Martxoaren 20

Martxoaren 20a gregoriotar egutegiaren urteko hirurogeita hemeretzigarren eguna da; eta larogeigarrena bisurteetan. 286 egun falta dira urtea amaitzeko.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Mundua

• 2003 - Estatu Batuek Iraken aurkako inbasioari ekin zioten, Bagdad hiria misilez bonbardeatuz eta Saddam Hussein, Irak-eko agintaria, boteretik erauzi asmoz. Hasiera batean erasoa Irak-eko errejimenak suntsipen masiboko armak zeuzkalako justifikatu bazen ere, munduko populazioan erasoaren azpian bestelako interesak zeudelako susmoa zabaldu zen. Uste hau dela eta, manifestazio eta protesta ekitaldi ugari burutu ziren munduan zehar, gerra egin aurretik lehendabizi; eta baita ondoren ere.
• 1956 - Tunisia bere independentzia lortu zuen.

Arte eta kultura

• 1981 - The Postman Always Rings Twice ("Postariak Beti Birritan Deitu Ohi Du") filma estreinatu zen, Bob Rafelsonek zuzendu eta Jack Nicholson eta Jessica Lange aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1992 - Basic Instinct ("Oinarrizko Sena") filma estreinatu zen, Paul Verhoevenek zuzendu eta Michael Douglas, Sharon Stone, George Dzundza eta Jeanne Tripplehorn aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2007 - Once ("Behin") filma Sundanceko Zinemaldian estreinatu zen, John Carneyk zuzendu eta Glen Hansard eta Markéta Irglová aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia

• 2015eko martxoaren 20ko eguzki eklipsea jazo zen.

Kirolak

• 2007 - Koldo Fernandez de Larrea txirrindulari arabarrak sprintean irabazi zuen Tirreno-Adriatikoko azken etapan.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1755 - Étienne Neveu, zuberotar politikaria (h. 1830).
• 1897 - Ramon Maria Aldasoro, euskal herritar politikari errepublikarra eta abokatua (h. 1952).
• 1914 - Jose Aramendi, Felipe, gipuzkoar pilotaria.

Mundua

• 1725 - Abdulhamid I.a, Otomandar Inperioaren 27. sultana (h. 1789).
• 1737 - Rama I.a, Siamgo erregea eta Chakkri dinastiaren sortzailea (h. 1809).
• 1770 - Friedrich Hölderlin, alemaniar olerkaria (h. 1843).
• 1811 - Napoleon II.a Frantziakoa, Napoleon Bonaparteren semea eta oinordekoa (h. 1832).
• 1820 - Alexandro Joan Cuza, Errumaniako lehen printzea (h. 1873).
• 1828 - Henrik Ibsen, norvegiar antzerkigile eta idazlea (h. 1906).
• 1834 - Charles William Eliot, Estatu Batuetako irakaslea, Harvard Unibertsitateko lehendakaria 40 urtez (h. 1926).
• 1855 - Jose Cadena, nafar elizgizona (h. 1918).
• 1856 - Frederick Winslow Taylor, estatubatuar ingeniari eta kudeaketa aditua, taylorismoaren aitzindaria (h. 1915).
• 1879 -
  • Terence MacSwiney, irlandar nazionalista, idazlea, politikaria, Cork hiriko alkate ohia eta gose grabalaria (h. 1920).
  • Maude Menten, kanadar kimikaria (h. 1960).
• 1882 -
  • René Coty, Frantziako Laugarren Errepublikako bigarren eta azken presidentea (h. 1962).
  • Melanie Klein, austriar psikoanalista (h. 1960).
• 1890 - Lauritz Melchior, daniar-estatubatuar tenorra, bere garaiko wagnertar tenore gailentzat hartua (h. 1973).
• 1891 - Edmund Goulding, ingeles zinemagilea (h. 1959).
• 1904 -
  • Walter M. Elsasser, alemaniar-estatubatuar fisikaria (h. 1991).
  • Burrhus Frederic Skinner, estatubatuar psikologo, filosofo eta autorea (h. 1990).
• 1908 - Michael Redgrave, britainiar aktorea (h. 1985).
• 1911 - Alfonso García Robles, mexikar diplomatikoa eta legegizona, 1982ko Bakearen Nobel Saria (h. 1991).
• 1915 -
  • Sviatoslav Richter, ukrainar pianista (h. 1997).
  • Sister Rosetta Tharpe, estatubatuar abeslaria (h. 1973).
• 1937 - Lina Morgan, espainiar vedette komiko eta aktorea (h. 2015).
• 1957 - Spike Lee, estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1894 - Fidel Sagarminaga, bizkaitar politikaria eta idazlea (j. 1830).
• 1912 - Maria Josefa Sancho, arabar lekaimea, Jesusen Karitateko Zerbitzarien Erakundea ordenaren sortzailea (j. 1842).
• 1961 - Gregorio Maidagan, gipuzkoar idazlea, euskaltzaina, apaiza, itzultzailea eta euskaltzalea (j. 1891).
• 1979 - Ángel Mariscal, euskal herritar futbolaria (j. 1904).
• 2014 - Iñaki Azkuna, EAJko politikaria eta Bilboko alkatea (j. 1943).

Mundua

• 1191 - Klemente III.a, Aita santua (j. 1130).
• 1413 - Henrike IV.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea (j. 1366).
• 1510 - Fazio Giovanni Santori, italiar elizgizona (j. 1447).
• 1619 - Matias, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1557).
• 1771 - Louis-Michel van Loo, frantziar margolaria (j. 1707).
• 1816 - Maria I.a Portugalgoa, elizkoia, Portugalgo erregina (j. 1734).
• 1857 - Pierre Armand Dufrenoy, frantziar geologoa (j. 1792).
• 1866 - Rikard Nordraak, norvegiar musikagilea (j. 1842).
• 1878 - Julius Robert von Mayer, alemaniar fisikari eta medikua (j. 1814).
• 1894 - Lajos Kossuth, hungariar politikaria (j. 1802).
• 1910 - Antonio López Ferreiro, galizierazko idazle nabarmen eta historialaria (j. 1837).
• 1926 - Anatol ar Braz, bretainierazko idazlea (j. 1859).
• 1929 - Ferdinand Foch, Frantziako Mariskal Nagusia (j. 1851).
• 1942 - José Díaz Ramos, espainiar politikari komunista (j. 1895).
• 1950 - Walter Eucken, alemaniar ekonomialaria (j. 1891).
• 1962 - Charles Wright Mills, estatubatuar soziologoa (j. 1916).
• 1983 - Ivan Vinogradov, errusiar matematikaria (j. 1891).
• 1987 - Rita Streich, alemaniar opera-abeslaria (j. 1920).
• 1997 - Victor Sawdon Pritchett, britainiar idazlea (j. 1900).
• 2004 - Juliana I.a Herbehereetakoa, Herbehereetako erregina (j. 1909).

Jaiak eta urteurrenak

• Zoriontasunaren Nazioarteko Eguna, NBEk sortuta.
• Sehaska egutegiko izendegia: Donets/Donetsi eta Ermin/Ermiñe.

Martxoaren 19 | Urteko egutegi | Martxoaren 21