Larraine

Larraine
	Zuberoa, Euskal Herria
	Larraineko eliza.
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Zuberoa
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Oloroe-Donamaria
Kantonamendua	Euskal Mendialdea
Izen ofiziala	Larrau
Auzapeza	Jean-Dominique Iriart; (2020-2026)
Posta kodea	64560
INSEE kodea	64316
Herritarra	larraintar
Ezizena	jente karesant, koki handiak eta uhuñak
Geografia
Azalera	126.80
Garaiera	319-2022
Demografia
Biztanleria	197 (2018: −7)
Dentsitatea	1,51 biztanle/km²
Zahartzea	% 18,48
Ugalkortasuna	‰ 87,1
Ekonomia
Jarduera	% 74,34 (2011)
Desberdintasuna	% 9,71 (2011)
Langabezia	% 0 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 73,36 (2010)
Erabilera	% 45,35 (2011)

Larraine ([laraiɲe]) Zuberoako hego-mendebaldeko udalerri bat da, Basabürüa eskualdekoa.

Geografia

Ingurune naturala

Udalerria bera oso menditsua da, Orhi (2.022m), Belozkarre (1.173m), Salhagaina (1.053m), Barazea (1.893m) mendiak udalerri honen lurraldean daudelarik besteak beste. Zuberoako udalerririk zabalena ere bada bere 126,8 km²-ekin. Bertan daude baita, Holtzarteko arroil famatuak.

Bestela, Larraineko mendateak herria Otsagabiarekin (Nafarroa) lotzen du.

Udalerri mugakideak

Iparraldean Altzai-Altzabeheti-Zunharreta, Lakarri-Arhane-Sarrikotagaine eta Etxebarre dira udalerri mugakideak, ekialdean Ligi-Atherei eta Santa Grazi, mendebaldean Lekunberri eta Mendibe Nafarroa Behereko udalerriak eta hegoaldean, Izaba, Uztarroze eta Otsagabia, Nafarroa Garaian.

Etxeak eta Auzoak

Ekhibegia
Ekhialtea-Xipi-Pettarra
Inhurritz
Buruzieta
Herri
Zarzaia
Urartea
Belhaudi-Irati

Historia

Historiaurreko aztarnak topatu dira udalerrian eta 1178ko agirietan irakur daitekeen moduan Sauveladeko monasterioak jaso zuen udalerriaren prioretza, Larraineko jaunaren eskutik. Done Jakue bidea egiten ari ziren erromesentzat ospitale bat ere izan zen Erdi Aroan.

Ekonomia

Laborantza, basogintza, artzaintza eta turismoaren inguruko zerbitzuak dira udalerriko ekonomia jarduera nagusiak.

Demografia

1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
Biztanleriaren bilakaera
848	813	751	948	1 004	1 157	1 188	1 235	1 170


1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
1 307	1 190	1 167	1 048	948	886	919	857	861


1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
846	840	790	897	698	615	600	544	458


1962	1968	1975	1982	1990	1999	2009	2014	2020
450	405	345	298	241	214	204	195	194

Politika

Alkateak

Alkatea	Agintaldia
Marcel Accoceberry	1983-2008
Sébastien Uthurriague	2008-2014
Jean-Marc Bengochea	2014-2020
Jean-Dominique Iriart	2020-2026

Azpiegiturak

Hezkuntza

Udalerriak eskola publiko bat du, ama-eskolako eta lehen hezkuntzako ikasketak eskaintzen dituena. Ama-eskola mailan, 2022-2023 ikasturtetik aurrera, ikasleek euskaraz ikasten dute, murgiltze ereduan^[2]. Lehen hezkuntzako ikasleek eredu elebidunean ikasten dute^[3].

Garraioa

2021etik aurrera Txik Txak autobus sareko 60. lineak zerbitzua ematen dio udalerriari uztailean eta abuztuan, astelehenetik igandera. Linea honek bi geltoki ditu Larrainen: Holtzarteko aparkalekua (Logibar auzoa) eta Aduana zaharra.

Horrez gain, udalerriko biztanleek Txik Txakeko eskaera bidezko garraioa erabili ahal dute urtean zehar, astelehen, asteazken eta larunbatetan, Atharratze-Sorholüzera, Maule-Lextarrera edo Mendikotara joateko.

Kultura

Larraineko Beñat Behety^[4] (Ahotsak^[5] proiekturako)

Euskara

Larrainen^[6] Basabürüako euskara^[7] da nagusi, zuberotar euskalkiaren aldaera.

Maskaradak

Herriak antolatutako azken maskaradak 1997an^[8] eta 2010ean^[9] izan dira.

Pastoralak

1991an, larraintarrek Xalbador pastorala prestatu zuten (Roger Idiartek idatzia). 2011an Johañe Bordaxarren Telesforo Monzon pastorala antolatu zuten^[10].

Kirola

Betzüla trofeoaren esku huskako pilota txapelketaren erdi-finalak eta finalak herriko trinketean jokatzen dira^[11].

2015etik 2019ra Xibero Trail mendi lasterketa antolatzen zen udalerriaren^[12].

Larra Larrau bizikleta proba Larrainetik pasatzen da^[13].

2007ko Frantziako Tourreko 16. etapa, uztailaren 25ean egindakoa eta Orthezetik Aubisquera zihoana, Larrainetik igaro zuen.

Ondasun nabarmenak

San Joan bataiatzailearen eliza. Monumentu historiko izendatu zuten 2003an. Bere zatirik zaharrenak XII. mendekoak dira^[14]. Barruan dauden hiru objektu ere monumentu historiko bezala klasifikatuta daude: XVI. mendeko prozesioetarako gurutze bat^[15], XVII. mendeko aldare-tabernakulua^[16] eta XVI. mendeko Ama Birjina eta umearen zurezko estatua bat^[17].
San Jüsefeko ermita, 1656an Larraineko fraideek eraikia. 1250 metrotako altueran dago. Donejakue bidea egiten zuten erromesen aterpea ere izaten zen^[18].
Holtzarteko zubia, 1920an eraikitako zubi esekia.
Iparraldeko 43. paraleloaren eta Greenwichetik mendebaldera dagoen 1. meridianoaren arteko mozketa-puntua udalerriaren lurretan dago.