Kasedako gaztelua

Kasedako gaztelua
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Kaseda
Koordenatuak	42°31′26″N 1°22′04″W

Kasedako gaztelua Nafarroa Garaiko Kaseda udalerrian kokatutako gaztelu bat da. Gaztelua herriaren erdian zegoen, Aragoi ibaiaren gaineko muino batean. Nafarroako Erresumaren defendatzailea Erdi Aroaz geroztik, ez dago argi noiz agindu zuten eraisteko.

Historia

Erdi Aroan gaztelu bat egon zen Kaseda menderatzen zuena, Nafarroako defentsa-sistemaren zati zena, Aragoiko balizko erasoen aurrean. 1265ean Petri Martinitz Zubitzakoaren ardurapean zegoen, eta hamaika urte geroago, Fernando Xil Saratsakoa, Joana I.a Nafarroakoa erreginari leialtasun omenaldia egin ziona. 1280an, Lüküzeko jauna agertu zen alkaide gisa, 30 liberako eta 50 kahitzeko gari-atxikipena hautematen zuena. 1291n lanak egin ziren barrutiaren atean; hiru urte geroago amaitu ziren.

1328an Esteban Kornualleskoa alkaidea zen, 8 libera eta 40 kahitzeko esleipenarekin. Karlos II.a Nafarroakoak Joanes Martinitz Nekozakoa edo Erretakoa izendatu zuen 1351n, eta behin herriko hiru bizilagunek zauritu zuten. 1362an, Eneko Bidaurretakoa alkaide zela, goarnizio indartua jarri zen, balizko erasoak saihesteko, eta gazteluaren algibea konpontzeko agindu zen. Garai horretako beste alkaide batzuk Pedro Sarria, 1365ean izendatua, Fernando Izizekoa, 1373an, Gillen Arnaut Sautekoa, 1378an, izan ziren. Karlos III.a Nafarroakoak, berriz, 1387an Pedro Sarria izendatu zuen, urtebete eskas egon zena, Martin Larramendiren oinordekoa, eta haren ondoren Peirot de Moussidan etorri zen 1390ean. 1400. urtean Raül de Panisaut zaindariaren ardura hartu zuen, eta handik gutxira, Martin Peritz mazoneroaren txostena jaso ondoren, harresia eta gotorlekua konpondu ziren, eta erregeak 300 liberako bidalketa bat egin zuen helburu horrekin. 1418an, gazteluak konponketa behar izan zuen berriro, eta erregeak beste bidalketa bat eman zuen hiribilduak ordaintzen zituen kuarteletan. 1423ko neguan jarraitu zituzten lanak.

1426tik 1430era Martin Altzate alkaide gisa agertzen da. 1431n, gaztelua, konponketak egin arren, erorita zegoen, eta ez zuen ez ate faltsurik ez sorospen-tarterik. Joan II.ak Martin Martinitz Kasedakoari, herriko alkateari, agindu zion, konpondu eta defentsa-baldintzetan jartzeko betebeharrarekin. 1450ean, erregearen morroi zen Gartzea Gordillo guardian hasi zen lanean, eta hamar urtez eduki zuen, kopuru handiak gastatuz gotortze-lanetan. 1462an, errege-graziaz, Kaseda Lope de Vegaren gaztelua eta zentsuak jaso zituen, eta, ondoren, Fernando de Alvarado. 1487ko kontu batzuen arabera, jasota dago duela gutxi eraitsi zutela.

Erreferentziak

• Nafarroako Entziklopedia Handia | KASEDA. (Noiz kontsultatua: 2022-01-09).

Ikus, gainera

• Kaseda
• Nafarroako Erresuma

Kanpo estekak

• Datuak: Q111557583