Irailaren 19

Irailaren 19a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hirurogeita bigarren eguna da, 263.a bisurteetan. 103 egun falta dira urtea amaitzeko.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

Gertaerak

1970 - Joseba Elosegik, Donostiako Atano III.a pilotalekuan, bere buruari su eman zion eta bigarren galeriatik kantxara jauzi egin zuen, Francisco Franco Munduko Pilota Txapelketako partida bat ikusten ari zela, «Gora Euskadi askatuta» oihu eginez, diktadoreari Gernika suntsitu zuen su kiskalgarria ikustarazteko asmoz.
1979 - ETAk bi militar hil zituen Bilbon.

1356 – Frantzia Poitierseko bataila, ingelesak frantzesak garaitzen dute (Ehun urteko guda).
1893 – Zeelanda Berria izan zen boto unibertsala onartzen lehen estatua, Kate Sheppardek gidatu zuen emakumeen boto eskubide mugimenduari esker.
1921 - Abd el-Krim buruzagiak Rifeko errepublika independentea aldarrikatu zuen.
1972 - Lehen bonba-gutuna erabili zen. Helburua Londresko Israelen enbaxada izan zen.
1985 – Richter eskalan 7,8 mailako lurrikarak Mexiko Hiria suntsitu zuen ia, 9.000 hildako eta 100.000 inguru etxegabe utziz.
2006 - Larrialdi egoera ezarri zuten Thailandian estatu kolpe saiakera baten aurrean egon zitezkeelakoan. Ondoren, iluntzean, Thailandiako armadak estatu kolpea burutu eta gerra legea ezarri zuen.
2007 - Khmer Gorrien bigarren buruzagia, Nuon Chea, atxilotu zuten Kanputxean, Nazioarteko Epaitegian gizateriaren aurkako krimenengatik epaitzeko.
2011 - Burhanuddin Rabbani Afganistango presidente ohia hil zuten.
2014 - Kataluniako Parlamentuak bereziki urte horretako azaroaren 9an egingo zen autodeterminazio kontsultarako legea jalgi zuen.

2006 - Hamaika izeneko enpresaren sorrera, eskualde bakoitzean euskarazko telebista kateak sustatzeko. Bilbon aurkeztu zuten.
2009 - Euskaltzaindiak bere 90. urteurrena ospatu zuen.

1979 - Yanks ("Yankeeak") filma estreinatu zen, John Schlesingerek zuzendu eta Richard Gere, Vanessa Redgrave, William Devane, Rachel Roberts eta Lisa Eichhorn aktoreek antzeztu zuten.
1980 - Ordinary People ("Jende Arrunta") filma estreinatu zen, Robert Redfordek zuzendu eta Donald Sutherland, Mary Tyler Moore, Judd Hirsch eta Timothy Hutton aktoreek antzeztu zuten.
1990 - Goodfellas ("Gutarrak") filma estreinatu zen, Martin Scorsesek zuzendu eta Ray Liotta, Robert De Niro, Joe Pesci, Lorraine Bracco, Paul Sorvino, Frank Vincent eta Samuel L. Jackson aktoreek antzeztu zutelarik.
1997 - L.A. Confidential filma estreinatu zen, Curtis Hansonek zuzendu eta Kevin Spacey, Russell Crowe, Guy Pearce, Kim Basinger, Danny DeVito, James Cromwell eta David Strathairn aktoreek antzeztu zutelarik.
1997 - In & Out ("Barnean eta Kanpoan") filma estreinatu zen, Frank Ozek zuzendu eta Kevin Kline, Joan Cusack, Tom Selleck, Matt Dillon eta Debbie Reynolds aktoreek antzeztu zutelarik.
2008 - Eskozian gaelerazko BBC Alba telebista katea lehenbizikoz aireratu zen.

1982 - Lehen aldiz sentikur edo emotikono bat erabili zen, dirudienez Scott Fahlman-ek asmatua.

86 - Antonino Pio, erromatar enperadorea.
866 - Alexandro Bizantziokoa, Bizantziar Inperioko enperadorea (h. 913).
866 - Leon VI.a Jakituna, Bizantziar enperadorea (h. 912).
1551 - Henrike III.a Frantziakoa, Poloniako erregea eta Lituaniako duke handia, eta Frantziako erregea (h. 1589).
1560 - Thomas Cavendish, ingeles itsasgizona (h. 1592).
1730 - Augustin Pajou, frantziar eskultorea (h. 1809).
1774 - Giuseppe Gasparo Mezzofanti, italiar kardinala eta hizkuntzalaria (h. 1849).
1782 - Vicente Quesada, Moncayoko markesa, espainiar militarra (h. 1836).
1802 - Lajos Kossuth, hungariar politikaria (h. 1894).
1813 - Christian Heinrich Friedrich Peters, alemaniar astronomoa (h. 1890).
1869 - Ben Turpin, estatubatuar antzezlea (h. 1940).
1898 - Giuseppe Saragat, Italiako 5. Presidentea (h. 1988).
1901 - Ludwig von Bertalanffi, austriar biologo eta epistemologoa (h. 1972).
1908 - Mika Waltari, finlandiar idazlea (h. 1979).
1911 - William Golding, ingeles idazle, saiolari eta poeta, 1983ko Literaturako Nobel Saria (h. 1993).
1919 - Juan Barjola, espainiar margolaria (h. 2004).
1939 - Joaquin Navarro Estevan, espainiar politikari eta epailea (h. 2007).
1955 - Dominique Arnaud, frantziar txirrindularia (h. 2016).
1981 - Damiano Cunego, italiar txirrindularia.

1919 - Biktoriano Iraola, gipuzkoar idazlea eta inprimatzailea (j. 1841).
1938 - Victoriano Huitzi, nafar idazlea (j. 1860).
1978 - Jesús Glaria, euskal herritar futbolaria, Conca de Barberàn (j. 1942).
1992 - Pedro Bilbao, getxoztar medikua (j. 1909).
2007 - Jose Luis Isasi Montalban, Gasteizko jaietan Zeledon izandako lehenengo pertsona.

1710 - Ole Rømer, daniar astronomoa (j. 1644).
1736 - Feofan Prokopovitx, ukrainar elizgizona, politikaria eta idazlea (j. 1681).
1843 - Gaspard-Gustav Coriolis, frantziar ingeniaria eta zientzialaria (j. 1792).
1881 - James Garfield, Ameriketako Estatu Batuetako 20. Presidentea (j. 1831).
1935 - Konstantin Tsiolkovski, errusiar zientzialaria eta asmatzailea (j. 1857).
1995 - Rudolf Ernest Peierls, alemaniar-britainiar fisikaria (j. 1907).
2010 - José Antonio Labordeta, aragoiar idazle, abeslari eta politikaria (j. 1935).