Itrio

Wikipedia, Entziklopedia askea
Itrioa
39 EstrontzioaItrioaZirkonioa
   
 
39
Y
 
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakiaItrioa, Y, 39
Serie kimikoatrantsizio-metalak
Taldea, periodoa, orbitala3, 5, d
Masa atomikoa88,90585(2) g/mol
Konfigurazio elektronikoa[Kr] 4d1 5s2
Elektroiak orbitaleko2, 8, 18, 9, 2
Propietate fisikoak
Egoerasolidoa
Dentsitatea(0 °C, 101,325 kPa) 4,472 g/L
Urtze-puntua1.799 K
(1.526 °C, 2.779 °F)
Irakite-puntua3.609 K
(3.336 °C, 6.037 °F)
Urtze-entalpia11,42 kJ·mol−1
Irakite-entalpia365 kJ·mol−1
Bero espezifikoa(25 °C) 26,53 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
T/K 1.883 2.075 (2.320) (2.627) (3.036) (3.607)
Propietate atomikoak
Kristal-egiturahexagonala
Oxidazio-zenbakia(k)3, 2, 1
(oxido basiko ahula)
Elektronegatibotasuna1,22 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala1.a: 600 kJ/mol
2.a: 1.180 kJ/mol
3.a: 1.980 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)180 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)212 pm
Erradio kobalentea162 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa(300 K) 17,2
Soinuaren abiadura3.300 m/s
Isotopo egonkorrenak
Itrioaren isotopoak
iso UN Sd-P D DE (MeV) DP
87Y Sintetikoa 3,35 e ε - 87Sr
γ 0,48, 0,38D -
88Y Sintetikoa 106,6 e ε - 88Sr
γ 1,83, 0,89 -
89Y %100 Y egonkorra da 50 neutroirekin
90Y Sintetikoa 2,67 e β- 2,28 90Zr
γ 2,18 -
91Y Sintetikoa 58,5 e β- 1,54 91Zr
γ 1,20 -

Itrioa elementu kimiko bat da, Y ikurra eta 39 zenbaki atomikoa dituena. Trantsizio-metal zilarkara eta lustreduna da. Itrioa askotan ageri da mineral arraroetan, eta bere bi konposatu kolore gorriko fosforoak egiteko erabiltzen da telebistetan oraindik ere erabiltzen diren hodi katodikoetan.

Ezaugarri nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Itrioa nahiko egonkorra da airearekin kontaktuan, eskandioaren antzekoa da itxuraz, eta kimikoki lantanidoen antzeko portaera dauka. Zati txikietan birrintzen denean, ezegonkortu egiten da eta suak har dezake 400 °C-etik gora. Bere oxidazio-egoera arruntena +3 da.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]