1853
| 1853. urtea | |
|---|---|
| Kronologia | |
| Mendeak | XVIII.a • XIX.a • XX.a |
| Hamarkadak | 1830(e)koa • 1840(e)koa • 1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa |
| Urteak | 1850 • 1851 • 1852 • 1853 • 1854 • 1855 • 1856 |
| Beste egutegi batzuetan | |
| Gregoriotar egutegia | 1853 MDCCCLIII |
| Ab urbe condita | 2606 |
| Armeniar egutegia | 1302 ԹՎ ՌՅԲ |
| Bahá'í egutegia | 9 – 10 |
| Bengaliar egutegia | 1260 |
| Berber egutegia | 2803 |
| Egutegi budista | 2397 |
| Myanmarko egutegia | 1215 |
| Bizantziar egutegia | 7361 – 7362 |
| Koptoen egutegia | 1569 – 1570 |
| Etiopiar egutegia | 1845 – 1846 |
| Hebrear egutegia | 5613 – 5614 |
| Egutegi hinduak | |
| Bikram Samwat | 1909 – 1910 |
| Shaka Samvat | 1775 – 1776 |
| Kali Yuga | 4954 – 4955 |
| Iraniar egutegia | 1231 – 1232 |
| Islamiar egutegia | 1269 – 1270 |
| Japoniar egutegia | Kaei 6 (嘉永6年) |
| Korear egutegia | 4186 |
| Thailandiar eguzki egutegia | 2396 |
| Holozeniar egutegia | 11853 |
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 19a – Trobalaria (italieraz: Il trovatore), Giuseppe Verdiren musika eta Salvadore Cammarano eta Leone Emanuele Badareren libretoa duen opera estreinatu zen Erromako Apollo Antzokian.
- Otsailaren 19a – El dominó azul, Emilio Arrieta nafar konposatzailearen musika eta Francisco Camprodónen libretoa duen zarzuela estreinatu zen Madrilgo Teatro del Circon.
- Martxoaren 6a – La traviata (euskaraz: Galdua), Giuseppe Verdiren musika eta Francesco Maria Piaveren libretoa duen opera estreinatu zen Veneziako La Fenicen.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Azaroaren 5a – Lehenengo telegrafoaren linea sortu zuten Mexikon.
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 12a – Gregorio Ricci-Curbastro, italiar matematikaria (h. 1925).
- Urtarrilaren 25a – Eulalia Abaitua, bizkaitar argazkilaria (h. 1943).
- Urtarrilaren 28a – José Martí, olerkilaria eta Kubako independentziaren aita (h. 1895).
- Urtarrilaren 28a – Vladimir Soloviev, errusiar filosofo eta olerkaria (h. 1900).
- Urtarrilaren 29a – Kitasato Shibasaburō, japoniar sendagilea eta bakteriologoa, izurri bubonikoa eragiten duen baziloaren aurkitzailea (h. 1931).
- Otsailaren 4a – Rafael Balanzategi, nafar kazetari eta politikaria.
- Otsailaren 11 – Saturnino Calleja, espainiar editorea, pedagogoa, idazlea eta itzultzailea (h. 1915).
- Otsailaren 17a – Jaroslav Vrchlický, txekiar idazlea (h. 1912).
- Otsailaren 22a – Louis Etxeberri, euskal politikaria eta kazetaria (h. 1907).
- Otsailaren 23a – Florentzio Basaldua, euskal ingeniaria, idazlea, historialaria, bidaiari, abenturazale eta geodesta (h. 1932).
- Martxoaren 5a – Howard Pyle, estatubatuar idazle eta ilustratzailea (h. 1911).
- Martxoaren 10a – Thomas Mackenzie, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1930).
- Martxoaren 11 – Angelina Vidal, portugaldar kazetaria, itzultzailea, irakaslea, olisipografoa eta idazlea (h. 1917).
- Martxoaren 14a – Ferdinand Hodler, suitzar margolaria (h. 1918).
- Martxoaren 29a – Ramón Castro, nafar politikari liberala, Valentzian bizi zena (h. 1923).
- Martxoaren 29a – Elihu Thomson, ingeles ingeniari eta asmatzailea (h. 1937).
- Martxoaren 30a – Vincent Van Gogh, herbeheretar margolaria (h.1890).
- Apirilaren 5a – Joaquima Santamaria i Ventura, kataluniar idazle, folklorista eta itzultzailea (h. 1930).
- Apirilaren 8a – Laura Alberta Linton, estatubatuar kimikari eta medikua (h. 1915).
- Apirilaren 11 – Remigia Etxarren, nafar funanbulista (h. 1921).
- Apirilaren 15a – Elise Hall, estatubatuar saxofoi-jotzaile klasikoa (h. 1924).
- Apirilaren 23a – Thomas Nelson Page, estatubatuar idazlea eta diplomatikoa (h. 1922).
- Maiatzaren 2a – Antonio Maura, Espainiako gobernuburua (h. 1925).
- Maiatzaren 25a – Elena Maseras, kataluniar medikua, pedagogoa eta irakaslea (h. 1905).
- Maiatzaren 28a – Carl Larsson, suediar margolaria, Arts and Crafts mugimenduaren kidea (h. 1919).
- Ekainaren 3a – Flinders Petrie, britainiar arkeologo eta egiptologoa (h. 1942).
- Uztailaren 4a – Ernst Otto Beckmann, alemaniar kimikaria (h. 1923).
- Uztailaren 5a – Tivadar Csontváry Kosztka, hungariar margolaria (h. 1919).
- Uztailaren 5a – Cecil Rhodes, britaniar enpresaburua (h. 1902).
- Uztailaren 18a – Hendrik Lorentz, holandar fisikaria, 1902ko Fisikako Nobel Saria (h. 1928).
- Uztailaren 27a – Vladimir Korolenko, errusiar idazle eta kazetaria (h. 1921).
- Abuztuaren 13a – Antonio Salandra, Italiako Lehen Ministroa (h. 1931).
- Abuztuaren 28a – Frantzisko I.a Liechtensteingoa, Liechtensteingo printzea (h. 1938).
- Abuztuaren 31 – Alexei Brusilov, errusiar jenerala (h. 1926).
- Irailaren 1a – Pierre Forsans, frantziar politikaria, Biarrizko alkatea (h. 1919).
- Irailaren 2a – Wilhelm Ostwald, alemaniar kimikaria, 1909ko Kimikako Nobel Saria (h. 1932).
- Irailaren 4a – Fermín Calbetón, donostiar politikari liberala (h. 1919).
- Irailaren 13a – Hans Christian Gram, daniar mikrobiologoa, Gram tindaketaren asmatzailea (h. 1938).
- Irailaren 13a – Sofia Perovskaia, errusiar iraultzailea, Alexandro II.a Errusiakoaren hilketaren antolatzailea (h. 1881).
- Irailaren 16a – Albrecht Kossel, alemaniar biokimikaria, 1910eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1927).
- Irailaren 20a – Chulalongkorn (Rama V.a), Siamgo erregea (h. 1910).
- Irailaren 21a – Heike Kamerlingh Onnes, herbeheretar fisikaria, 1913ko Fisikako Nobel Saria (h. 1926).
- Urriaren 4a – Armando Palacio Valdés, espainiar idazlea (h. 1938).
- Urriaren 6a – Francis Meadow Sutcliffe, ingeles argazkilaria (h. 1941).
- Urriaren 10a – Anna Gardell-Ericson, suediar margolari eta akuarelista (h. 1939).
- Urriaren 23a – Pedro Bilbao Arrola, Bilboko alkatea (h. 1908).
- Azaroaren 19a – Gabriel Hanotaux, frantziar diplomazialari, politikari eta historialaria (h. 1944).
- Azaroaren 29a – Francisca Sarasate, nafar idazlea (h. 1922).
- Abenduaren 9a – Laurits Tuxen, daniar margolari eta eskultorea (h. 1927).
- Abenduaren 12a – Johan Petter Johansson, suediar asmatzailea eta industria gizona, giltza zabalgarri modernoaren asmatzailea (h. 1943).
- Abenduaren 14a – Errico Malatesta, italiar anarkista (h. 1932).
- Abenduaren 16a – Roberto Ferruzzi, italiar margolaria (h. 1934).
- Abenduaren 17a – Emile Roux, frantziar zientzialaria (h. 1933).
- Abenduaren 26a – René Bazin, frantziar eleberrigilea (h. 1932).
- Eduardo Velasco López Cano, arabar irakasle eta politikaria (h. 1920).
- Eulogio Serdán, historialari, kazetari eta Gasteizko alkatea (h. 1929).
- Javier Agirre Iturralde, gipuzkoar arkitektoa (h. 1909).
- John Henry Clarke, ingeles mediku homeopata eta idazlea (h. 1931).
- Samuel Urrabieta, espainiar marrazkilari eta ilustratzailea (h. 1886).
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 7a – Ditlev Blunck, daniar margolaria (j. 1798).
- Otsailaren 15a – Beñat Larralde, lapurtar bertsolaria (j. 1771).
- Otsailaren 20a – José Ramón Rodil, militar espainiarra (j. 1789).
- Martxoaren 4a – Leopold von Buch, alemaniar geologo eta paleontologoa (j. 1774).
- Martxoaren 6a – Juan de la Granja, bizkaitar enpresaburu eta diplomazialaria (j. 1785).
- Martxoaren 12a – Mathieu Orfila, frantziar sendagile eta kimikaria (j. 1787).
- Martxoaren 17a – Christian Doppler, austriar fisikari eta matematikaria (j. 1803).
- Martxoaren 21a – Joachim Labrouche, Donibane Lohizuneko alkate eta ontzijabea (j. 1769).
- Martxoaren 30a – Abigail Powers Fillmore, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1798).
- Martxoaren 31 – Andrés Narvarte, Venezuelako presidentea (j. 1781).
- Apirilaren 1a – Fermin Lasala Urbieta, gipuzkoar politikaria eta enpresaburua (j. 1798).
- Apirilaren 18 – William R. King, AEBetako 13. presidenteordea (j. 1786).
- Apirilaren 28 – Johann Ludwig Tieck, alemaniar idazlea (j. 1773).
- Maiatzaren 3a – Juan Donoso Cortés, espainiar idazle eta politikaria (j. 1809).
- Ekainaren 12a – Francisco Sainz Pinto, bizkaitar margolaria (j. 1823).
- Ekainaren 14a – Zahari Zograf, bulgariar margolaria (j. 1810).
- Uztailaren 22a – Christoffer Wilhelm Eckersberg, daniar margolari klasizista, danierako pinturaren aita izendatua (j. 1783).
- Uztailaren 23a – Andries Wilhelmus Jacobus Pretorius, Hegoafrikako politikaria, boerren buruzagia (j. 1798).
- Uztailaren 25a – Joaquín Murieta, El Doradoko Robin Hood, mexikar pertsonaia mitikoa (j. 1829).
- Uztailaren 27a – Tokugawa Ieyoshi, Tokugawa shogunerriko hamabigarren shoguna (j. 1793).
- Abuztuaren 25a – Rafael Maroto, espainiar militarra (j. 1783).
- Irailaren 7a – Manuel Mitxeltorena, euskal jatorriko mexikar militar eta politikaria, Kaliforniako gobernadorea (j. 1802).
- Urriaren 2a – François Arago, frantziar fisikari, politikari eta astronomoa (j. 1786).
- Urriaren 10a – Pierre-François-Léonard Fontaine, frantziar arkitekto eta diseinatzailea (j. 1762).
- Urriaren 19a – Jose Frantzisko Iturtzaeta, gipuzkoar kaligrafoa (j. 1788).
- Urriaren 22a – Juan Antonio Lavalleja, Uruguaiko abertzalea (j. 1784).
- Azaroaren 3a – Juan Álvarez Mendizabal, espainiar politikaria (j. 1790).
- Azaroaren 15a – Maria II.a Portugalgoa, Portugalgo erregina (j. 1819).
- Abenduaren 2a – Amelia Opie, ingeles idazlea eta abolizionista (j. 1769).
- Abenduaren 16a – Johann Peter Hasenclever, alemaniar margolaria (j. 1808).
- Abenduaren 28a – Sarah Goodridge, estatubatuar margolaria, miniaturazko erretratuetan berezitua (j. 1788).
- Jose Kruz Etxeberria, euskal idazlea eta elizgizona (j. 1773).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Denbora unitateak | ||
|---|---|---|
|
attosegundo • femtosegundo • pikosegundo • nanosegundo • mikrosegundo • milisegundo • segundo
| ||