Brasilia

Brasilia; Brasília
	hiriburua
	Goikaldeko ezkerretik: Legebiltzarra, Juscelino Kubitschek zubia, Ardatz Monumentala, Alvorada jauregia eta Brasiliako katedrala. Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Brasil
Eskualdea; Estatua	Erdi-Mendebaldea; Barruti Federala
Izen ofiziala	Brasília
Jatorrizko izena	Brasília
Posta kodea	70000–70999
Geografia
Koordenatuak	15° 47′ 38″ S, 47° 52′ 58″ W / 15.7939°S,47.8828°WKoordenatuak: 15° 47′ 38″ S, 47° 52′ 58″ W / 15.7939°S,47.8828°W
Azalera	5.802 km²
Altuera	1.172
Demografia
Biztanleria	3.015.268 (2019)
Dentsitatea	519,69 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1960ko apirilaren 21
Telefono aurrizkia	061
Ordu eremua	UTC−03:00
Hiri senidetuak	Buenos Aires, Khartum, Xi'an, Lisboa, Amsterdam, Teheran, Maputo, Abergement-la-Ronce, Abuja, Berlin, Bogota, Boston, Canberra, Chaoyang barrutia, Diamantina, Doha, Guadalajara, Lima, Luxor, Montevideo, Erroma, Santiago, Viena, Brusela eta Kiev
	http://www.brasilia.df.gov.br

Brasilia^[1] (portugesez Brasília; bɾaˈziliɐ ahoskatua) 1960. urteaz geroztik Brasilgo hiriburua da, estatuaren erdialdean kokatuta.

Barruti Federala estatuko hiriburua ere bada, Erdialde-Mendebaldeko eskualdean.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XVIII. mendearen hasieran sortu zen lehen aldiz Brasilgo barnealdeko lurretan hiriburu berri bat sortzeko ideia, herrialdearen lurralde-antolakuntza orekatzeko asmoarekin.

Juscelino Kubitschek Brasilgo presidentearen ekimenez, 1957an Brasilgo hiriburu berria eraikitzeko hirigintza-lehiaketa egin zen eta Lucio Costa arkitektoak irabazi zuen, Atenasko Agiriaren printzipioak jarraitzen zituen diseinuarekin. Lanak oso azkar burutu ziren, eta 1960an hiri berriaren sorrera ospatu zuten. Eraikin administratibo garrantzitsuenak Oscar Niemeyer arkitektoak diseinatu zituen.

1987an Unescok Gizateriaren Ondare izendatu zuen hiria.

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datu klimatikoak (Brasilia)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	35	32	33	32	32	32	36	37	36	37	34	33	37
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	26.9	26.7	27.1	26.6	25.7	25.2	25.1	27.3	28.3	27.5	26.6	26.2	26.6
Batez besteko tenperatura (ºC)	21.6	21.8	22.0	21.4	20.2	19.1	19.1	21.2	22.5	22.1	21.7	21.5	21.2
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	17.4	17.4	17.5	16.8	15.0	13.3	12.9	14.6	16.0	17.4	17.5	17.5	16.1
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	12	12	12	10	2	0	2	3	7	12	11	11	0
Pilatutako prezipitazioa (mm)	241.4	214.7	188.9	123.8	39.3	8.8	11.8	12.8	51.9	172.1	238.0	248.6	1552.1
Eguzki orduak	158.1	156.8	179.8	201.0	235.6	252.0	266.6	263.5	204.0	167.4	144.0	139.5	2368.3
Iturria (1): Weatherbase (record temperatures only)^[2]
Iturria (2): HKO (1961-1990) ^[3]

Herri eta hiri senidetuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Brasilia ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Abergement-la-Ronce (Frantzia) Abuja (Nigeria) Amsterdam (Herbehereak) Beijing (Txina) Berlin (Alemania)	Boston (Massachusetts) (Ameriketako Estatu Batuak) Brusela (Belgika) Camberra (Australia) Chaoyang (Txina)	Diamantina (Brasil) Doha (Qatar) Erroma (Italia) Guadalajara (Mexiko)	Luxor (Egipto) Khartun (Sudan) Maputo (Mozambike) New York (New York) (Amerikaetako Estatu Batuak)	Teheran (Iran) Xi'an (Txina) (1997) Viena (Austria) Washington (Ameriketako Estatu Batuak)^[4]

Brasilia Iberoamerikako Hiriburu Hirien Batasunaren (gaztelaniaz: Unión de Ciudades Capitales Iberoamericanas - UCCI) (portugesez: União de Cidades Capitais Ibero-americanas) partaide da, 1982ko urriaren 12tik, jarraian agertzen diren hiriekin senidetarsun erlazioak hasiz:^[5]

Andorra la Vella (Andorra) Asuncion (Paraguai) Bogota (Kolonbia) Buenos Aires (Argentina) Caracas (Venezuela) Davao Hiria (Filipinak)	Guatemala Hiria (Guatemala) Habana (Kuba) La Paz (Bolivia) Lima (Peru) Lisboa (Portugal) Madril (Espainia)	Managua (Nikaragua) Manila (Filipinak) Mexiko Hiria (Mexiko) Montevideo (Uruguai) Panama Hiria (Panama) Quito (Ekuador)	Rio de Janeiro (Brasil) San Jose (Costa Rica) San Juan de Puerto Rico (Puerto Rico) San Salvador (El Salvador) Santiago (Txile) Santo Domingo (Dominicar Errepublika)	Sucre (Bolivia) Tegucigalpa (Honduras)