Samatze

Wikipedia, Entziklopedia askea
Samatze
 Nafarroa Beherea, Euskal Herria
Samatze-Gixune geltokia.jpg
Samatzeko SNCF geltoki zaharra
Bandera Navarra.svg
Bandera

Blason ville fr Sames (Pyrénées-Atlantiques).svg
Armarria


Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Beherea
Administrazioa
Estatua Frantzia
Eskualdea Akitania Berria
Departamendua Pirinio Atlantikoak
ElkargoaEuskal Hirigune Elkargoa
BarrutiaBaiona
KantonamenduaErrobi-Aturri
Izen ofizialaBlason ville fr Sames (Pyrénées-Atlantiques).svg Sames
AuzapezaAndré Lassalle (2008-2014)
Posta kodea64520
INSEE kodea64502
Herritarrasamaztar
Geografia
Azalera13,26 km²
Garaiera0-58 metro
Demografia
Biztanleria703 (2018: Green Arrow Up.svg 6)
Dentsitatea51,81 biztanle/km²
Zahartzea[1]% 19,9
Ugalkortasuna[1]‰ 44,93
Ekonomia
Jarduera[1]% 75,79 (2011)
Desberdintasuna[1]% 3,01 (2011)
Langabezia[1]% 7,09 (2013)
Euskara
Euskaldunak% 14,73 (2010)
Erabilera% 1,26 (2011)


Samatze ([s̺amats̻e]) Nafarroa Behereko iparraldeko udalerri bat da, Agaramont eskualdekoa, Lapurdiko eta Landetako lurren artean barrendegitzat kokatua. Bai Nafarroan bai Euskal Herri osoan iparralderago kokatua dagoen udalerria da.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udalerritik igarotzen dira Aturri ibaia eta haren ibaiadar diren Biduze eta Paueko ibaia. Baionatik Tolosa Okzitaniara doan A-64 autopistak herriko lurrak gurutzatzen ditu.

Udalerri mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Etxeak eta auzoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Larribère
  • Barta
  • Atxoeta

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Akamarrerekin batera, Agaramonteko dukerriaren menekoa zen baroierri bat osatzen zuen Samatzek.[2]

Samatzen inauguratu zen, 1912an, Bidaxuneko kantonamenduan inoiz izan den tren geltoki bakarra. Baiona eta Tolosa arteko linean kokaturik zegoen, eta Gixune eta Samatzeko geltokia zen. Geltoki hura bidaiari faltagatik itxi zuten 1970eko hamarkadan.

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XIX. mendean zehar 800-900 biztanle inguru izan zituen Samatzek, baina XX. mendea hastean populazioa galtzen hasi zen, eta mende bukaerarako 400 baino gutxiago ziren. Hala ere, XXI. mendearen hasierako urteetan joera aldatu eta gorako bidea hartu zuen biztanleriak, eta 2010eko hamarkadan 600 lagunen maila gainditu zuen Samatzek.

Samatzeko biztanleria
Datuen iturburua: INSEE

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Samaztar gehienak lehen sektoretik bizi dira. Horrez gain, Lames de Sames tailerrean euskal nabal tipikoak ekoizten dituzte, eta Sametzeko lakuan ur parke bat dago, turismoa ere herriaren ekonomiaren parte izanik.

Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Agaramont eskualdeko bertze herrietan bezala, bertako hizkuntza gaskoiera da, euskara aro modernoan mintzatzeari utzi baitzioten Gaskoiniarrek lurraldean eragindako influentziarengatik. Hala ere, Frantzia osoan bezala hizkuntza ofizial bakarra eta erabiliena Frantsesa da.

Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Polita gaztelua, XIX. mendekoa.
  • Garateko baserria, 1631koa.
  • Donibaneko etxea, 1706koa.
  • Jasokundearen eliza, XIV. mendekoa. Ama Birjinaren eta Haurraren estatua bat du.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. a b c d e Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. Paul Raymond, Dictionnaire topographique Béarn-Pays basque

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Herriko Wikiatlasa