Latindar alfabetoa: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

18:17, 10 iraila 2019ko berrikusketa

Latindar alfabetoa gaur egun munduan gehien erabiltzen den alfabetoa da, 2500 milioi pertsona baino gehiagorekin. 26 letra ditu oinarrian, baina hizkuntza batzuk aldaera batzuk dauzkate. Euskal alfabetoa haren aldaera bat da, oinarrizko latindar alfabetoari ñ letra erantsita eta c letraren aldaeratzat ç ere onartuta. Antzinako Erromak uzitako ondare gisa, Mendebaldeko hizkuntzen alfabetoa da; hau da, euskarak ez ezik, latindar alfabetoa darabilte ingelesak, alemanak, frantsesak, gaztelaniak, italierak eta portugesak ere, adibidez; bai eta hizkuntza horien sorburu diren herrialdeek kolonizatutako lurraldeetako beste hizkuntza askok ere.

Erabiltzen duten hizkuntzen artean honako hauek daude:

Hauetaz gain, pinyin (txineraren transkripzio fonetikoa), romaji (japonieraren transkripzio fonetikoa) eta koreanoaren erromanizazioan ere erabiltzen da latindar alfabetoa.

Gaur egun, latindar alfabeto adierazpena erromatarrek erabiltzen zuten alfabetoaren eratorri orori erreferentzia egiteko erabiltzen da. Aldaera horiek letrak galdu zein gehitu ditzakete. Bestalde, letra asko aldatu egin dira mendeetan zehar; minuskulak, kasurako, Erdi Aroan garatu baitziren.

Oinarrizko latindar alfabetoko letrak

Estandarizaziorako Nazioarteko Erakundeak araututako oinarrizko latindar alfabetoak 26 letra ditu:

Oinarrizko latindar alfabetoa
Larria	Xehea	Izena
A	a	A
B	b	Be
C	c	Ze
D	d	De
E	e	E
F	f	Efe
G	g	Ge
H	h	Hatxe
I	i	I
J	j	Jota
K	k	Ka
L	l	Ele
M	m	Eme
N	n	Ene
O	o	O
P	p	Pe
Q	q	Ku
R	r	Erre
S	s	Ese
T	t	Te
U	u	U
V	v	Uve
W	w	Uve bikoitz
X	x	Ixa
Y	y	I greko
Z	z	Zeta

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Latindar alfabetoa

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+[[Fitxategi:Latin Alphabet in 2017.png|thumb|333x333px|Alfabetoaren erabilera munduan zehar.]]
 {{Wikipedia1000}}
 {{HezkuntzaPrograma|Kultura klasikoa}}
-'''Latindar alfabetoa''' gaur egun munduan gehien erabiltzen den [[alfabeto]]a da. [[Euskal alfabetoa]] haren aldaera bat da, oinarrizko latindar alfabetoari ''[[ñ]]'' letra erantsita eta ''[[c]]'' letraren aldaeratzat ''[[ç]]'' ere onartuta. [[Antzinako Erroma]]k uzitako ondare gisa, [[Mendebaldea (kultura)|Mendebaldeko]] hizkuntzen alfabetoa da; hau da, [[euskara]]k ez ezik, latindar alfabetoa darabilte [[ingeles]]ak, [[aleman]]ak, [[frantses]]ak, [[gaztelania]]k, [[italiera]]k eta [[portuges]]ak ere, adibidez; bai eta hizkuntza horien sorburu diren herrialdeek kolonizatutako lurraldeetako beste hizkuntza askok ere.
+'''Latindar alfabetoa''' gaur egun munduan gehien erabiltzen den [[alfabeto]]a da, 2500 milioi pertsona baino gehiagorekin. 26 letra ditu oinarrian, baina hizkuntza batzuk aldaera batzuk dauzkate. [[Euskal alfabetoa]] haren aldaera bat da, oinarrizko latindar alfabetoari ''[[ñ]]'' letra erantsita eta ''[[c]]'' letraren aldaeratzat ''[[ç]]'' ere onartuta. [[Antzinako Erroma]]k uzitako ondare gisa, [[Mendebaldea (kultura)|Mendebaldeko]] hizkuntzen alfabetoa da; hau da, [[euskara]]k ez ezik, latindar alfabetoa darabilte [[ingeles]]ak, [[aleman]]ak, [[frantses]]ak, [[gaztelania]]k, [[italiera]]k eta [[portuges]]ak ere, adibidez; bai eta hizkuntza horien sorburu diren herrialdeek kolonizatutako lurraldeetako beste hizkuntza askok ere.
+Erabiltzen duten hizkuntzen artean honako hauek daude:
+* [[afrikaans]]
+* aguaruna
+* [[aimara]]
+* [[albaniera]]
+* [[Aleman|alemana]]
+* [[aragoiera]]
+* asturiera?
+* [[azerbaijanera]]
+* [[Katalan|katalana]]
+* [[txekiera]]
+* txono hizkuntza
+* [[kroaziera]]
+* [[daniera]]
+* [[eslovakiera]]
+* [[esloveniera]]
+* [[gaztelania]]
+* [[Esperanto|esperantoa]]
+* [[estoniera]]
+* [[euskara]]
+* [[faroera]]
+* [[fijiera]]
+* [[finlandiera]]
+* [[Frantses|frantsesa]]
+* [[friuliera]]
+* [[galiziera]]
+* [[groenlandiera]]
+* guambiera
+* [[guaraniera]]
+* guna
+* [[Hausa (hizkuntza)|hausa]]
+* [[hawaiiera]]
+* [[hungariera]]
+* [[indonesiera]]
+* [[Ingeles|ingelesa]]
+* [[irlandera]]
+* [[islandiera]]
+* [[italiera]]
+* [[javera]]
+* kawesqar
+* [[kazakhera]]
+* [[kirgizera]]
+* [[Latin|latina]]
+* [[letoniera]]
+* lojbanera
+* [[letoniera]]
+* [[lituaniera]]
+* [[maltera]]
+* [[Maputxe (hizkuntza)|maputxea]]
+* [[malaysiera]]
+* [[Maia hizkuntzak|maia]]
+* na´vi hizkuntza
+* [[nahuatl]]
+* [[napoliera]]
+* [[Nederlandera|nederladera]]
+* [[norvegiera]]
+* nheengatu
+* [[okzitaniera]]
+* [[poloniera]]
+* [[Portuges|portugesa]]
+* [[ketxua]]
+* rapanui
+* [[errumaniera]]
+* selknam
+* [[serbiera]]
+* [[somaliera]]
+* [[Swahili|swahilia]]
+* [[suediera]]
+* [[tangale]]
+* tahitiera
+* [[turkiera]]
+* [[turkmenera]]
+* tzeltal
+* [[Tzotzil (hizkuntza)|tzotzil]]
+* [[uzbekera]]
+* [[vietnamera]]
+* wayu
+* [[yagan]]
+* yine
+Hauetaz gain, [[pinyin]] ([[Txinera|txineraren]] transkripzio fonetikoa), romaji ([[Japoniera|japonieraren]] transkripzio fonetikoa) eta [[Koreano|koreanoaren]] erromanizazioan ere erabiltzen da latindar alfabetoa.
+Gaur egun, latindar alfabeto adierazpena erromatarrek erabiltzen zuten alfabetoaren eratorri orori erreferentzia egiteko erabiltzen da. Aldaera horiek letrak galdu zein gehitu ditzakete. Bestalde, letra asko aldatu egin dira mendeetan zehar; minuskulak, kasurako, [[Erdi Aroa|Erdi Aroan]] garatu baitziren.
+<br />
+[[Fitxategi:Abecedarium latinum clasicum.png|thumb|Alfabeto latindar klasikoak 23 letra zituen soilik.]]
 == Oinarrizko latindar alfabetoko letrak ==