Pierre-Simon Laplace

Pierre-Simon Laplace

Pierre-Simon Laplace (Beaumont-en-Auge, Normandia, 1749ko martxoaren 23a - Paris, 1827ko martxoaren 5a) Laplaceren transformatua eta Laplaceren ekuazioa aurkitu zituen matematikalari frantziarra. Determinismo kausalean sinesten zuen.

Laplacek eguzkia zeruertzetik ateratzeko zegoen probabilitatea adierazteko formula bitxi bat sortu zuen. Probabilitatea $(d+1)/(d+2)$$(d+1)/(d+2)$ zela esaten zuen, non d eguzkia iraganean atera den aldien kopurua den. formula hau, Segidaren formula bezala ezaguna, oraindik ere gertaera baten probabilitateak kalkulatzeko erabiltzen da, gertaeraren tokia baldin badakigu baino beraren froga gutxi.

Laplacek Determinismo kausalean sinesten zuen, ondorengo aipamenean ikus daitekeelarik:

"Unibertsoaren gaur egungo egoera, iraganaren efektu gisa eta etorkizunaren kausa gisa ikusi dezakegu."

Laplaceren modeloa

E edozein experimentu izanik eta S emaitza posibleen kopuru finitoa $S=a_{1},..,a_{k}$$S=a_{1},..,a_{k}$, emaitza guztiak ekiprobableak badira (inork ez du besteek baino aukera gehiago), orduan $P(a_{i})=p$$P(a_{i})=p$. P probabilitate funtzioa bada $P(S)=1=\sum _{i=1}^{k}P(a_{i})$$P(S)=1=\sum _{i=1}^{k}P(a_{i})$ orduan $p=1/k$$p=1/k$. A S-ren subkonjunto bat izanik $A=a_{1},..,a_{r}$$A=a_{1},..,a_{r}$ orduan $P(A)=\sum _{i=1}^{k}a_{i}\ =r*p=r/k=card(A)/card(S)$$P(A)=\sum _{i=1}^{k}a_{i}\ =r*p=r/k=card(A)/card(S)$

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Pierre-Simon Laplace