Paul Newman
Paul Leonard Newman (Shaker Heights, Ohio, 1925eko urtarrilaren 26a - Westport, Connecticut, 2008ko irailaren 26a) Ameriketako Estatu Batuetako aktorea eta zinema zuzendaria izan zen, 1986ko The Color of Money filmean burututako antzezpenari esker gizonezko aktore onenaren Oscar saria irabazi zuen.
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bere aita, Arthur Samuel Newman, judu estatubatuarra zen eta ama, Theresa Garth, Austrohungariar imperiokoa (gaur egungo Eslovakia). Paul Newmanek 1943 eta 1945 artean soldautza bete zuen, Okinawa eta Guameko baseetan.
Bigarren Mundu Gerran borrokatu ostean, Yale Unibertsitatean eta New Yorkeko Actors Studioan[1] ikasi zuen. Aktore lanean, Broadwayen hasi zen. 1954an lehen filman jokatu zuen, The Silver Chalice izenekoan, zein, Newmanen hitzetan, 1950eko hamarkadako film txarrena zen. Hala ere, paper arrakastatsuak lortu zituen horren geroztik. Begi urdineko eta tankera oneko aktore polita baino gehiago izan nahi zuenez, 1950eko, 1960ko eta 1970eko hamarkadetan mota guztietako paperak egin zituen. Horrek belaunaldi berriaren errespetua eman zion. 2008 hasieratik birikako minbizia zuen eta, kimioterapiak huts egin ostean, bere azken egunak familiaren ondoan pasatzea erabaki zuen, irailaren 26an hil zen arte[2].
Filmografia (aktore gisa)[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- The Silver Chalice (1954)
- Somebody Up There Likes Me (1956)
- The Rack (1956)
- The Helen Morgan Story (1957)
- Until They Sail (1957)
- The Long, Hot Summer (1958)
- The Left Handed Gun (1958)
- Cat on a Hot Tin Roof (1958)
- Rally 'Round the Flag, Boys! (1958)
- The Young Philadelphians (1959)
- Exodus (1960)
- From the Terrace (1960)
- The Hustler (1961)
- Paris Blues (1961)
- Sweet Bird of Youth (1962)
- Hemingway's Adventures of a Young Man (1962)
- Hud (1963)
- A New Kind of Love (1963)
- The Prize (1963)
- What a Way to Go! (1964)
- The Outrage (1964)
- Lady L (1965)
- A Year Toward Tomorrow (1966) (laburmetraia)
- Harper (1966)
- Torn Curtain (1966)
- Luke (1967) (laburmetraia)
- Hombre (1967)
- Cool Hand Luke (1967)
- Once Upon a Wheel (1968) (dokumentala)
- The Private War of Harry Frigg (1968)
- Winning (1969)
- Butch Cassidy and the Sundance Kid (1969)
- The Making of 'Butch Cassidy and the Sundance Kid' (1970) (dokumentala)
- King: A Filmed Record... Montgomery to Memphis (1970) (dokumentala)
- WUSA (1970)
- Sometimes a Great Notion (1971)
- Pocket Money (1972)
- The Life and Times of Judge Roy Bean (1972)
- The Mackintosh Man (1973)
- The Sting (1973)
- The Towering Inferno (1974)
- McCarthy: Death of a Witch Hunter (1975) (dokumentala)
- The Drowning Pool (1975)
- Silent Movie (1976) (cameo)
- Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull's History Lesson (1976)
- Slap Shot (1977)
- Quintet (1979)
- When Time Ran Out... (1980)
- Fort Apache, The Bronx (1981)
- Absence of Malice (1981)
- The Verdict (1982)
- Harry and Son (1984)
- The Color of Money (1986)
- John Huston: The Man, the Movies, the Maverick (1989) (dokumentala)
- Fat Man and Little Boy (1989)
- Blaze (1989)
- Mr. and Mrs. Bridge (1990)
- The Hudsucker Proxy (1994)
- Nobody's Fool (1994)
- Super Speedway (1997) (dokumentala)
- Twilight (1998)
- Message in a Bottle (1999)
- Where the Money Is (2000)
- Road to Perdition (2002)
- The Life Between (2003) (dokumentala)
- Tell Them Who You Are (2004) (dokumentala)
- Empire Falls (2005) (telefilma)
- Going Through Splat: The Life and Work of Stewart Stern (2005) (dokumentala)
- Cars (2006) (ahotsa)
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Ingelesez) Harmetz, Aljean. (2008-09-27). «Paul Newman, a Magnetic Titan of Hollywood, Is Dead at 83 (Published 2008)» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2021-02-23).
- ↑ «NY Daily News - We are currently unavailable in your region» www.tribpub.com (Noiz kontsultatua: 2021-02-23).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
![]() |
Artikulu hau Ohioko biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
- 1925eko jaiotzak
- 2008ko heriotzak
- Ohioko biografia zirriborroak
- Ohioarrak
- Ameriketako Estatu Batuetako aktoreak
- Gizonezko aktore onenaren Oscar sariaren irabazleak
- Ohorezko Oscar sariaren irabazleak
- Estatubatuar juduak
- Eslovakiar estatubaturrak
- Minbiziak hildakoak
- Bigarren Mundu Gerrako militarrak
- Kennedy Sarien irabazleak
- Zuzendari onenaren Urrezko Globo saridunak
- Cannesko Zinemaldiko gizonezko interpretazio onenaren saridunak