Turku

Åbo / Turku
Armarria
Berezko izena	Åbo stad (suedieraz) Turun kaupunki (finlandieraz)
Herrialdea Eskualdea Azpieskualdea	Finlandia Jatorrizko Finlandia eskualdea Turku azpieskualdea
Alkatea	Aleksi Randell
Sorrera	1229
Koordenatuak	60°27′05″N 22°16′00″E
Azalera - Ur-azalera	306,41 km² 60,71 km² (%19,8)
Biztanleria Dentsitatea Lehen hizkuntza - Finlandiera - Suediera - Besteak	176.184 (2010.07.31) 717,1 bizt/km² (2009) % 87,7 (ofiziala) % 5,3 (ofiziala) % 7,1
Webgune ofiziala	(Finlandieraz) (Ingelesez) (Suedieraz)

Turku (finlandieraz) edo Åbo (suedieraz) Finlandiako kostaldeko herri garrantzitsu eta ezaguna da.

Historia

Finlandiako herririk zaharrena da. Inork ez daki noiz sortua izan zen herria. Lehen dokumentu idatziak, halere, 1229garren urtekoak dira. Urte hortan, Gotzaitegia oraingo herrigunera aldatua izan zen. Duela lau urte, bere 775. urteurrena bete zuen, beraz, herriak. Suediarekin bat eginda zegoen garaian, 1809. urterarte, Turku izan zen Finlandiako hiriburu. Baina, horren ondoren, Finlandia Errusiaren mende geratu zenean, Alexandro I.a errusiar errege edo tsarrak, arrazoi politikoengatik, Finlandiko Dukerri Handiko hiriburua Helsinki izatea agindu zuen, Turku Suediari gehiegi lotua zegoela ustez. Une hortan galdu zuen Turkuk Finlandiako hiriburutza.

Klima

Datu klimatikoak (Turku)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	8.5	10.2	15.8	24.5	30.0	32.0	35.9	31.8	27.3	18.9	11.3	10.0	'
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	-1.7	-2.1	2.0	8.8	15.5	19.5	22.3	20.5	14.9	8.8	3.0	-0.1	9.3
Batez besteko tenperatura (ºC)	-4.4	-5.2	-1.6	4.0	10.2	14.5	17.5	16.0	10.9	5.9	0.8	-2.6	5.5
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-7.3	-8.3	-4.9	-0.2	4.8	9.3	12.6	11.6	7.2	3.2	-1.6	-5.6	1.7
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-34.8	-32.9	-23.7	-10.9	-5.8	-1.5	1.8	0.2	-5.2	-15.0	-19.8	-33.8	'
Pilatutako prezipitazioa (mm)	61	42	43	32	39	59	79	80	64	78	76	70	723
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	11	8	9	7	7	8	9	11	9	12	13	12	116
Eguzki orduak	40	75	134	204	284	276	287	230	155	89	38	27	1839
Iturria: Climatological statistics for the normal period 1981–2010

Kultura

Hiru unibertsitate daude herrian bertan. Turkuko Unibertsitatea, 1920an sortutakoa, Abo Akademi Unibertsitatea, suediar hizkuntzakoa eta 1918. urtean sortua, eta, azkenik, Turkuko Ekonomia eta Enpresa zientzien Goi Eskola.

Ondasun nabarmenak

Turkuko Gaztelua, Finlandian aurkitzen diren guztietatik zaharrena, XIII. mendearen amaierakoa.

Herritar ezagunak

• Paavo Nurmi (1897-1973), txapeldun olinpiar izandako atleta.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Turku