Martxoaren 22

Martxoaren 22a gregoriotar egutegiaren urteko laurogeita batgarren eguna da, 82.a bisurteetan. 284 egun falta dira urtea amaitzeko.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1984 - Pasaiako segada: Espainiako Polizia Nazionalak Komando Autonomo Antikapitalisten 4 kide (Dionisio Aizpurua, Rafael Delas, Pedro Mari Isart eta Jose Mari Izura) hil zituen Pasaiako badian.
• 2006 - ETAk su-eten iraunkorra abiatzeko asmoa azaldu zuen.
• 2010 - Ezkerrak Sarkozy garaitu zuen Frantziako eskualde hauteskundeetan.

Mundua

• 238 - Afrika probintziako gobernariak bere burua enperadore izendatu zuen, Gordiano I.aren izenpean.
• 1873 - Puerto Ricon, esklabotza deuseztatzeko legeari zigorra ezarri zioten.
• 1945 - Arabiar Liga sortu zen.
• 2014 - Atzeraldi Handiaren ondorioz Espainiako gobernuak burututako politika ekonomiko eta murrizketa sozialen aurka egin ziren Duintasunaren aldeko Martxak bukatu ziren Madrilen.
• 2016 - Bruselako atentatuak: Estatu Islamikoaren atentatuak Bruselako aireportuan eta Bruselako metroan bi lehekertek 35 hildako eta 340 zauritu eragin zituen.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2007 - Egun honetan Korrika Karrantzan hasi eta apirilaren 1ean Iruñean amaitu zen. Madril, Bartzelona, Mar del Plata (Argentina) eta Pekingo euskaldunek ere Korrikak antolatu zituzten.

Mundua

• 1953 - I Confess ("Aitortzen Dut") filma estreinatu zen, Alfred Hitchcockek zuzendu eta Montgomery Clift, Anne Baxter, Karl Malden, Brian Aherne eta O. E. Hasse aktoreek antzeztu zuten.
• 1972 - Fist of Fury ("Haserrearen Ukabila") arte martzial filma estreinatu zen, Lo Weik zuzendu eta Bruce Lee eta Nora Miao aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2002 - Ali G Indahouse ("Ali G Etxen") filma estreinatu zen, Mark Mylodek zuzendu eta Sacha Baron Cohen, Michael Gambon, Charles Dance, Kellie Bright eta Martin Freeman aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2007 - Die Fälscher ("Iruzurgileak") filma estreinatu zen, Stefan Ruzowitzkyk zuzendu eta Karl Markovics, August Diehl eta Devid Striesow aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia

• 1895 - Auguste eta Louis Lumiere anaiek filma aurkeztu zuten lehendabizikoz.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1817 - Ramón Ortiz de Zárate, euskal idazlea (h. 1883).
• 1847 - Vicenta María López Vicuña, nafartar lekaimea (h. 1890).
• 1892 - Joaquín Zuazagoitia, bizkaitar kazetari eta politikaria eta Bilboko alkatea, Madrilen (h. 1971).
• 1904 - Bienvenido Zilbeti Urkia, 109 urte eta 22 egun bizi izandako nafarra (h. 2013).
• 1907 - Pablo Elgezabal, Kirru, guraso euskaldundun kubatar pilotaria.
• 1920 - Luis Villasante, gernikar apaiz frantziskotarra, euskal hizkuntzalaria eta euskaltzaina (h. 2000).
• 1941 - Paulo Iztueta, idazle gipuzkoarra.
• 1950 - Jon Enbeita, idazle bizkaitarra.
• 1982 - Hasier Larretxea, idazle nafarra.

Mundua

• 875 - Gilen I.a Akitaniakoa, Auverniako konde (886–918) eta Akitaniako dukea (h. 918).
• 1394 - Ulugh Beg, timuridoen dinastiako gobernaria, baita astronomo eta matematikaria (h. 1449).
• 1459 - Maximiliano I.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (h. 1519).
• 1599 - Antoon van Dyck, flandriar margolari eta grabatzaile barrokoa (h. 1641).
• 1609 - Joan II.a Kasimiro Poloniakoa, Polonia-Lituaniako Mankomunitateko erregea (h. 1672).
• 1728 - Anton Raphael Mengs, alemaniar margolaria, neoklasiko pinturaren aitzindaria (h. 1779).
• 1797 - Gilen I.a Alemaniakoa, Prusiako erregea eta Alemaniako enperadorea (h. 1888).
• 1833 - Manuel Ruiz Zorrilla, espainiar politikaria (h. 1895).
• 1857 - Paul Doumer, frantses politikaria (h. 1932).
• 1868 - Robert Andrews Millikan, estatubatuar fisikaria, 1923ko Fisikako Nobel Saria (h. 1953).
• 1869 - Emilio Aguinaldo, Filipinetako askatasunaren heroia (h. 1964).
• 1873 - Julieta Lanteri, italo-argentinar medikua, politikaria eta feminista (h. 1932).
• 1887 - Chico Marx, estatubatuar umorista eta aktorea (h. 1961).
• 1891 -
  • Pere Bosch, kataluniar arkeologo, etnologo eta historialaria, euskaldunei buruzko lan ugari egina (h. 1974).
  • Roland-Manuel, frantziar musikagilea eta musikografoa (h. 1966).
• 1908 - Louis L'Amour, estatubatuar idazlea (h. 1988).
• 1912 - Karl Malden, estatubatuar aktorea (h. 2009).
• 1918 - Edward Van Dijck, belgikar txirrindularia (h. 1977).
• 1931 - William Shatner, kanadar aktorea.
• 1959 - Matthew Modine, estatubatuar aktorea.
• 1976 - Reese Witherspoon, estatubatuar aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1936 - Gurutz Saratsola, Lotsati , euskal idazlea (j. 1915).
• 1960 - Jose Antonio Agirre, Eusko Jaurlaritzako lehenengo lehendakaria, Parisen (j. 1904).
• 1996 - Antonio María Oriol, bizkaitar finantzari eta politikaria, Madrilen (j. 1913).
• 2011 - Txutxi Aranguren, bizkaitar futbol jokalari eta entrenatzaile ohia (j. 1944).

Mundua

• 880 - Karloman Bavariakoa, Ekialdeko Frantziako erregea.
• 1471 - Jurgi Poděbradykoa, Bohemiako erregea (j. 1420).
• 1687 - Jean-Baptiste Lully, italiar musikagilea (j. 1632).
• 1767 - Johann Peter Süssmilch, alemaniar apaiza (j. 1707).
• 1832 - Johann Wolfgang von Goethe, alemaniar idazlea (j. 1749).
• 1841 - Tokugawa Ienari, Tokugawa shogunerriko hamaikagarren shoguna (j. 1773).
• 1922 - Louis Antoine Ranvier, frantziar histologoa (j. 1835).
• 1998 - Shoichi Nishimura, japoniar futbolaria (j. 1911).
• 2001 - William Hanna, estatubatuar animatzaile, zuzendari eta ekoizlea (j. 1910).
• 2003 - Terry Lloyd, britainiar kazetaria (j.1952).
• 2004 - Ahmed Yassin, Hamaseko sortzaileetako bat.
• 2005 - Kenzo Tange, japoniar arkitekto eta hirigilea (j. 1913).
• 2008 - Cachao, kubatar musikari eta musikagilea (j. 1918).
• 2013 - Bebo Valdés, kubatar musikari eta piano-jotzailea (j. 1918).

Jaiak eta urteurrenak

• Uraren Nazioarteko Eguna.
• Sehaska egutegiko izendegia: Dogartzi/Dogartze eta Mikelats.

Martxoaren 21 | Urteko egutegi | Martxoaren 23