Latindar alfabetoa: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
t Autoritate kontrola jartzea |
||
153. lerroa: | 153. lerroa: | ||
</center> |
</center> |
||
== Kanpo |
== Kanpo estekak == |
||
{{autoritate kontrola}} |
|||
{{commonskat}} |
|||
[[Kategoria:Latindar alfabetoa]] |
[[Kategoria:Latindar alfabetoa]] |
01:20, 27 azaroa 2019ko berrikusketa
Latindar alfabetoa gaur egun munduan gehien erabiltzen den alfabetoa da, 2500 milioi pertsona baino gehiagorekin. 26 letra ditu oinarrian, baina hizkuntza batzuk aldaera batzuk dauzkate. Euskal alfabetoa haren aldaera bat da, oinarrizko latindar alfabetoari ñ letra erantsita eta c letraren aldaeratzat ç ere onartuta. Antzinako Erromak uzitako ondare gisa, Mendebaldeko hizkuntzen alfabetoa da; hau da, euskarak ez ezik, latindar alfabetoa darabilte ingelesak, alemanak, frantsesak, gaztelaniak, italierak eta portugesak ere, adibidez; bai eta hizkuntza horien sorburu diren herrialdeek kolonizatutako lurraldeetako beste hizkuntza askok ere.
Erabiltzen duten hizkuntzen artean honako hauek daude:
- afrikaans
- aguaruna
- aimara
- albaniera
- alemana
- aragoiera
- asturiera?
- azerbaijanera
- katalana
- txekiera
- txono hizkuntza
- kroaziera
- daniera
- eslovakiera
- esloveniera
- gaztelania
- esperantoa
- estoniera
- euskara
- faroera
- fijiera
- finlandiera
- frantsesa
- friuliera
- galiziera
- groenlandiera
- guambiera
- guaraniera
- guna
- hausa
- hawaiiera
- hungariera
- indonesiera
- ingelesa
- irlandera
- islandiera
- italiera
- javera
- kawesqar
- kazakhera
- kirgizera
- latina
- letoniera
- lojbanera
- letoniera
- lituaniera
- maltera
- maputxea
- malaysiera
- maia
- na´vi hizkuntza
- nahuatl
- napoliera
- nederladera
- norvegiera
- nheengatu
- okzitaniera
- poloniera
- portugesa
- ketxua
- rapanui
- errumaniera
- selknam
- serbiera
- somaliera
- swahilia
- suediera
- tangale
- tahitiera
- turkiera
- turkmenera
- tzeltal
- tzotzil
- uzbekera
- vietnamera
- wayu
- yagan
- yine
Hauetaz gain, pinyin (txineraren transkripzio fonetikoa), romaji (japonieraren transkripzio fonetikoa) eta koreanoaren erromanizazioan ere erabiltzen da latindar alfabetoa.
Gaur egun, latindar alfabeto adierazpena erromatarrek erabiltzen zuten alfabetoaren eratorri orori erreferentzia egiteko erabiltzen da. Aldaera horiek letrak galdu zein gehitu ditzakete. Bestalde, letra asko aldatu egin dira mendeetan zehar; minuskulak, kasurako, Erdi Aroan garatu baitziren.
Oinarrizko latindar alfabetoko letrak
Estandarizaziorako Nazioarteko Erakundeak araututako oinarrizko latindar alfabetoak 26 letra ditu:
Larria | Xehea | Izena |
---|---|---|
A | a | A |
B | b | Be |
C | c | Ze |
D | d | De |
E | e | E |
F | f | Efe |
G | g | Ge |
H | h | Hatxe |
I | i | I |
J | j | Jota |
K | k | Ka |
L | l | Ele |
M | m | Eme |
N | n | Ene |
O | o | O |
P | p | Pe |
Q | q | Ku |
R | r | Erre |
S | s | Ese |
T | t | Te |
U | u | U |
V | v | Uve |
W | w | Uve bikoitz |
X | x | Ixa |
Y | y | I greko |
Z | z | Zeta |