Edukira joan

Haumea (planeta nanoa)

Wikipedia, Entziklopedia askea
Haumea» orritik birbideratua)
Haumea 🝻
Haumea eta bere bi ilargiak: Hiʻiaka eta Namaka
Aurkikuntza
AurkitzaileaBrown et al.; Ortiz et al. (ofizialtasunik gabe)
Aurkikuntza data2004–12–28 (Brown et al.); 2005eko uztaila (Ortiz et al.)
Izendapenak
Planetoide izendapenaHaumea
Zeinengatik izendatua
Haumea
Izen alternatiboa
2003 EL61
Planetoide sailkapenaPlaneta nano, plutoide, TNO
AdjektiboaHaumear
Ezaugarri orbitalak
Garaia: 2014-12-09 (JD 2457000.5)
Afelioa51.483 AU
(7.702 Tm)
Perihelioa34.952 AU
(5.229 Tm)
43.218 AU
(6.465 Tm)
Eszentrikotasuna0.19126
284.12 a (103774 d)
Batezbesteko abiadura orbitala
4.531 km/s
209.07°
Makurdura orbitala28.19°
121.79°
Perihelioaren argumentua
240.20°
Satelite ezagunak2
Ezaugarri fisikoak
Neurriak1,920 × 1,540 × 990 km ≈ 1,960 × 1,518 × 996 km (Keck)
Batezbesteko erradioa
620+34
−29
 km

≈ 650 km (Herschel)
690 km
575+125
−50
 km
(Spitzer)
≈ 718 km (Keck)
Gainazal azalera
≈ 6.8×106 km2
Bolumena1.5×109 km3
Masa(4.006±0.040)×1021 kg
0.00066 Lurra
Batezbesteko dentsitatea2.6 g/cm3 2.6–3.3 g/cm3
Gainazal grabitatea
0.63 m/s2
0.91 km/s
Errotazio periodo siderala
0.163146±0.000004 d
(3.9155±0.0001 h)
Albedoa0.804+0.062
−0.095

0.7±0.1
0.84+0.1
−0.2

0.70–0.75 
Tenperatura< 50 K
Espektro mota
(Neutral)
B−V = 0.64, V−R = 0.33 
B0−V0 = 0.646 
17.3 (oposizioa)
0.03±0.43

Haumea (ikurra: 🝻)[1] Kuiperren gerrikoan dagoen planeta nano bat da, Plutonen masaren herena duelarik; bi ilargi ditu (Hiʻiaka eta Namaka), eta oso errotazio azkarra (4 orduko periodoa). Dentsitate handia du, beraz, harkaitzez osatuta dago, baina azalean ur-izoztua duenez, albedo handia du.

2017ko urrian eraztunak dituen aurreneko planeta nanoa dela ikusi zen[2].

Sakontzeko, irakurri: «Haumearen sateliteak»

Haumeak bi satelite ditu, Hi'iaka eta Namaka.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. .
  2. Haumea planeta ñimiñoak eraztuna du. (Noiz kontsultatua: 2018-02-17).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]


Astronomia Artikulu hau astronomiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.