A-15

Artikulu hau Nafarroako eta Gipuzkoako autobia buruzkoa da; Nafarroako autobideari buruzkoa beste hau da: «AP-15».

Nafarroako autobia Leitzarango autobia Urumeako autobia
Kokapena
Hasiera	Medinaceli
Amaiera	Astigarraga
Deskribapena
Luzera	320km

Nafarroako autobia, Leitzarango autobia edo Urumeako autobia Nafarroa, Gipuzkoa eta Espainiako autobia bat da, Soriako Medinaceli eta Gipuzkoako Astigarraga lotzen dituena eta, bitartean, Soria, Tutera, Iruña, Irurtzun eta Leitzan zehar igarotzen dena. Tuteratik Irurtzunera, AP-15 autobidea tartekatzen da, bidesariduna.

Irurtzundik Leitzarainoko tartea Nafarroako Gobernuak eraiki zuen 1991 eta 1995 urteen artean  N-130  errepidearen trazadura zaharraren gainean, eta Gipuzkoako Foru Aldundiak Andoain artekoa. Bere izenak Nafarroatik, Nafarroako Leitzaran ibarretik eta Nafarroa eta Gipuzkoako Urumea ibaitik jasotzen du.  A-15  du identifikatzailea.

1988tik 1992ra, ezagun egin zen Leitzaran ibarreko trazatu planari buruzko gatazka piztu zenean. Hasierako trazatuaren kontrako posizioak (Autobidearen Aurkako Koordinakundea, ondoren Lurraldea bihurturik) aurrez aurre izan zituen Gipuzkoako Foru Aldundia eta alderdi politiko gehienak, tentsioa areagotuz ETAk esku hartu zuenean. Egungo Gipuzkoako tartea Lurraldea koordinakundeak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak negoziatu zuten 1992an.

Izena

 A-15  autobiak hainbat izen jasotzen ditu bere zatien arabera:

• Nafarroako autobia: Medinaceli eta Tutera artean, Espainiako Sustapen ministerioaren kontura
• Mendebaldeko ingurubidea: Noain eta Berriozar artean, Nafarroako Gobernuaren kontura
• Leitzarango autobia: Irurtzun eta Andoain artean, Nafarroako Gobernua eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren kontura
• Urumeako autobia: Andoain eta Donostia artean, Gipuzkoako Foru Aldundiaren kontura

Tutera eta Noain arteko zatiak eta Berriozar eta Irurtzun artekoak Nafarroako autobideari dagozkio,  AP-15  deitua, ordainlekua baita.

Historia

Mendebaldeko ingurubidea

Artikulu nagusia: «Iruñeko ingurubideak»

1991n Mendebaldeko ingurubidea edo Iruñeko mendebaldeko ingurubidea izeneko zatia ireki zuen. Noain eta Berriozar artean doa,  AP-15  autobideari jarraipena emanez, baina  A-15  da bere izena, Iruñeko ingurubideen osatzen duenez, ordainsaririk gabekoa baita. Ibilbide hori ireki zenean, hiria inguratzen duen trafikoak  NA-20  errepidea zeharkatzeari utzi zion.

Leitzarango autobia

1995eko maiatzaren 5ean ireki zutenean, sei urte behar zituzten egiteko. Hasieratik proiektuak ingurumen arazoak zituen. Izan ere, alde batetik, Biaizpe izeneko haitzak desegiteko asmoa zuen; eta, bestetik, Leitzaran ibaian (biotopo babestua dena) triskantza sortuko zuela egotzi zitzaion.

Hasieran ingurumenari baizik lotuta ez zegoen gatazka hura, gero gizarte arlokoa eta azkenean politika arlokoa ere bihurtu zen. Lurraldea koordinadora izan zen mugimenduaren bultzatzaile nagusia 1985etik, horren buru Jonan Fernandez izan zelarik. Erakunde publikoekin izandako negoziazio luzeei esker, ikuspuntu ekologikoari jarraituz autobideak eduki zezaketen ibilbiderik egokiena adostu ahal izan zuten azkenean.

Bestela, Euskadi Ta Askatasunak bere aldetik lanak geldiarazi nahi zituenez, sabotajeak egiteaz gain lanekin lotura zuten lau pertsona hil zituen.

Azkenik, Nafarroako tartean egindako lanak ustelkeriak jo zituen, eta orduko segurtasun zuzendari Luis Roldan kondenatua izan zen.

Urumeako autobia

Gipuzkoako Foru Aldundiak 2010ean Donostiako Bigarren Saihesbidea (gaur egungo  AP-1  edo  AP-8 ) ireki zela eta errepide-sarea berrantolatu ondoren, Andoain eta Donostia artean autobia bat eraikitzea erabaki zen,  GI-131  errepideko zirkulazio-arazoak zirela eta. Urumeako autobia deituko litzaioke, izen bereko ibaiaren ibarretik igarotzen baita. 2011n Andoaingo saihesbidea inauguratu zen, eraikuntza berria amaitu zen azken zatia, eta 2013an Hernaniko saihesbidea bitan banatu zen, autobia osoa amaituz. Azken zati hori 2002an egin zen errepide arrunt gisa, eta 2011 eta 2013 artean bitan banatu zen, autobidea alternatiba gisa osatzeko.

Nafarroako autobia

Autobia Madril eta Iruñaren arteko komunikazio-ardatz berria da, eta  A-15  autobiaren jarraipena da Espainian. Bere izena, Nafarroako autobia,  AP-15  autobidetik hartzen da (Nafarroako autobidea), nahiz eta bidesaria ez izan, izen hori jasotzen duen. Lehenengo zatia, Almazan eta Cubo de la Solana artekoa, 2008an ireki zuten. 2009an beste bi tarte izan zituen, 2010ean beste bat eta 2015ean azken biak. Horrela osatzen zen Soriako probintziatik igaroko zen lehen autobia. Zehazki, Soria eta  A-2  lotzen zituen Medinacelin, Zaragoza eta Madrilekin loturak ahalbidetuz.

Hala ere, 2007koa den Agredako saihesbidea izan ezik, Soria eta Euskal Herriarekiko mugaren arteko gainerako autobidea, Espainian beste asko bezala, ez zeuden ezta aztertzen ere, finantzazio edo akordio politiko faltagatik. Ondorioz, Nafarroako Gobernuak ezin zuen bere zatia egin, Mendikute eta Tutera artean. Azkenik, 2010eko hamarkadaren amaieran, Espainiako Gobernuak lanak esleitu zituen, eta 2020an gainerako zati guztiak lanen lizitazioaren zain zeuden.

Tarteunea

Izena	Tarteunea	Egoera (2023)	Luzera (km)
	Medinaceli  A-2  -  N-111	2015	0,5
	N-111  - Radona	2015	12,5
	Radona – Sauquillo del Campo	2010	14
	Sauquillo del Campo – Almazán Hegoaldea	2013	11,5
	Almazángo Saihesbidea	2013	4,6
	Almazán Iparraldea – Cubo de la Solana	2008	13,35
	Cubo de la Solana – Los Rábanos  A-11	2009	8,5
	Los Rábanos  A-11  – Fuensaúco	Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)	16,6
	Fuensaúco – Villar del Campo	Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)	15,5
	Villar del Campo – Ágreda Mendebaldea	Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)	18,7
	Ágredako Saihesbidea	2007	8,9
	Ágreda Ekialdea – Tarazona	Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)	8,9
	Tarazona – Tutera  AP-15   AP-68	Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)	25,6
	Iruñeko Mendabaldeko Ingurabidea	1991	9,3
	Irurtzun  A-10  – Latasa	1995	4,2
	Latasa – Lekunberri Hegoaldea	1995	6,6
	Lekunberriko Saihesbidea	1991	3,5
	Lekunberri Iparraldea – Azpirotzko Tunela	1995	4,8
	Azpirotzko Tunela – Nafarroa/Gipuzkoako Muga	1995	8,1
	Nafarroa/Gipuzkoako Muga – Andoain Hegoaldea  N-I	1995	16,7
	Andoaingo Mendebaldeko Saihesbidea  N-I	Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)	3,9
	Andoaingo Iparraldeko Saihesbidea	2011	2,2
	Urnietako Saihesbidea	2009	3,1
	Hernaniko Saihesbidea	2013	2,4
	Astigarragako Saihesbidea	2006	3,2

Ibilbidea

Abiadura	Ikurra	Irteera	Errailak	Irteera izena (Donostiako norabidea)	Irteera izena (Medinaceliko norabidea)	Errailak	Lotzen duen errepidea	Oharrak
				Nafarroako Autobiaren hasiera	Nafarroako Autobiaren amaiera		A-2   E-90
		1		Medinaceli	Medinaceli		N-111   N-II
		9		Beltejar Yelo	Beltejar Yelo		SO-P-3045   SO-P-4059
		13		Radona Alcubilla de las Peñas	Radona Alcubilla de las Peñas		SO-P-3046   SO-P-4058
		23		Adradas Ontavilla de Almazán	Adradas Ontavilla de Almazán		N-111   SO-P-4055
		28		Sauquillo del Campo Taroda	Sauquillo del Campo Taroda		SO-P-4065   SO-P-3002
		32		Coscurita Centenaria del Campo	Coscurita Centenaria del Campo		SO-P-3052   SO-P-4066
		36		Bordejé La Miñosa Frechilla de Almazán	Bordejé La Miñosa Frechilla de Almazán		SO-P-3053   SO-P-4067
		39		Almazán Hegoaldea El Burgo de Osma Moron de Almazán Barahona	Almazán Hegoaldea El Burgo de Osma Moron de Almazán Barahona		N-111   CL-116   CL-101
		41		Almazán Ekialdea Gomara	Almazán Ekialdea Gomara		CL-101
		44		Almazán Iparraldea Fuentelcarro	Almazán Iparraldea Fuentelcarro		SO-P-4076
		56		CE.D.E.R.	CE.D.E.R.		N-111
		62		Lubia	Lubia		N-111
				Agreda jarraitzen du  SO-20   SO-20   N-122			SO-20   SO-20   N-122
					Soria jarraitzen du  N-122   SO-20   SO-20		N-122   SO-20   SO-20
		106		Agreda Industriagunea Ólvega	Agreda Industriagunea Ólvega		CL-101
		101		Iruña Agreda	Iruña Agreda		N-113   N-122
				Tutera jarraitzen du  N-113			N-113
					Agreda jarraitzen du  N-113		AP-15
				Nafarroako Autobiaren amaiera	Nafarroako Autobiaren hasiera
				Iruñako Mendabaldeko Ingurabidearen hasiera	Iruñako Mendabaldeko Ingurabidearen amaiera		AP-15
		83 A		Noain Uharte Aireportua			PA-30
		83 B		Iruña			PA-31
		83			Uharte Noain Aireportua		PA-30   PA-31
		85		Iruña Ezkirotz	Iruña Ezkirotz
		88		Iruña Zizur Nagusia Lizarra Logroño	Iruña Zizur Nagusia Lizarra Logroño		A-12
		89		Landaben Industriagunea Iparraldeko saihesbidea (  NA-30 )	Landaben Industriagunea Iparraldeko saihesbidea(  NA-30 )		NA-30
		92		Orkoien Arazuri	Orkoien Arazuri
		97		Berriozar Iruña Gasteiz Donostia Frantzia	Iruña Berriozar		N-240-A   PA-34
				Iruñako Mendabaldeko Ingurabidearen amaiera	Iruñako Mendabaldeko Ingurabidearen hasiera		AP-15
				Leitzarango Autobiaren hasiera	Leitzarango Autobiaren amaiera		AP-15
		112		Altsasu Gasteiz			A-10
		113 A			Altsasu Gasteiz		A-10
		113		Irurtzun	Irurtzun
				La Ferreriako tunela 305m	La Ferreriako tunela 324m
				Ergako tunela 251m	Ergako tunela 240m
		117		Latasa Urritza Goldaratz Ostiz	Atsedengunea		NA-411
				Urritzako tunela 250m	Urritzakoko tunela 250m
		118			Latasa Urritza Goldaratz Ostiz		NA-411
		123		Aldatz Mugiro Arruitz	Aldatz Mugiro Arruitz
		124		Lekunberri  Aralarko San Migel
		127		Lekunberri Betelu Tolosa Uitzi	Lekunberri Betelu Tolosa Uitzi		NA-1300   NA-1700
				Azpirozko tunela 250m	Azpirozko tunela 250m
		132		Gorriti	Gorriti Uitzi		NA-4011
				Pagozelaiko Zerbitzugunea	Pagozelaiko Zerbitzugunea
		138		Areso Leitza	Areso Leitza		NA-4014   NA-170
		141		Berastegi	Berastegi		GI-2130
					Atsedengunea
				Gorosmendiko tunela 554m	Gorosmendiko tunela 472m
				San Lorentzoko tunela 785m	San Lorentzoko tunela 789m
				Belabietako tunela 1836m	Belabietako tunela 1848m
				Oindolarko tunela 550m	Oindolarko tunela 511m
		156			Andoain Tolosa		N-I
		156		Tolosa Gasteiz			N-I
				Leitzarango Autobiaren amaiera	Leitzarango Autobiaren hasiera		N-I
				Urumeako Autobiaren hasiera	Urumeako Autobiaren amaiera		N-I
		158		Andoain
		159			Andoain Lasarte-Oria Donostia Bilbo Gasteiz		N-I   GI-11   AP-1   AP-8   E-05   E-70   E-80
				Atorrasagastiko tunela 300m	Atorrasagastiko tunela 300m
		160		Aranaztegi Industriagunea Ergoien Industriagunea Andoain			GI-3722
		162		Erratzu Industriagunea Urnieta	Urnieta		GI-3722
				Tunela	Tunela
		164		Hernani Erdialdea (Galarreta) Urnieta	Hernani Erdialdea (Galarreta) Urnieta		GI-2132   GI-3722
				Tunela	Tunela
		166		Hernani Erdialdea Industrialdea 1-2 Goizueta	Hernani Erdialdea Industrialdea 1-2 Goizueta		GI-3410
		167			Hernani Industrialdea 1 Martindegi Astigarraga
				Tunela	Tunela
				Tunela	Tunela
				Tunela	Tunela
		167		Errenteria Pasaia Irun Bordele			AP-1   AP-8   E-05   E-70   E-80
		168		Astigarraga Bilbo Gasteiz			AP-1   AP-8   E-05   E-70   E-80
				Urumeako Autobiaren amaiera	Urumeako Autobiaren hasiera		GI-41

Ikus, gainera

• Nafarroako errepideak

Ikus, gainera

• Nafarroa Garaiko errepideen sarea
• Gipuzkoako errepideen zerrenda
•  AP-15 
•  A-2 
•  AP-1 
•  AP-8 

Kanpo estekak

• Nafarroako Errepideen Sareko Nafarroako Gobernuko webgunea
• Nafarroako Errepideen Sareko gorabeherako mapa

• Datuak: Q789254
• Multimedia: A-15 highway