Jesusen Lagundia
| Jesusen Lagundia | |
|---|---|
Jesusen Lagundiaren Zigilua. "IHS" trigrama grekerazko "IHΣOYΣ" (Josu edo Jesus) lehen hiru hitzen arabera dago, ondoren "Iesus Hominum Salvator" (Jesus, Gizateriaren Salbatzailea) interpretatua izango zen, "Habemus Iesum Socium" (Jesus dugu languntzat) edo "Societas Iesu humilis" (Jesus apalaren Lagundia)
|
|
| Latinezko izena | Societas Iesu |
| Izen arrunta | Jesuitak |
| Goiburua | Ad maiorem Dei gloriam |
| Fundatzailea(k) | Ignazio Loiolakoa |
| Fundazio urtea | 1534 |
| Fundazio lekua | Erroma |
| Mota | Erlijio ordena katolikoa |
| Egoitza | Gesù eliza |
| Nagusi jenerala | Arturo Sosa |
| Kideak | 17.287 (2013)[1] |
| Webgunea | http://www.sjweb.info/ |
Jesusen Lagundia,[2] Jesusen Konpainia, Josuren Lagundia edo Josuren Konpainia Eliza Katolikoaren ordena erlijiosoa da, San Inazio Loiolakoak fundatua. 17.000 kide inguru ditu eta, hortaz, ordena jendetsuena da.
Jesulagunak edo jesuitak Lagundiaren kideak dira. Jesulagunek hiru boto arruntez gain (obedientzia, pobrezia eta kastitatea) Aita Santuari obedientzia zor diote.
Eduki-taula
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1491eko abenduaren 24an Inazio Loiolakoa jaio zen Azpeitian.
- 1534ko abuztuaren 15ean Inazio Loiolakoak ordena fundatu zuen sei ikasleekin batera (Frantzisko Xabierkoa, Alfonso Salmerón, Diego Laínez, Nicolás Bobadilla, Peter Faber eta Simon Rodrigues).
- 1540ko irailaren 27an Paulo III.a Aita Santuak ordena baimendu zuen Regimini Militantis buldaren bidez.
- 1541ean Xabierko San Frantzisko Asiara iritsi zen lehenengo aldiz, Goara (India) zehazki.
- 1554an San Inaziok Lagundiaren "Konstituzioak" idatzi zuen, hierarkia zehaztuz.
- 1609an Latinoamerikako lehen "erredukzioa" ezarri zuten.
- 1759ko abenduaren 17an Pombalgo Markesak josulagunak egotzi zituen Portugaldik eta euren menpeko lurraldeetatik (Brasildik batik bat).
- 1767an Frantzia, Espainia eta orduko Sizilia eta Parmatik ere egotzi zituzten.
- 1773ko uztailean Klemente XIV.a Aita Santuak ordenaren indargabetzea sinatu zuen berebiziko presiopean.
- 1814an lehengoratu zuten ordena.
- 1932ko urtarrilaren 23an Espainiako Bigarren Errepublikan Lagundia desegin behar izan zuten behin-behinekoz.
- 1961ean abiatu zuten "Herri Irratia" Donostia eta Azpeitian.
- 1965ean Pedro Arrupe jesuita bilbotarrak Lagundiaren gidaritza hartu zuen.
- 1981ean Cristianisme i Justícia izeneko ikasketa-zentroa sortu zuten Katalunian, Vatikanoko II. kontzilioaren ildoarekin bat eginez. Pedro Arruperen gaixotasuna zela eta, Joan Paulo II.ak ordezko bat aukeratu zuen.
- 1983an Peter Hans Kolvenbach izendatu zuten Lagundiko buru. Historian lehen aldiz, Kongregazio honetako buru batek kargua utzi zuen bizirik zela.
- 1989ko azaroaren 16an San Salvadoren 6 jesuita hil zituzten (Ignacio Ellakuria, Ignacio Martin-Baro, Segundo Montes, Joaquin Lopez y Lopez, Juan Ramon Moreno eta Amado Lopez). Askapenaren teologia defendatzen zuten eta hilketak zio politikoak zituela ematen du.
- 2006an Frantzisko Xabierkoaren jaiotzaren 500. mendeurrena ospatu zuten.
- 2007an Adolfo Nicolas espainiarra izendatu zuten Jesusen Lagundiko buru.
- 2013an Jorge Mario Bergoglio jesuita izendatu zuten Aita santu, Frantzisko izenarekin.
- 2016an Arturo Sosa venezuelarra izendatu zuten Lagundiko buru.
Banaketa geografikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu nagusia: Jesusen Lagundiaren banaketa geografikoa.
Jesulagunak munduan zehar probintzietan banatuta daude, 10 eskualde handitan (AEB, Afrika, Ekialdeko Asia, Ekialdeko Europa, Erdialdeko Europa, Hego Asia, Hego Europa, Hego Latinoamerika, Ipar Latinoamerika eta Mendebaldeko Europa) eta 127 estatutan.
Eskualdeek ez dute beti bat egiten gaur egungo herrialde geografikoekin. Hego Euskal Herrikoa Loiolako probintzia da.
2004an 20.170 jesuita zeuden munduan, 300 Loiolako probintzian.
Jesuita ospetsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Inazio Loiolakoa eta Frantzisko Xabierkoa fundatzaileekin batera, aipatzekoak dira Matteo Ricci, Pedro Claver, Erramun Olabide, Pierre Teilhard de Chardin, Pedro Arrupe, Ignacio Ellacuria, Anthony de Mello, Gotzon Garate, Jon Sobrino eta Xabier Gorostiaga beste hainbaten artean.
Lotutako erakundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herrian[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Munduan[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ The Society of Jesus in numbers, Digital News Service SJ, Vol. XVII, No. 10, 10 April 2013, sjweb.info, http://www.sjweb.info/news/prints/ensPrint.cfm?PubNumID=188&DownLang=1&publang=1. Noiz kontsultatua: 2015-06-23.
- ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.; Euskalterm; Loiolako Jesuiten webguneko orria.
Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jesusen Lagundia  |
- Jesusen Lagundiaren webgunea (Ingelesez)(Gaztelaniaz)
- Loiolako probintziaren webgunea (Euskaraz)(Gaztelaniaz)
- Frantziako probintziaren webgunea (Frantsesez)
- Cristianisme i Justícia fundazioa (Katalanez)(Gaztelaniaz)(Ingelesez)
