Maiatzaren 1

Maiatzaren 1a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hogeita batgarren eguna da, 122garrena bisurteetan. 244 egun falta dira urtea amaitzeko.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2008 - ETAk hiru lehergailu zartarazi zituen Arrigorriagan, Espainiako Lan Ministerioaren lokal batean, eta Donostian, Osalanen egoitzan.
• 2011 - Espainiako Auzitegi Gorenak Bilduk udal hauteskundeetarako aurkeztutako hautesle zerrendak bertan behera utzi zituen.

Mundua

• 1840 - Penny Black, lehen seilu ofiziala kaleratu zen.
• 1960 - Gerra Hotzaren testuinguruan, Sobietar armadak lurralde sobietarrean sartu zen U-2 hegazkin espioi estatubatuarra suntsitu zuen.
• 2006 - Boliviako petrolio eta gasa nazionalizatu zituen Evo Morales presidenteak.
• 2010 - Petrolio isuriagatik larrialdi egoera ezarri zuten Alabaman, Floridan, Misisipin eta Louisianan.
• 2011 - AEBetako presidenteak Osama Bin Laden Pakistanen tiroz hil zutela jakitera eman zuen.
• 2016ko Fort McMurrayko baso-suteak Kanadako Alberta probintzian 88.000 lagun lekualdarazi eta 1.600 eraikinetik gora kiskaldu zituen.

Ekonomia

Mundua

• 1998 - Wim Duisenberg izendatu zuten Europako Banku Zentraleko presidente.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2006 - Bilboko Koralak bira hasi zuen Japonian zehar.

Mundua

• 1941 - Citizen Kane ("Kane Hiritarra") filma estreinatu zen, Orson Wellesek zuzendu eta ekoiztu, eta berak, Joseph Cotten, Dorothy Comingore, Everett Sloane, Ray Collins, George Coulouris, Agnes Moorehead, Paul Stewart, Ruth Warrick eta Erskine Sanford aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia

• 2008 - Txinan Hangzhou Badiako zubia, 35.673 metroko luzeraduna, inauguratu zen.

Kirolak

Euskal Herria

• 2010 - Biarritz Olympique Euskal Herriko errugbi taldeak Munster Rugby irlandar taldeari irabazi ostean Heineken Kopako finalean izan zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1878 - Enrique de Francisco, Getafen jaiotako gipuzkoar politikari sozialista (h. 1957).
• 1900 - Manuel López, Travieso, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea (h. 1975).
• 1901 - Mauricio Flores Kaperotxipi, gipuzkoar margolaria eta idazlea (h. 1997).
• 1953 - Josetxo Azkona, euskal idazlea.
• 1964 - Joxe Mari Agirretxe Porrotx, euskal pailazoa.

Mundua

• 1218 - Rodolfo I.a Habsburgokoa, Alemaniako erregea (Erromatarren erregea) (h. 1291).
• 1238 - Magnus VI.a Norvegiakoa, Norvegiako erregea (h. 1280).
• 1582 - Marco da Gagliano, italiar musikagilea (h. 1643).
• 1592 - Johann Adam Schall von Bell, alemaniar misiolari katoliko eta astronomoa (h. 1666).
• 1644 - Jean Jouvenet, frantses margolaria (h. 1717).
• 1698 - Jacques-Bonne Gigault de Bellefonds, Frantziako artzapezpikua (h. 1746).
• 1769 - Arthur Wellesley, Wellingtongo lehen dukea, estadista eta militar irlandarra (h. 1852).
• 1825 - Johann Jakob Balmer, fisikari suitzarra (h. 1898).
• 1830 - Guido Gezelle, olerkari flandriarra (h. 1889).
• 1852 - Santiago Ramón y Cajal, sendagile espainola, Medikuntzako Nobel Saria 1906an (h. 1934).
• 1881 - Pierre Teilhard de Chardin, frantziar paleontologo, filosofo eta jesulaguna (h. 1955).
• 1896 - Mark Wayne Clark, estatubatuar jenerala (h. 1984).
• 1900 - Ignazio Silone, italiar idazlea (h. 1978).
• 1901 - Mauricio Flores Kaperotxipi, euskal margolaria eta idazlea (h. 1997).
• 1908 -
  • Giovannino Guareschi, italiar idazle eta kazetaria (h. 1968).
  • Morris Kline, estatubatuar matematika irakaslea eta historiari eta psikologiari buruzko idazlea (h. 1992).
• 1909 - Yannis Ritsos, greziar poeta (h. 1990).
• 1911 - Eudald Serra, kataluniar eskultore eta etnologoa (h. 2002).
• 1916 - Glenn Ford, estatubatuar aktorea (h. 2006).
• 1917 - Danielle Darrieux, frantziar aktorea.
• 1925 - Scott Carpenter, astronauta eta akuanauta estatubaturarra (h. 2013).
• 1972 - Julie Benz, aktoresa estatubatuarra.
• 1983 - Fran Vázquez, saskibaloilari espainiarra.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1846 - Migel Antonio Zumalakarregi, gipuzkoar politikaria, Madrilen (j. 1773).
• 1915 - Jose Manuel Etxeita, euskal idazlea (j. 1842).
• 1956 - Paul Gadenne, Euskal Herriarekin lotura izan zuen frantziar idazlea (j. 1907).
• 1958 - Remigio Mugica Mugica, gipuzkoar musikaria (j. 1866).
• 1969 - Jesus Doxandabaratz, nafar politikari abertzale eta jeltzalea (j. 1894).
• 1981 - Rafael Aizpun, nafar legelari eta politikaria (j. 1889).

Mundua

• 408 - Arkadio, erromatar enperadorea.
• 1308 - Alberto I.a Alemaniakoa, Austria eta Estiriako Dukea eta enperadore germaniarra (j. 1255).
• 1539 - Elisabet Portugalgoa, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperatriz ezkontidea eta Espainiako erregina ezkontidea (j. 1503).
• 1555 - Martzelo II.a, Aita santua (j. 1501).
• 1572 - Pio V.a, Aita santua (j. 1504).
• 1772 - Gottfried Achenwall, alemaniar filosofo eta estatistikaria, estatistikaren asmatzaileetako bat (j. 1719).
• 1809 - Gottlieb Konrad Pfeffel, alemanezko alsaziar idazlea (j. 1736).
• 1856 - Abdó Terradas, kataluniar politikaria eta katalan idazlea (j. 1812).
• 1873 - David Livingstone, eskoziar esploratzaile eta misiolaria (j. 1813)
• 1904 - Antonín Dvořák, txekiar konposatzailea (j. 1841).
• 1928 - Ebenezer Howard, lorategi-hirien mugimenduko Ingalaterrako sustatzailea (j. 1850).
• 1935 - Henri Pélissier, frantziar txirrindularia (j. 1889).
• 1945 - Goebbels, alemaniar politiko nazia, Holokaustoaren lehen pausoa izan zen kristal hautsien gauaren gidaritzat joa (h. 1897).
• 1978 - Aram Khatxaturian, armeniar musikagilea eta pedagogoa (j. 1903).
• 1981 - Heinosuke Gosho, japoniar zinemagilea (j. 1902).
• 1983 - Joseph Ruttenberg, estatubatuar zinema argazkilaria (j. 1889).
• 1989 - Antonio Janigro, italiar biolontxelo-jotzaile eta orkestra-zuzendaria (j. 1918).
• 1991 -
  • Charles Osborne, 69 urtez jarraian zotina izan zuen estatubatuarra (j. 1894).
  • Richard Thorpe, estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1896).
• 1994 - Ayrton Senna, 1 Formulako brasildar gidaria (j. 1960).
• 1997 - Manuel Viegas, portugaldar antropologo eta folklorista (j. 1912).
• 1998 - Eldridge Cleaver, estatubatuar politikaria eta beltzen aldeko aktibista (j. 1935).

Jaiak eta urteurrenak

• Langileen eguna ospatzen da naziorte mailan.
• Sehaska egutegiko izendegia: Amane, Andion, Estibalitz/Estitxu, Lanaitz eta Langilena.

Apirilaren 30 | Urteko egutegi | Maiatzaren 2