [[intentsitate elektriko]]a ezkerrean jartzen den, eta R [[erresistentzia elektriko]]a eskuinean jartzen den. Ezker eta eskuineko atalak banatzen dituen lerro bertikalak biderketa adierazten du, eta goiko eta beheko aldeak banatzen dituen lerro horizontalak zatiketa adierazten du.
 == Zirkuitu erresistiboak ==
-[[Fitxategi:Ohm's Law with Voltage source TeX.svg|220px|thumbnail|eskuinera|Tentsio iturri bat eta erresistentzia batekin osatutako [[zirkuitu elektriko]] sinple bat. '''Ohmen legea'''ren arabera, <math>V=iR</math>]]
+[[Fitxategi:Ohm's Law with Voltage source TeX.svg|220px|thumbnail|eskuinera|Tentsio-iturri batekin eta erresistentzia batekin osatutako [[zirkuitu elektriko]] sinple bat. '''Ohmen legea'''ren arabera, <math>V=iR</math>]]
-Ohmen legea elementu erresistiboak bakarrik dituen [[zirkuitu elektriko|zirkuitu]]etan erabiltzen da —[[kapazitantzia]] edo [[induktantzia]]rik gabeko zirkuituetan—. [[Korronte zuzen]]eko zirkuituetan erabili daiteke; [[korronte alterno]]ko zirkuituetan kapazitantzia eta induktantziarik ez badago ere zuzenean erabili daiteke.
+Ohmen legea elementu erresistiboak bakarrik dituen [[zirkuitu elektriko|zirkuitu]]etan erabiltzen da —[[kapazitantzia]] edo [[induktantzia]]rik gabeko zirkuituetan—. [[Korronte zuzen]]eko zirkuituetan erabil daiteke; [[korronte alterno]]ko zirkuituetan ere erabil daiteke, baina  kapazitantziarik eta induktantziarik ez dagoen kasuan soilik.
-[[Serieko zirkuitu|Seriean]] edo [[paraleloko zirkuitu|paraleloan]] konektatuta dauden erresistentziak ''erresistentzia baliokide'' bakar bategatik ordezkatu daitezke [[zirkuitu elektrikoen analisi]]a egiterakoan.
+[[Serieko zirkuitu|Seriean]] edo [[paraleloko zirkuitu|paraleloan]] konektatuta dauden erresistentziak ''erresistentzia baliokide'' bakar batez ordezka daitezke [[zirkuitu elektrikoen analisi]]a egitean
-::<math> I=\frac{V}{R} </math>
+:<math display="block"> I=\frac{V}{R} </math><math>I \,</math> [[Intentsitate elektriko|intentsitate]]a [[anpere|ampere]]tan (A),
-:<math>I \,</math> [[Intentsitate elektriko|intentsitate]]a [[anpere]]tan (A) izanik;
+:<math>V \,</math> [[Tentsio (elektrizitatea)|potentzial elektrikoaren diferentzia]] [[volt]]etan (V) eta
-:<math>V \,</math> [[Tentsio (elektrizitatea)|potentzial elektrikoaren diferentzia]] [[Volt]]etan (V) izanik;
+:<math>R \,</math> [[erresistentzia elektriko]]a [[ohm]]etan (Ω).
-:<math>R \,</math> [[erresistentzia elektriko]]a [[ohm]]etan (Ω) izanik.
 == Zirkuitu erreaktiboak ==
-[[Korronte alterno]]ko zirkuituetan edo [[tentsio (elektrizitatea)|tentsio]] aldakor bat duen zirkuitu batean [[kondentsadore elektriko|kondentsadore]] edo [[haril]]ak badaude, hauen [[erreaktantzia elektriko|erreaktantzia]] ere kontutan hartu behar da. Kasu honetan, tentsio eta [[intentsitate elektriko|korrontea]] erlazionatzeko [[inpedantzia elektriko|inpedantzia]] erabili behar da:
+[[Korronte alterno]]ko zirkuituetan edo [[tentsio (elektrizitatea)|tentsio]] aldakorreko zirkuituetan [[kondentsadore elektriko|kondentsadoreak]] edo/eta [[haril]]ak badaude, horien [[erreaktantzia elektriko|erreaktantzia]] ere hartu behar da kontuan. Kasu horretan, tentsioa eta [[intentsitate elektriko|korrontea]] elkarrekin erlazionatzeko, [[inpedantzia elektriko|inpedantzia]] erabili behar da:
-:: <math> I= \frac{V}{Z} </math>
+:<math display="block"> I= \frac{V}{Z} </math><math>I \,</math> [[Intentsitate elektriko|intentsitate]]a irudikatzen duen [[fasore]]a,
-:<math>I \,</math> [[Intentsitate elektriko|intentsitate]]a irudikatzen duen [[fasore]]a izanik;
+<math>V \,</math> [[Tentsio (elektrizitatea)|potentzial elektrikoaren diferentzia]] irudikatzen duen [[fasore]]a eta
+:<math>Z \,</math> [[inpedantzia elektriko]]a.
-:<math>V \,</math> [[Tentsio (elektrizitatea)|potentzial elektrikoaren diferentzia]] irudikatzen duen [[fasore]]a izanik;
-:<math>Z \,</math> [[inpedantzia elektriko]]a izanik.
 <math>Z</math> inpedantzia [[zenbaki konplexu]]a izan daiteke,
-:<math> Z= R+jX</math>
+:<math> Z= R+\text{j}X</math>
-<math>R</math> [[erresistentzia elektriko|erresistentzia]] inpedantziaren zati erreala izanik eta <math>X</math> [[Erreaktantzia elektriko|erreaktantzia]] inpedantziaren zati irudikaria izanik.
+<math>R</math> [[erresistentzia elektriko|erresistentzia]] inpedantziaren parte erreala da, eta <math>X</math>, [[Erreaktantzia elektriko|erreaktantzia]] inpedantziaren parte irudikaria. Bestalde, <math> \text{j}=\sqrt{-1}</math> da, alegia zenbaki irudikaria, zeina ingeniaritzako testuetan jota letrarekin adierazi ohi den.
-<math>Z</math> konplexua denean —erreaktantzia dagoenean—, parte errealak bakarrik [[Joule efektua|disipatzen du beroa]].
+<math>Z</math> konplexua denean —erreaktantzia dagoenean—, parte errealak bakarrik [[Joule efektua|xahutzen du beroa]].
 == Ikus, gainera ==
-* [[Tentsio (elektrizitatea)|Potentzial diferentzia]]
+* [[Tentsio (elektrizitatea)|Potentzial-diferentzia]]
 * [[Intentsitate elektriko]]a
 * [[Erresistentzia elektriko]]a