Zortzimilako
Zortzimilakoak 8.000 metrotik gorako 14 mendi dira, guztiak Himalaia mendilerroan kokatuak. Hamalauak igo zituen lehen gizakia Reinhold Messner italiarra izan zen, 1986ko urriaren 16an; seigarrena, Juanito Oiarzabal euskal hiritarra; eta hamargarrena, Alberto Iñurrategi.
Historian estraineko aldiz igo zuten lehena Annapurna izan zen, 1950ean; 1964an, lehen aldiz zapaldu zen azkena zortzimilako gailurra: Shishapangmakoa.
Zortzimilako guztiak igo dituen lehen emakumea Edurne Pasaban euskalduna izan zen; lehia hartan, Wanda Rutkiewicz poloniar-lituaniarrak eta ea Oh Eun-Sun hegokorearrak parte hartu zuten.
Eduki-taula
Mendien zerrenda[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Altueraren arabera ordenatuta, jarraian hamalau tontor ezagunak agertzen dira: parentesi artean, garaiera metroetan eta segidan, kokapen geografikoa, herrialdeen arabera eta dokumentatu den lehen igoeraren urtea:
- Everest (8.850 m):
Nepal / 
Txina. 1953. - K2 (8.611 m):
Pakistan / Txina. 1954. - Kangchenjunga (8.586 m): Nepal /
India. 1955. - Lhotse (8.545 m): Nepal / Txina. 1956.
- Makalu (8.462 m): Nepal / Txina. 1955.
- Cho Oyu (8.201 m): Nepal / Txina. 1954.
- Dhaulagiri (8.167 m): Nepal. 1960.
- Manaslu (8.163 m): Nepal. 1956.
- Nanga Parbat (8.126 m): Pakistan. 1953.
- Annapurna (8.091 m): Nepal. 1950.
- Gasherbrum I (8.068 m): Pakistan / Txina. 1958.
- Broad Peak (8.047 m): Pakistan / Txina. 1957.
- Gasherbrum II (8.035 m): Pakistan / Txina. 1956.
- Shishapangma (8.027 m): Txina. 1964.
Zortzimilako guztiak igo dituzten mendizaleen zerrenda[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gizonezkoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Izena | Urteak | Herrialdea | |
|---|---|---|---|
| 1 | Reinhold Messner | 1970-1986 |  Italia
|
| 2 | Jerzy Kukuczka | 1979-1987 |  Polonia
|
| 3 | Erhard Loretan | 1982-1995 |  Suitza
|
| 4 | Carlos Carsolio | 1985-1996 |  Mexiko
|
| 5 | Krzysztof Wielicki | 1980-1996 | Polonia
|
| 6 | Juanito Oiarzabal | 1985-1999 |  Euskal Herria
|
| 7 | Sergio Martini | 1976-2000 | Italia
|
| 8 | Park Young Seok | 1993-2000 |  Hego Korea
|
| 9 | Hong-Gil Um | 1993-2001 | Hego Korea
|
| 10 | Alberto Iñurrategi | 1991-2002 | Euskal Herria
|
| 11 | Hang Wang Yong | 1994-2003 | Hego Korea
|
| 12 | Vladislav Terzyul | 1993-2004 |  Ukraina
|
| 13 | Ed Viestur | 1989-2005 | 
|
| 14 | Alan Hinkes | 1987-2005 |  Erresuma Batua
|
| 15 | Silvio Mondinelli | 1993-2007 | Italia
|
| 16 | Ivan Vallejo | 1999-2008 |  Ekuador
|
| 17 | Denis Urubko | 2000-2009 |  Kazakhstan
|
| 18 | Ralph Dujmovits | 1990-2009 |  Alemania
|
| 19 | Veikka Gustafsson | 1993-2009 |  Finlandia
|
| 20 | Andrew Lock | 1993-2009 |  Australia
|
| 21 | João Garcia | 1993-2010 |  Portugal
|
| 22 | Piotr Pustelnik | 1990-2010 | Polonia
|
Emakumezkoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Izena | Urteak | Herrialdea | |
|---|---|---|---|
| 1 | Edurne Pasaban | 2001-2010 | Euskal Herria
|
| 2 | Oh Eun-sun | 1997-2010 | Hego Korea
|
| 3 | Gerlinde Kaltenbrunner | 1998-2011 |  Austria
|
Hildakoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2013ko datuen arabera, horrela geratu ziren ordenatuta zortzimilakoak, heriotza tasari eta hildako pertsonen kopuruari dagokienez:
- Annapurna: % 33,5 (191 igoera / 61 hildako).
- K2: % 29,5 (306 / 81).
- Nanga Parbat: % 20,7 (335 / 68).
- Dhaulagiri: % 15,7 (448 / 69).
- Kangchenjunga: % 14,5 (283 / 40).
- Manaslu: % 9,9 (661 / 65).
- Makalu: % 8,9 (361 / 31).
- Gasherbrum I: % 8,9 (334 / 29).
- Shishapangma: % 8,4 (302 / 25).
- Broad Peak: % 5,3 (404 / 21).
- Everest: % 4,0 (5.656 / 223).
- Lhotse: % 2,8 (461 / 13).
- Gasherbrum II: % 2,3 (930 / 21).
- Cho Oyu: % 1,4 (3.138 / 44).
Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| ||||||||||
