Aktinio

Aktinioa
89 Radioa ← Aktinioa → Torioa
La ↑ Ac ↓ [[Untrienio]Ute]]) Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Aktinioa, Ac, 89
Serie kimikoa	aktinidoak
Taldea, periodoa, orbitala	3, 7, f
Masa atomikoa	(227) g/mol
Konfigurazio elektronikoa	[Rn] 6d1 7s2
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 18, 32, 18, 9, 2
Propietate fisikoak
Egoera	solidoa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 10 g/L
Urtze-puntua	(circa) 1.323 K (1.050 °C, 1.922 °F)
Irakite-puntua	3.471 K (3.198 °C, 5.788 °F)
Urtze-entalpia	14 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	400 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 27,2 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	kubikoa, aurpegietan zentratua
Oxidazio-zenbakia(k)	3 (oxido neutroa)
Elektronegatibotasuna	1,1 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 499 kJ/mol 2.a: 1.170 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	195 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 12
Isotopo egonkorrenak
Aktinioaren isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 225Ac Sintetikoa 10 e α 5,935 221Fr 226Ac Sintetikoa 29,37 o β- 1,117 226Th ε 0,640 226Ra α 5,536 222Fr 227Ac  %100 21,773 u β- 0,045 227Th α 5,042 223Fr

Aktinioa elementu kimiko bat da, Ac ikurra eta 89 zenbaki atomikoa dituena.

Ezaugarri nagusiak

Aktinioa elementu metaliko, zilarkara eta erradioaktiboa da. Bere erradioaktibitate biziaren ondorioz, iluntasunean argi urdin zurbila igortzen du. Aztarna-elementu gisa dago uranio-meetan, 21,773 urteko erdibizitza duen ²²⁷Ac forman. Tona bat uranio-meak gramo hamarren bat aktinio dauka.

Aplikazioak

Radioa baino 150 aldiz erradioaktiboagoa da eta, beraz, oso estimatua da neutroi-iturri gisa. Ez dauka beste aplikazio industrial berezirik.

Medikuntzan, ²²⁵Ac isotopoa ²¹³Bi ekoizteko erabiltzen da, gero erradioterapian erabilia izateko.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Aktinio