Iruñeko zezen plaza
| Iruñeko zezen plaza | |
|---|---|
 Nafar bidea | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea |  Euskal Herria |
| Probintzia |  Nafarroa Garaia |
| Udalerria | Iruñea |
| Koordenatuak | 42°48′57″N 1°38′22″W / 42.815866°N 1.639548°W |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Irekiera | 1920 |
| Erabilera | Zezen plaza music venue (en)  kirol azpiegitura Kontzentrazio-esparrua |
| Edukiera | 19.529 |
| Arkitektura | |
| Arkitektoa | Francisco Urkola Lazkanotegi Rafael Moneo |
Iruñeko zezen plaza Nafarroako hiriburua den Iruñeko Bigarren Zabalgunean dagoen zezen plaza bat da.
Kokalekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Labriteko jaitsiera, Hemingway pasealekua, Amaia kalea, Emilio Arrieta kalea eta Aralar kalearen artean dago, bai eta Medialuna parkea eta Labrit pilotalekuaren alboan ere.
Eraikina[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1920an eraiki zen.
Nafarroako zezen plazarik handiena eta munduan laugarren handiena da (egun, azken erreforma eta gero, 19.000 ikusleentzako tokia du). Urtero uztailaren 7tik 14ra ospatzen diren Sanferminetako entzierroei esker famatua da. Musika jaialdiak eta beste ikuskizunak ere egiten dituzte bertan.
Eraiki zutenetik, jabea Iruñeko Erruki Etxea da, bertan egiten diren ikuskizunen antolatzailea ere badena[1].
Eraikinaren hego-mendebaldean Hemingway pasealekuan Ernest Hemingwayren monumentua dago.
Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Francisco Urkola arkitekto donostiarrak eraiki[1] eta 1922ko uztailaren 7an, Sanferminetan, zabaldu zuten, 13.620 lagunentzako tokia zuena.[2]. Diseinu klasikoa bazuen ere, eraikuntzako materialak modernoak izan ziren, tartean hormigoi armatua. Alde nagusia garaipen-arku baten itxura du, gainean galeria plateresko eta pizkundetarra duena[3]
1966an Rafael Moneo arkitektoak eta Carlos Fernández Casado ingeniariak erreformatu[1][3] eta 19.529 lagunentzako tokia lortu zuen[2]
Jatorrizko teilaren ordez, 1980ko hamarkadaren hasieran berdez pintatutako xafla metalikoa ipini zuten, iruindarren gustukoa ez dena[3].
2004 eta 2005ean, segurtasuna zela eta, lanak egin eta ikusleentzako lekua gutxitu zuten[1]. Lanak egitean 1852. urtera arte Nabarreria hornitzeko iturria, XVI. mendeko ubidea[4] eta zubia eta harresien teileria[5] aurkitu zituzten.
Antzinako zezen plazak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Iruñean eraikitako lehendabiziko zezen plaza iraunkorra 1844an egin zuten. 1849an bota eta 1852ko Sanferminetarako beste bat zabaldu zuten, tartean behin-behinekoa erabiliz.
Antzinako zezen plaza Karlos III.a eta Nafarroako Gorteak kaleen bidegurutzean zegoen. Iruñeko Bigarren Zabalgunea eraiki zenean, 1920an Udalak eta Misericordiak beste plaza berri bat eraikitzea erabaki zuten 1922. urterako. Berria zabaldu baino lehen antzinakoa botatzearen eztabaida 1921eko abuztuaren 12an bukatu zen. Orduan antzinako plaza erre egin zen, batzuek eragindako sutea izan zela esan bazuten ere ez zen inoiz frogatu.
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Idazle asko, "Guía de Arquitectura de Pamplona y su Comarca", 2006, Iruñea: Ona argitaletxea ISBN 84-611-3284-X
- Idazle asko, "El Libro de oro de Navarra", 1997, Uharte: Zeroa D.L.B:11300-97
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d Feria del Toro: Plaza de Toros de Pamplona
- ↑ a b Diario de Noticias: Decisión torera
- ↑ a b c Idazle asko, "Guía de arquitectura de Pamplona y su comarca" (2006)
- ↑ Diario de Noticias: La fuente del subsuelo de la Plaza de Toros abasteció de agua a Navarrería durante tres siglos[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ www.pampiruna.com
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Iruñea |
- Iruñeko zezen-plazaren webgunea (Gaztelaniaz)
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q2033759
Multimedia: Plaza de toros Monumental de Pamplona / Q2033759
