1968

1968. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1940(e)koa • 1950(e)koa • 1960(e)koa • 1970(e)koa • 1980(e)koa
Urteak	1965  • 1966  • 1967 • 1968 • 1969 • 1970 • 1971
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1968 MCMLXVIII
Ab urbe condita	2721
Armeniar egutegia	1417 ԹՎ ՌՆԺԷ
Bahá'í egutegia	124 – 125
Bengaliar egutegia	1375
Berber egutegia	2918
Egutegi budista	2512
Myanmarko egutegia	1330
Bizantziar egutegia	7476 – 7477
Koptoen egutegia	1684 – 1685
Etiopiar egutegia	1960 – 1961
Hebrear egutegia	5728 – 5729
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	2024 – 2025
Shaka Samvat	1890 – 1891
Kali Yuga	5069 – 5070
Iraniar egutegia	1346 – 1347
Islamiar egutegia	1387 – 1388
Japoniar egutegia	Shōwa 43 (昭和43年)
Korear egutegia	4301
Thailandiar eguzki egutegia	2511
Holozeniar egutegia	11968

1968 beste egutegi batzuetan

Gregoriotar egutegia	1968 MCMLXVIII
Ab urbe condita	2721
Armeniar egutegia	1417 ԹՎ ՌՆԺԷ
Bahá'í egutegia	124 – 125
Bengaliar egutegia	1375
Berber egutegia	2918
Egutegi budista	2512
Myanmarko egutegia	1330
Bizantziar egutegia	7476 – 7477
Koptoen egutegia	1684 – 1685
Etiopiar egutegia	1960 – 1961
Hebrear egutegia	5728 – 5729
Egutegi hinduak
- Bikram Samwat	2024 – 2025
- Shaka Samvat	1890 – 1891
- Kali Yuga	5069 – 5070
Holozeniar egutegia	11968
Iraniar egutegia	1346 – 1347
Islamiar egutegia	1387 – 1388
Japoniar egutegia	Shōwa 43 (昭和43年)
Korear egutegia	4301
Thailandiar eguzki egutegia	2511

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Maiatzaren 1a - Parisen hasi zen "68ko maiatza" izeneko mugimendu sozio-politiko eta kulturala.
• Ekainaren 7a - ETAk bere lehen hilketa burutu zuen, Villabonan goardia zibil bat hiltzerakoan. Ondorengo tiroketan Txabi Etxebarrieta etakidea hil zuen Goardia Zibilak.
• Abuztuaren 2a - ETAk Meliton Manzanas poliziako komisarioa hil zuen Irunen.
• Abuztuaren 20a - Sobietar Batasuneko tropak eta 5.000 gerra-gurdi inguru Txekoslovakian sartu ziren, "Pragako Udaberria" izeneko irekitze politikoko garaia bat-batean amaiaraziz.
• Urriaren 12a - Ekuatore Gineak Ginea Espainiarra izateari utzi eta independentzia lortu zuen.

Arte eta kultura

• Otsailaren 8a - "Planet of the Apes" filma aurkeztu zuten.
• Apirilaren 2an "2001: A Space Odyssey" pelikula estreinatu zuten AEBetan.
• Urriaren 3a - Euskaltzaindiak Arantzazuko Batzarrean 3 eguneko jardunari ekin zion, euren ondorioz euskara batua sortuz, batik bat Koldo Mitxelenaren tesiak onartuz.
• Led Zeppelin taldea sortu eta lehendabiziko diskoa kaleratu zuten.
• Simon and Garfunkelek "Mrs. Robinson" singlea aurkeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

• Urtarrilaren 14a - Soyuz 4 espaziountzia jaurti egin zuten.
• "Hong Kongeko Gripea" H3N2 birusak eragin zuen, eta Asiatik AEB-etara zabaldu zen berriz ere, 34.000 hildako utziz Amerikan.

Kirolak

• 1968ko Neguko Olinpiar Jokoak (Grenoble, Frantzia; otsailaren 6a - otsailaren 18a).
  • Euskal herritar batek hartu zuten parte, Espainiako selekzioarekin.
• 1968ko Udako Olinpiar Jokoak (Mexiko Hiria; urriaren 12a - urriaren 27a).
  • 44 Euskal herritarrek hartu zuten parte 9 kiroletan, Espainia, Frantzia eta Mexikoko selekzioekin.
  • Ameriketako Estatu Batuak, Sobietar Batasuna eta Japonia izan ziren domina gehien lortu zituztenak, orden horretan.
  • Atleten artean Dick Fosbury, Bob Beamon, Jose Pedraza, Felipe Muñoz Kapamas, Lee Evans eta Tommie Smith aipatzekoak dira.

Jaiotzak

• Otsailaren 2a - Mieltxo Saralegi, nafar harri-jasotzailea.
• Otsailaren 14a - Gheorghe Craioveanu, errumaniar futbolaria.
• Martxoaren 21a - Dalian Atkinson, Txipiroia, Real Sociedaden aritutako ingeles futbolaria (h. 2016).
• Irailaren 10a - Mertxe Rodriguez, Marimotots, gipuzkoar pailazoa.
• Irailaren 10a - Guy Ritchie, ingeles zinema zuzendari eta gidoilaria.
• Irailaren 17a - Tito Vilanova, kataluniar futbolari eta entrenatzailea (h. 2014).
• Azaroaren 1a - Javier Jacinto, gipuzkoar musikagilea eta orkestra zuzendaria.
• Azaroaren 3a - Alberto Iñurrategi, gipuzkoar mendizalea.
• Aitor Basabe, bizkaitar sukaldaria (h. 2015).

Heriotzak

• Urtarrilaren 2a - Cuno Hoffmeister, alemaniar astronomoa (j. 1892).
• Urtarrilaren 25a - Edward Hopper, estatubatuar margolaria (j. 1882).
• Otsailaren 11 - Pitirim Sorokin, errusiar-estatubatuar soziologoa (j. 1889).
• Martxoaren 14a - Erwin Panofsky, alemaniar arte-historialaria (j. 1892).
• Martxoaren 17a - Harry d'Abbadie d'Arrast, lapurtar zinema zuzendari eta gidoigilea (j. 1897).
• Martxoaren 27a - Juri Gagarin, sobietar kosmonauta (j. 1934).
• Apirilaren 1a - Lev Landau, sobietar fisikaria, 1962ko Fisikako Nobel Saria (j. 1908).
• Apirilaren 4a - Martin Luther King, estatubatuar politikari eta giza eskubideen ekintzailea (j. 1929).
• Apirilaren 18a - Toribio Etxebarria, euskal enpresaburu, politiko, idazle eta euskaltzaina (j. 1887).
• Apirilaren 21a - Benita Asas Manterola, donostiar irakasle eta sufragista (j. 1873).
• Apirilaren 22a - Txomin Arruti Mendi-Lauta, euskal idazlea (j. 1897).
• Maiatzaren 2a - Leoncio Urabaien, nafar idazlea eta irakaslea (j. 1888).
• Maiatzaren 9a - Finlay Currie, eskoziar aktorea (j. 1878).
• Ekaina - Carmen Larrabeiti, bizkaitar aktorea (j. 1904).
• Ekainaren 1a - Helen Keller, estatubatuar idazle eta ekintzailea (j. 1880).
• Ekainaren 4a - Alexandre Kojève, errusiar jatorriko frantziar filosofoa (j. 1902).
• Ekainaren 10a - Antonio Pesenti, Il gatto di Zogno, italiar txirrindularia (j. 1908).
• Ekainaren 10a - Pedro Sarriegi, euskal idazle eta antzerkigilea (j. 1906).
• Ekainaren 14a - Salvatore Quasimodo, italiar olerkaria eta itzultzailea, 1959ko Literaturako Nobel Saria (j. 1901).
• Uztailaren 3a - Concha Catalá, euskal aktorea (j. 1881).
• Uztailaren 18a - Teresa Eskoriatza, gipuzkoar kazetari eta idazlea (j. 1891).
• Uztailaren 18a - Corneille Heymans, belgikar fisiologoa, 1938ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1892).
• Uztailaren 22a - Giovannino Guareschi, italiar idazle eta kazetaria (j. 1908).
• Uztailaren 28a - Otto Hahn, alemaniar fisikaria eta kimikaria, 1944ko Kimikako Nobel Saria (j. 1879).
• Abuztuaren 2a - Melitón Manzanas, Espainiako Brigada Politiko-sozialaren Donostiako burua, atxilotuak torturatzeagatik ezaguna, ETAk eraila (j. 1909).
• Irailaren 18a - León Felipe, espainiar olerkaria (j. 1884).
• Urriaren 2a - Marcel Duchamp, frantziar-estatubatuar artista eta xakelaria (j. 1887).
• Urriaren 4a - Hitoshi Imamura, japoniar jenerala (j. 1886).
• Urriaren 9a - Jean Paulhan, frantziar idazlea (j. 1884).
• Urriaren 23a - Lorenzo Bereziartua, euskal apezpikua, Donostiako elizbarrutiko bigarren apezpikua (j. 1895).
• Urriaren 27a - Mateo Muxika, euskal herritar apaiza, Gasteiz eta Bilboko gotzaina (j. 1870).
• Urriaren 30a - Ramón Novarro, mexikar aktorea, zinemako lehenbizikoetako latindar sex symboltzat joa (j. 1899).
• Azaroaren 1a - Georgios Papandreu, Greziako lehen ministroa (j. 1888).
• Azaroaren 8a - Ramón Díaz Sánchez, venezuelar idazlea (j. 1903).
• Azaroaren 14a - Ramón Menéndez Pidal, espainiar filologo, historialari, folkloreari eta Erdi Aroari buruzko ikerlaria (j. 1869).
• Azaroaren 18a - Pablo Gurpide, euskal apezpikua, Bilboko elizbarrutiko bigarren apezpikua (j. 1898).
• Azaroaren 25a - Upton Sinclair, estatubatuar idazle eta kazetaria (j. 1878).
• Azaroaren 28a - Enid Blyton, ingeles idazlea, Bostak taldearen sortzailea (j. 1897).
• Abenduaren 10a - Karl Barth, suitzar teologo protestantea (j. 1886).
• Abenduaren 10a - Thomas Merton, frantziar olerkari, pentsalari eta zistertar-trapatar monjea (j. 1915).
• Abenduaren 17a - Gabriel Saint Laurent, baionar arraunlaria (j. 1888).
• Abenduaren 20a - Max Brod, alemaniar idazle eta filosofoa (j. 1884).
• Abenduaren 20a - John Steinbeck, estatubatuar idazlea, 1962ko Literaturako Nobel Saria (j. 1902).
• Abenduaren 30a - Trygve Lie, norvegiar politikaria, Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia (j. 1896).
• Eugenio Arraiza Vilella, nafar arkitektoa (j. 1908).
• Jose Antonio Uharte, nafar biolinista (j. 1892).
• Juan Miguel Seminario, nafar kazetari, kronikagile eta idazlea (j. 1904).
• Kadet Otsibar, zuberotar idazle eta elizgizona (j. 1880).
• Román Oiartzun, nafar kazetari eta politikari karlista (j. 1882).
• Serapio Espartza, euskal arkitekto eta politikaria (j. 1880).

Nobel saridunak:

• Fisika: Luis Walter Alvarez
• Kimika: Lars Onsager
• Literatura: Yasunari Kawabata
• Medikuntza: Robert W. Holley, Har Gobind Khorana eta Marshall W. Nirenberg
• Bakea: René Cassin

---

Agintariak

[[File:Kanada|10x10px|1968|link=]]

[[File:Errusia|10x10px|1968|link=]]

[[File:Espainia|10x10px|1968|link=|alt=Francisco Franco]]

Munduko agintariak 1968. urtean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1968