Antimonio

Antimonioa
51 Eztainua ← Antimonioa → Telurioa
51 Sb                                                                                                                                                                                                                                           Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Antimonioa, Sb, 51
Serie kimikoa	metaloideak
Taldea, periodoa, orbitala	15, 5, p
Masa atomikoa	121,760(1) g/mol
Konfigurazio elektronikoa	[Kr] 4d10 5s2 5p3
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 18, 18, 5
Propietate fisikoak
Egoera	solidoa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 6,697 g/L
Urtze-puntua	903,78 K (630,63 °C, 1.167,13 °F)
Irakite-puntua	1.860 K (1.587 °C, 2.889 °F)
Urtze-entalpia	19,79 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	193,43 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 25,23 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K 807 876 1.011 1.219 1.491 1.858
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	erronboedrikoa
Oxidazio-zenbakia(k)	-3, 3, 5
Elektronegatibotasuna	2,05 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 834 kJ/mol 2.a: 1.594,9 kJ/mol 3.a: 2.440 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	145 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)	133 pm
Erradio kobalentea	138 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 24,4
Soinuaren abiadura	3.420 m/s
Isotopo egonkorrenak
Antimonioaren isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 121Sb %57,36 Sb egonkorra da 70 neutroirekin 123Sb %42,64 Sb egonkorra da 72 neutroirekin 125Sb Sintetikoa 2,7582 u β− 0,767 125Te

Antimonioa elementu kimiko bat da, Sb ikurra (Stibium, latinezko izena) eta 51 zenbaki atomikoa dituena. Antimonioaren forma egonkorrak kolore urdin-zurikoak dira. Forma horiak eta beltzak ez-metal ezegonkorrak dira. Antimonioa hainbat gaitan erabiltzen da, esaterako suaren aurkako elementuetan, margoetan, zeramikan, esmalteetan, aleazioetan, elektronikan eta kautxuan.

Ezaugarri nagusiak

Jatorrizko antimonio masiboa oxidazio-produktuz estalirik

Antimonioa, forma elementalean, solido zuri zilarkara, hauskorra, galdagarria eta kristalinoa da. Eroankortasun elektriko eta termiko txikia dauka eta tenperatura baxuetan lurrintzen da. Metaloidea izanik, metalaren antzekoa da, bai itxuran bai zenbait propietate fisikotan, baina kimikoki ez du metal gisa jokatzen. Azido eta halogeno oxidatzaileek erasaten diote. Antimonioak eta bere aleazioek badaukate berezitasun bat: hoztean hedatu egiten dira.

Antimonioaren ugaritasunaz egin diren estimazioen arabera, Lurrazalean elementu honen 0,2 eta 0,5 ppm artean daude. Azken kalkuluen arabera, antimonio-hornidurak 30 urte iraungo du, nahiz eta, espero den eskari-emendioa ikusirik, 15 urte barru agortua egon daitekeen.

Aplikazioak

Antimonioak erdieroaleen industrian du garrantzia, bereziki, diodo, infragorri detektore eta Hall efektuzko gailuen produkzioan.

Elementu hau aleazioetan erabiliz gero, erdimetal honek gogortasuna eta erresistentzia handitzen du esfortzu mekanikoekiko.

Hainbat aplikazio espezifiko:

• Bateria eta metatzaileak
• Inprenta ezberdinak
• Kableen estaldura
• Kojinete eta rodamentuak

Antimonioa duten oxido, sulfuro, antimoniato eta halogenuro konposatuak suari erresistenteak diren materialak egiteko erabiltzen dira: esmalteak, beirak, pinturak eta zeramikak. Hauetatik antimonio trioxidoa da garrantzitsuena, zeina suaren atzeratzaile moduan erabiltzen den.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Antimonio