Nederlandera

Nederlandera
Nederlands — Hollands — Vlaams
[[Fitxategi:Nederlanderaren hedapena.|285px]]
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Herbehereak, Holandarren Antillak, Aruba, Surinam, Belgika (Flandria eta Brusela), Frantzia (Frantziar Flandria), Alemania (Rhin Beherea) eta Indonesia
Hiztunak	Jatorrizkoak: 22 milioi Guztira: 27 milioi
Rankinga	45.a
Ofizialtasuna	Aruba, Belgika, Herbehereak, Holandarren Antillak, Surinam, Benelux, Europar Batasuna, Hego Amerikako Nazioen Batasuna
Araugilea	Nederlandse Taalunie
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak germaniar hizkuntzak mendebaldeko germaniar hizkuntzak Franconian (en) Low Franconian (en)
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	SOV hizkuntza, V2 hizkuntza, nominatibo-akusatibo hizkuntza, hizkuntza azentuala, time–manner–place (en) , hizkuntza fusionatzailea eta hizkuntza sintetikoa
Denbora gramatikalak	orainaldia eta lehenaldia
Modu gramatikalak	indikatiboa, agintera eta subjuntiboa
Genero gramatikalak	genero komuna, genero neutroa, genero maskulinoa eta genero femeninoa
Kasu gramatikalak	nominatiboa, akusatiboa eta datiboa
Alfabetoa	latindar alfabetoa eta Dutch Braille (en)
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1	nl
ISO 639-2	dut nld
ISO 639-3	nld
Ethnologue	nld
Glottolog	dutc1256
Wikipedia	nl
Linguasphere	52-ACB-a
ASCL	1401
Linguist List	nld
IETF	nl

Nederlandera jatorri germanikoa duen hizkuntza bat da. Gutxi gorabehera 24 milioi pertsonak hitz egiten dute mundu osoan.

Hizkuntza ofiziala da Herbehereetako Erresuman —hots, Herbeheretan, Holandarren Antilletan eta Aruban— eta Surinamen. Belgikako hizkuntza ofizialetako bat da, frantsesarekin eta alemanarekin batera. Frantziako ipar-ekialdean ere 60.000 pertsona inguruk hitz egiten dute. Indonesiako hainbat partetan ere hitz egiten da, non administrazio publikoak hizkuntza ofizialtzat erabiltzen zuen.

Nederlandera estandarrak ABN izena hartzen du, Algemeen Beschaafd Nederlands (landutako nederlandera orokorra), eta horixe da Herbehereetan eta Belgikan erabiltzen den aldaera.

Nederlandera, mundu guztian, 250 unibertsitatetan baino gehiagotan irakasten da.

Sailkapena

• Indoeuropar hizkuntzak
  • Germaniar hizkuntzak
    • Mendebaldeko germaniar hizkuntzak
      • Behe frankikoa edo Nederlandera
        • (Afrikaans, Nederlandar kreolerak)

Dialektoak

Dialekto holandarra Holandako probintzietan hitz egiten da, Brabansona, Brabanseko probintzian hitz egiten den moduan. Hizkuntza honi holandera deitzea ezegokia da, eta burla gisa har dezakete Holandako probintzietan bizi ez diren hiztunek.

Afrikaans dialektoa, Namibia eta Hegoafrikan hitz egiten da, normalean hizkuntza beregain gisa hartzen bada ere.

Flandrian hitz egiten den nederlanderari, berriz, flandriera deritzo. Flandrierak beste dialekto batzuk ditu, West-Vlaamse, Oost-Vlaanse, Limburgs, Brabants eta Antwerps-era.

Literatura

Sakontzeko, irakurri: «Nederlanderazko literatura»

Jacob van Maerlant eta Jan van Ruusbroec Erdi Aroko egilerik azpimarragarrienak ditugu, beste batzuen artean. Denboran aurrera, Urrezko Aroa delakoan (1550–1670) Joost van den Vondel batik bat eta Dirck Volckertszoon Coornhert eta Pieter Corneliszoon Hooft idazle nabarmenak izan ziren.

Bestela, XIX. mendean Willem Bilderdijk, Guido Gezelle poeta, "Multatuli" (kolonialismoa satirikoki kritikatu zuena) eta Louis Couperus ditugu. Azkenik, XX. mendetik aurrera Johan Huizinga eta Harry Mulisch ezagunenen artean daude.

Kanpo loturak

Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.

• (Nederlanderaz)(Ingelesez) Ingelesa-nederlandera-ingelesa hiztegia
• (Ingelesez) Ikasi nederlandera online