Edukira joan

Jesusen Lagundia

Wikipedia, Entziklopedia askea
Jesuita» orritik birbideratua)
Jesusen Lagundia
Ad maiorem Dei gloriam
Datuak
Izen laburraS.J.
Motaerlijio-ordena katolikoa eta erakundea
IzengoitiaGesuiti, Jesuítas eta Jesuitas
Jarduera
Kide kopurua26.799 (2018)
Eskumendekoak
Agintea
Zuzendari exekutiboaArturo Sosa Abascal eta Adolfo Nicolás
Egoitza nagusi
Egoitza nagusi
Osatuta
JabeaEliza latino
BabesleaNoël Brûlart de Sillery (en) Itzuli
Zeren jabe
Historia
Sorrera1540 (egutegi gregorianoa)
Sortzailea
ZaindariaOur Lady of the Road (en) Itzuli, Ignazio Loiolakoa eta Josef Nazaretekoa
webgune ofiziala

Jesusen Lagundia[1] edo Jesusen Konpainia[oh 1] Eliza Katolikoaren zuzenbide pontifikaleko kleriko erregularren ordena erlijiosoa dira. Ignazio Loiolakoa eta Frantzisko Xabierkoa euskaldunek beste bost lagunekin sortu zuten 1540an, Paulo III.a aita santuak onartuta. Gizartearen ebanjelizazioan eta ministerio apostolikoan aritzen da 112 naziotan. Jesuitak hezkuntzan, ikerketan eta kultura-jardueretan aritzen dira. Jesuitek ere erretiroak zuzentzen dituzte, beren ministerioa ospitale eta parrokietan erabiltzen dute, zuzeneko ministerio sozial eta humanitarioak babesten dituzte eta elkarrizketa ekumenikoa sustatzen dute.

Jesusen Lagundia Madonna della Stradaren babespean dago, Mariaren tituluetako bat, eta Aita Jeneral batek zuzentzen du[2]. Konpainiaren egoitza, Kuria Orokorra, Erroman dago[3]. Ignazioren kuria historikoa Collegio del Gesùren parte da orain, Gesù elizarekin batera, jesuiten ama eliza.

Jesusen Lagundiko kideek "betiereko pobrezia, kastitatea eta obedientzia" botoa egiten dute, "pontifize subiranoari obedientzia berezia agintzen diote misioei dagokienez", eta espero da jesuita bat "perinde ac cadaver" ("bizitzarik gabeko gorputza balitz bezala") Aita Santuak zuzentzea, nahiz eta munduko edozein lekutara joateko aginduak ematea. Hori horrela zen Ignazio, bere sortzaile nagusia, prestakuntza militarra zuen noble bat zelako. Ondorioz, sorrerako agiriaren lehen lerroek ziotenez, "Jainkoaren soldadu izan nahi duenak, fedearen defentsan eta hedapenean ahalegin berezia egiteko, eta arimek bizitzan eta kristauen doktrinan aurrera egiteko" oinarritzen zen gizartea[4]. Horregatik, batzuetan jesuitei buruz hizkera arruntean: "Jainkoaren soldaduak"[5], "Jainkoaren itsasgizonak"[6] edo "Konpainia" esaten da. Konpainiak kontrarreforman parte hartu zuen eta, geroago, Vatikanoko II. Kontzilioaren aplikazioan.

Misiolari jesuitek misioak ezarri zituzten mundu osoan XVI. mendetik XVIII. mendera arte, eta arrakasta eta porrotak izan zituzten bertako herrien kristautzean. Jesuitak beti polemikoak izan dira Eliza Katolikoaren barruan, eta sarritan gatazka izan dute gobernu eta erakunde sekularrekin. 1759tik aurrera, Eliza Katolikoak Europako herrialde gehienetatik eta Europako kolonietatik bota zituen jesuitak. 1814an, Elizak euren aurkako zigorra kendu zuen.

Indiako, Txinako eta Japoniako jesuiten misioen historia (Luis de Guzmán, 1601).

Banaketa geografikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jesulagunak munduan zehar probintzietan banatuta daude, 10 eskualde handitan (AEB, Afrika, Ekialdeko Asia, Ekialdeko Europa, Erdialdeko Europa, Hego Asia, Hego Europa, Hego Latinoamerika, Ipar Latinoamerika eta Mendebaldeko Europa) eta 127 estatutan.

Eskualdeek ez dute beti bat egiten gaur egungo herrialde geografikoekin. Hego Euskal Herrikoa Loiolako probintzia da.

2004an 20.170 jesuita zeuden munduan, 300 Loiolako probintzian.

Jesuita ospetsuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Frantzisko aita santua 2013ko martxoan.
Sakontzeko, irakurri: «Jesuita ospetsuen zerrenda»

Ignazio Loiolakoa eta Frantzisko Xabierkoa fundatzaileekin batera, aipatzekoak dira Matteo Ricci, Pedro Claver, Erramun Olabide, Pierre Teilhard de Chardin, Pedro Arrupe, Ignacio Ellacuria, Anthony de Mello, Gotzon Garate, Jon Sobrino, Xabier Gorostiaga eta Frantzisko (aita santua) beste hainbaten artean.

Lotutako erakundeak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Herrian

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Beste izen batzuk ere erabili dira euskaraz, hala nola Josuren Lagundia, Josulagunak edo Jesuitak. Ohikoa da ere Konpania izena soilik erabiltzea. Latinez Societas Iesu edo Iesuitae erabiltzen da.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.; Euskalterm; Loiolako Jesuiten webguneko orria.
  2. A. Arturo Sosa SJ, Jesusen Lagundiaren aita jeneral berria. Deustuko Unibertsitatea.
  3. (Ingelesez) «Officials | The Society of Jesus» www.jesuits.global (Noiz kontsultatua: 2024-03-12).
  4. O'Malley, John W., ed. (2006). The Jesuits II: cultures, sciences, and the arts, 1540-1773. University of Toronto Press ISBN 978-0-8020-3861-6. PMC ocm58544930. (Noiz kontsultatua: 2024-03-12).
  5. (Gaztelaniaz) Wright, Jonathan. (2005). Los jesuitas: una historia de los "soldados de Dios". Fondo de Cultura Económica ISBN 978-84-8306-605-8. (Noiz kontsultatua: 2024-03-12).
  6. (Ingelesez) updated, The Week Staff last. (2013-03-23). «The Jesuits: 'God's marines'» theweek (Noiz kontsultatua: 2024-03-12).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]