Jennifer Doudna

Wikipedia, Entziklopedia askea
Jennifer Doudna

(2016)
board of directors member (en) Itzuli

2018ko apirilaren 26a -
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakJennifer Anne Doudna
JaiotzaWashington, 1964ko otsailaren 19a (60 urte)
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
BizilekuaHilo
Familia
Ezkontidea(k)Jamie H. D. Cate (en) Itzuli
Hezkuntza
HeziketaHarvard Unibertsitatea 1989) Doktoretza : biokimika
Pomona College 1985) gradu : kimika
Hilo High School (en) Itzuli
Hezkuntza-mailaDoktoretza
Tesi zuzendariaJack W. Szostak
Doktorego ikaslea(k)Akshay Tambe (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Irakaslea(k)Jack W. Szostak
Jarduerak
Jarduerakbiokimikaria, biologo molekularra, unibertsitateko irakaslea, kimikaria eta kristalografoa
Enplegatzailea(k)University of California, San Francisco (en) Itzuli
Howard Hughes Medical Institute (en) Itzuli
Yale Unibertsitatea  (1994 -  2002)
Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn  (2002 -
Jasotako sariak
InfluentziakCorwin Hansch (en) Itzuli, Sharon Panasenko (en) Itzuli, Jack W. Szostak eta Thomas Cech
KidetzaAmeriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
National Academy of Medicine (en) Itzuli
Royal Society
Zientzien Pontifize-Akademia
TED: jennifer_doudna Edit the value on Wikidata

Jennifer Anne Doudna (Washington, Estatu Batuak, 1964ko otsailaren 19a)[1] biokimikari estatubatuarra da, Kaliforniako Unibertsitatean Berkeleyn Kimika eta Biologia Zelular eta molekularreko katedraduna.[2]

1997az geroztik Howard Hughes Medical Institute-ko (HHMI) ikertzailea da eta 2018tik Gladstone Institutuetako ikertzaile nagusiaren kargua du eta San Frantzisko Kalifornia Unibertsitateko irakaslea ere bada. [3] [4] 2020an Kimikako Nobel Saria jaso zuen "edizio genetikorako metodo bat garatzeagatik". Emmanuelle Charpentierrekin partekatutako saria.[5]

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Doudnak kimikan lizentziatu zen Pomonako Unibertsitatean, 1985ean, eta PHn. D. Erribozimei buruzko Biokimikan Harvardeko Unibertsitatean, Jack W. Szostaken gainbegiradapean. Doktoretza ondoko lana Thomas Cechekin egin zuen Coloradoko Unibertsitatean, Boulderren.

Ikerketa eta ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Szotak laborategian egon zen garaian, Doudnak I taldeko introi katalizatzailea aldatu zuen, RNA txantiloiak kopiatzeko gai den benetako erribozima katalitikoa bihurtzeko.[6]Erribozimen mekanismo molekularrak ikusi ezinaren mugak ezagututa, 1991n Tetrahymena protozooaren I taldeko introi katalitikoaren hiru dimentsioko egitura kristalizatzen eta ebazten hasi zen Cech-en laborategian eta jarraitu egin zuen bere irakaskuntza Yale Unibertsitatean, 1994an, hasi zuenean ere.Taldeak kalitate handiko kristalak sortzea lortu zuen, baina zailtasunak izan zituen faseen arazoarekin ioi metalikoen lotura ez espezifiko baten ondorioz. Bere lehen graduondoko ikasleetako batek, geroago bere senarra izango zenak, Jamie Catek, kristalak osmio hexaminaz bustitzea erabaki zuen magnesioa imitatzeko. Estrategia horren bidez, egitura konpondu ahal izan zuten, RNA bigarren egitura batetik tolestuta.[7] Magnesio ioiak erribozimaren erdian elkartzen dira RNA tolestea erraztuz, nukleo hidrofobikoak proteinak tolestean duen eginkizunaren antzera.[8]

Doudna Henry Ford II Biofisika Molekularreko eta Biokimikako irakasle kargura igo zen Yalen 2000. urtean. 2002an, Berkeleyko Kaliforniako Unibertsitateko irakasle gisa onartu zuen kargua Biokimika eta Biologia Molekularreko irakasle gisa, bere familiatik eta sinkrotroitik gertuago egoteko Lawrence Berkeley Laborategi Nazionalean. RNA egitura handiak konpontzeko lehen lanek hepatitis delta birusaren (HDV) erribozima, IRES eta proteina-RNA konplexuen egiturazko azterketak egitera bultzatu zuten seinalea ezagutzeko partikula gisa. Bere laborategia orain RNA inplikatzen duten prozesu biologikoen ulermen mekanizistan oinarritzen da. Lan hau hiru arlo nagusitan banatzen da: CRISPR sistema, RNA interferentzia eta translazio kontrolak mikro RNA bidez.

2012an, Doudna eta bere lankideek aurkikuntza berri bat egin zuten, DNA genomikoa editatzeko behar zen denbora murriztu zuena. Bere aurkikuntza Streptococcus bakteriaren " CRISPR " sistema immunologikoan aurkitzen den Cas9 izeneko proteinan oinarritzen da eta Francisco Mojicak Alacanten aurkitu zituen guraizeak bezala funtzionatzen du. Proteinak birusaren DNAri harrapakinak erasotzen dizkio eta moztu egiten du. [9] 2013an, Doudnak TED hitzaldia eman zuen CRISPR erabiltzearen alderdi bioetikoei buruz.[10]

2020an Kimikako Nobel Saria eman zioten "geneen ediziorako metodo bat garatzeagatik". Sari hau Emmanuelle Charpentierrekin partekatzen da.

Ohoreak eta Sariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Doudna Scholar Searle bat izan zen, eta, 1996an, Ikertzaile Gazteen Beckman Saria jaso zuen, NAS Ikerketa Ekimenen Saria 1999an, eta Alan T. Waterman Saria 2000. urtean. 2002an Zientzien Akademia Nazionalerako eta 2010ean Medikuntza Instituturako aukeratu zuten.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Pollack, Andrew. (). «Jennifer Doudna, a Pioneer Who Helped Simplify Genome Editing (Published 2015)» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2020-11-25).
  2. ↑ «Jennifer Doudna | American biochemist | Britannica.com» archive.vn 2016-03-15 (Noiz kontsultatua: 2020-11-25).
  3. ↑  doi:10.1073/pnas.0408147101. PMID 15574498..
  4. ↑ Publicaciones de Jennifer Doudna indexadas por la base de datos bibliográfica Scopus, un servicio de Elsevier.
  5. ↑ «Jennifer Doudna, bioquímica | Efemérides» Mujeres con ciencia 2018-02-19 (Noiz kontsultatua: 2020-11-25).
  6. ↑  doi:10.1126/science.2470151. ISSN 0036-8075. PMID 2470151..
  7. ↑  doi:10.1126/science.273.5282.1678. ISSN 0036-8075. PMID 8781224..
  8. ↑ «Jennifer Doudna» 11 de Febrero 2017-01-04 (Noiz kontsultatua: 2020-11-25).
  9. ↑ Russell, Sabin. "Cracking the Code: Jennifer Doudna and Her Amazing Molecular Scissors." Cal Alumni Association. N.p., 2014. Web. 17 Mar. 2015. http://alumni.berkeley.edu/california-magazine/winter-2014-gender-assumptions/cracking-code-jennifer-doudna-and-her-amazing
  10. ↑ «Jennifer Doudna, referente de la genética molecular» Fundación Aquae (Noiz kontsultatua: 2020-11-25).
  11. ↑ @NatGeoES. (). «Jennifer Doudna, ganadora del Nobel de Química de 2020, reflexiona sobre su carrera» National Geographic (Noiz kontsultatua: 2020-11-25).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Jennifer_Doudna&oldid=9388735"(e)tik eskuratuta