Rocaforteko gaztelua

Rocaforteko gaztelua
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Zangoza
Koordenatuak	42°35′30″N 1°17′25″W

Rocaforteko gaztelua edo Zangozako gaztelua Nafarroa Garaiko Zangoza udalerriko Rocaforte edo Zangoza Zaharra kontzejuan kokatutako gaztelu bat da. Zangozako jatorrizko herria menderatu zuen gaztelua izan zen, eta Nafarroako Erresumara Jazetaniatik sartzea defendatu zuen, XVI. mendean espainiarrek Nafarroa konkistatu ondoren suntsitu zen arte.

Historia

1276an, gotorlekuko alkaide Semeno Zotetze agertu zen, urtean 8 libera eta 40 kahitzeko atxikipenarekin. Geroago, 1300. urtearen inguruan, Martin Peritz Iruzozkikoa izan zen, eta 1315etik 1330era Jakue Halekoa. Karlos II.a Nafarroakoak 1351n Martin Migel Olazkoari eman zion zaintza, 4 libera eta 20 kahitzeko ezkutaria. Aragoiren aurkako gerra zela eta, alkaide honek gazteluaren goarnizioa handitu behar izan zuen 1364an. Hurrengo urtean gotorlekua eta algibea konpondu ziren. 1379an berriz ere obra garrantzitsuak egin ziren, merindadearen funtsen kontura ordainduak.

Karlos III.a Nafarroakoak Antso Urdintxo izendatu zuen alkaide 1387an. 1411n Martin Goñi arotzari gazteluko ateak eta beharrezko estalkiak eginarazi zizkion; 1414an konponketa berriak egiten jarraitu zuen. Lau urte geroago, Bernart Ezpeletakoa alkaide gisa agertu zen, eta 1420tik aurrera, Johankoxe Suhuskune, erregearen dontzeila. Estébenin le Riche errege-arotzak 30 libera baino gehiago kobratu zituen 1430ean egindako beste lan batzuengatik. Joan II.a eta Zuria I.a Nafarroakoa erreginak Xil Martinitz Urrozkoa ezkutaria izendatu zuten alkaide 1432an, eta ez zen entrega-inbentariorik egin, gazteluan ez zegoelako inolako armadurarik.

1452an, erregeak dohaintza egin zion Mosen Leon Garrori, Bianako Printzearen ostatu-maisuari, gaztelu hori alegia. Antza denez, zaldun honek beaumontar auzia utzi eta Joan II.aren zerbitzura jarri zen, honek 1455ean gazteluaren eta herriaren jaurerria berretsi baitzion. Erregearen zerbitzura jarraitzen zuen 1461ean. Geroago, 1482an, gazteluaren ardurapean zegoen bere seme mozen Joan Garrozekoa, oraindik 1494ko paperetan agertzen dena.

Nafarroa konkistatu ondoren, Fernando Katolikoak bere aita Joan II.ak mozen Leon Garrozekoari emandako laguntza berretsi zuen 1514an, bularrak, belarrak, urak, giza hilketa zigorrak eta gainerako errenta eta etekinak barne. 1516an gaztelua osorik eraisteko agindu zen, erresumako beste dorre eta gotorleku batzuk bezala. Sebastian Garrozekoarena zen garai hartan. Filipe II.ak 1561ean Seronimo Garrozekoari 1000 dukat eman zizkion, berak eta bere aitak gaztelua eraitsi zutenean jaso zuten kalteagatik. Oraindik haren aztarnak eta harresien zati bat ikusten ziren 1800 inguruan.

Erreferentziak

• Nafarroako Entziklopedia Handia | ZANGOZARRA. (Noiz kontsultatua: 2022-01-09).

Ikus, gainera

• Rocaforte
• Zangoza
• Nafarroako Erresuma

Kanpo estekak

• Datuak: Q111324711