C-2 linea (Bilboko Renfe Aldiriak)

C-2 Abando - Muskiz
Abandoko Indalecio Prieto geltokia, C-2 lineako geltoki-burua.
Datu orokorrak
Garraio mota	Trena
Zerbitzatutako eskualdeak	Meatzaldea, Ezkerraldea eta Bilbo
Geltoki kopurua	18
Bidaiariak urteko	2.616.000 (2016)
Jabea	ADIF
Egoitza	Bilbao-Abando geltokia Plaza Biribila, 2 48002 (Bilbo)
Web gunea	Bilboko Renfe Aldiriak
Ustiapena
Ustiapenaren hasiera	1865ko ekainaren 26a
Eragilea(k)	Renfe Operadora
Trenen luzera	75,993 m (Renfe 446)
Maiztasuna	20' 30'
Datu teknikoak
Sarearen luzera	21 km
Galiboa	1668 mm (iberiar zabalera)
Abiadura maximoa	100 km/h (Renfe 446)
Mapa
Mapa
Eskema
Eskema Abando L1, L2 C-2, C-3, feve 1' Kantaloja zubia Zabalburu Renfe C-3 2' Ametzola B1, R3, R3b, R4 1' Autonomía 1' San Mamés L1, L2 1' Olabeaga 2' Zorrotza Rojo Hermogenes kalea 2' Kadagua ibaia Vega de Tapia kalea Lutxana Lutxana Mining kalea 3' Arrontegi zubia Desertu-Barakaldo C-1 Bizkaiko Labe Garaiak kalea Galindo ibaia 3' Renfe C-1 Maestro José kalea / Metro L2 Maestro José kalea Adrián Zelaya kalea Galindo bidea Galindo Galindo bidea 2' Trapaga 2' A-8 Autobidea Valle de Trápaga-Trapagaran 3' Funikular kalea Urioste 2' Bilbo etorbidea Sagrada Familia 3' Ortuella 3' Lasagabaster kalea Gallarta 2' Santa Juliana auzoa Putxeta auzoa Putxeta Putxeta auzoa Putxeta auzoa 2' Sopeña - Putxeta Muskiz

Bilboko Renfe Aldirien C-2 linea Renfe Operadora eragileak ustiatzen duen trenbide bat da. Muskizko geltokian hasi eta Abandoko Indalecio Prieto geltokian bukatzen da, eta bidetik Meatzaldea, Ezkerraldea eta Bilbo lotzen ditu. Gaur egun 18 geltoki ditu martxan, 21 luze eta bidaiaren iraupena 37 minutukoa dela.

Lineak tarte amankomuna dauka C-1 linearekin, Desertu-Barakaldo eta Bilbao-Abando geltokien artean. Trenbidearen Hegoaldeko Saihesbidea martxan jarri zenetik, Bilbo erdialdeko ibilbidearen zati handi bat lurpekoa da, San Mamés, Autonomía eta Ametzolako geltokiak zati honetan daudela, Zabalburu eta Abandoko geltokiak, ordea, lurgainekoak diren arren. Gainontzeko geltoki guztiak lurgainekoak dira. Trenbidea Bilbotik Portugalete eta Trianora zihoan antzinako trenbidearen ordezkaria da.

Barakaldo eta Muskiz arteko tarte nagusi bat trenbide bakarrekoa da, linearen maiztasuna baxua izatera baldintzatuz. Hala, trenbide hau Bilboko Renfeko Aldirien sarean gutxien erabili den linea izan da urte askotan eta 2011 urtera arte. 2012tik aurrera, Ezkerraldea zeharkatzen duen Bilboko metroaren 2. linearen luzapenen ondorioz, C-1 linea bihurtu da erabilera txikieneko linea. Galindo, Trapagaran, Ortuella, Putxeta eta Muskizko geltokietan trenbide bikoitza dago, kontrako zentzuan ibiltzen diren trenek elkar gurutzatzen dutelarik.

Gaur egun linea hau aldiriko trenek baino ez badute erabiltzen ere, etorkizunean zama-garraioko trenak ere ibiltzea espero da. Horretarako, Serantes mendia zeharkatzen duen tunela eraiki zen, Bilboko portua eta trenbidea lotuz. Trenbide lotura, baina, ez da martxan jarri eta zerbitzuz kanpo dirau.

Historia

Trenbidearen Hegoaldeko Saihesbidearen planoa eta jatorriko ibilbidea marratuta.

Trianoko trenbidearen lehenengo atala, Sestaoko San Nikolas kargatze-tokia eta Ortuella artekoa, 1865ko ekainaren 26an jarri zen martxan.

1888ko martxoaren 19an Bilbo eta Barakaldoko Desertu auzoen arteko trenbidea inauguratu zen, eta linea biak lotu ziren 1889an, Bilbotik Portugalete eta Trianorako trenbidea sortuz, BPT (Bilbo - Portugalete - Triano) siglez ezaguna.

1890ko uztailaren 26an trenbidea luzatu zen Ortuella eta Muskiz artean, Bilbo eta Meatzaldea lotu zirelarik.

Hasiera batean trenbidea meatzaritza lanetarako sortu bazen ere, beste trenbide konpainien (Franco-Belga, Orkonera) konpetentziak linea honen arrakasta gelditu zuen, eta 1889an Desertu-Barakaldo geltokiarekin lotu zenetik aurrera bidaiarien garraiora bideratu zen.

Dena dela, Babcock & Wilcox enpresak bere fabrikara doan adarrari esker urteetan zehar aktibitate industriala mantendu zuen. Alegia, aipatutako enpresak lokomotora asko ekoitzi zituen. Bestalde, General Eléctrica (gaur egun Alstom eta ABB) enpresaren fabrikara ere trenbide-adar bat dago. Trenen luzera gero eta handiagoa izateagatik, eta trenbide bakarra egoteagatik, ekoitzitako trenak kamioietan garraiatzen hasi ziren Bilboko porturaino, azkenik trenbidea bidaiarientzako garraiorako baino ez funtzionatuz.

1991ko martxoaren 16an Bilbo-Santurtzi eta Bilbo-Muskiz trenbideen tentsioa korronte jarraiko 1.500 voltetik 3.000ra pasarazi zen, eta aldaketa horren ondorioz tren unitate berriak eta azkarragoak jarri ziren martxan linea honetan, gaur egun oraindik erabiltzen direnak, alegia, Renferen 445 seriekoak. Espainian trenbide zabaleko lineetan 1.500 volteko tentsiodun azkenekoa izan zen C-2 linea, C-1 linearekin batera.

1997an Guggenheim Bilbao Museoa inauguratu zenean Bilbao-Parke geltokia izenez aldatu eta Bilbao-Parke/Guggenheim bihurtu zen.

Bilbao Ría 2000 erakundeak bultzatuta, Hegoaldeko saihesbidea egiteari ekin zioten, Olabeaga eta Bilbao La Naja arteko bidea aldatuz. 2000. urtean San Mamés, Autonomía, Ametzola eta Zabalburu geltoki berriak ireki, Olabeagako geltokia aldatu eta Bilbao-Abando bihurtu zen geltoki-buru. Era horretan, Renfe Operadora enpresaren distantzia luzeko trenekin, Bilboko metroarekin eta aldirikoen C-3 linearekin lotu zen.

Hegoaldeko Saihesbidearen inaugurazioak Bilbao La Naja geltokiaren ixtea eta Olabeaga eta Bilbao-Parke/Guggenheim arteko C-4 trenbidea sortzea eragin zuen. Bilbao-Parke/Guggenheim geltokia 2003ko azaroaren 21ean itxi zuten, C-4 linearekin batera. Linea hori itxi zenean trenbidea aprobetxatu zen gaur egun Euskotren Tranbiak ustiatzen duen Bilboko tranbia luzatzeko.

2004an San Mamés Geltoki Intermodala eraiki zuten, trenbidea Bilboko metroa, Euskotren Tranbia eta Termibusekin lotzen dituena.

2009an Desertu-Barakaldo eta Arrontegi zubiaren arteko trenbidearen estalketa-lanei amaiera eman zitzaion.

Hurrengo luzapenak

Bilboko Renfeko Aldirien C-2 lineak geltoki bat gehiago izango du, Urbinagako geltokia. Geltokia intermodala izango da eta Renfeko Aldirien C-1 linearekin lotzeaz gain, Bilboko metroaren 2. linea eta Leioako tranbiarekin ere lotura egin ahal izango da.

Dagoeneko ADIF eta Euskal Trenbide Sareak geltoki intermodala eraikitzeko hitzarmena sinatu dute, eta 2017ko uztailaren 27an Estatuko Aldizkari Ofizialean azaldu zenez, Espainiako Gobernuak Ingurumenaren gaineko Eraginaren Txostena onartu du. Lanak lizitatu eta esleitzea faltako litzateke geltoki intermodalaren eraikuntza hasteko.

Etorkizuneko lanak

• Trenbidea aldirietako trenek ez ezik merkantzia-trenek ere erabiliko dute. Bilboko portutik datozen trenek ez dute C-1 linea erabiliko, Serantes mendipean zehar dagoen tunela erabiliz C-2 linean zehar ibiliko baitira.

• Desertu-Barakaldo: Geltokia guztiz moldatuko da, trenbidearen 200 m. lurperatuz. Geltokia eta merkatal-gunea jasoko dituen eraikin berria egingo da.

• Lutxana: Egungo geltokia Sefanitro aldera mugitzen bada, baliteke Burtzeña auzoan geltoki berria eraikitzea.

• Castro Urdialeseko hiritarrek Bilboko Renfeko Aldirien linea honen zabalkuntza eskatu dute Bilbon lan egiten dutenen zerbitzura.

Bidaiariak

C-2 linearen bilakaera 1998-2016 (milioi bidaiari)

Azkeneko bi hamarkadetan bidaiari gehieneko urtea 2000 izan zen, 5.679.000 balioztapen egin zirela.

Ordutik, eta 2011ra arte, C-2 linearen erabilpena urtez urte jeitsiz joan da, C-1 linearekin gertatu bezala, neurri txikiago batean bada ere, 2002tik Bilboko metroaren 2. linea martxan jarri eta ondorengo luzapen ezberdinak direla eta, bidaiari asko hurbildu da metrora.

Bestalde, 2003ko azaroan C-4 linearen ixtea ere nabaritu da, izan ere garaian Bilbao-Parke geltokia Renfeko aldirien sareko geltokirik erabiliena izan zen. Hala, 2012an izandako igoera txikia salbu, gainontzeko urteetan urtez urte bidaiarien beherakada gertatu da.

2003tik 2004ra bidaiarien beherakada nabaria gertatu zen, Bizkaiko Garraio Partzuergoaren hitzetan lan-gatazkek zerbitzuan eragindako gertakarien kausaz.

2005ean Bilboko metroa Sestaora heldu ondoren lanegunetan bidaiarien beherakada nabaria gertatu zen, hurrengo urtean 2,5 milioi bidaiari galdu zirela. Antzeko joera ikusi zen 2007an metroa Portugaletera eta 2009an Santurtzira heldu ondoren. Azken luzapen hau ireki eta gero, 2010ean beherakadarik handiena gertatu zen aurreko urtearekin alderatuz, linearen bidaiarien %47a galdu zela, ia 6,8 milioi bidaiari garraiatzetik 3,6 milioi garraiatzera pasaz.

2007an lineak milioi erdiko bidaiarien beherakada jasan zuen. Urte horretatik aurreragoko beherakadak txikiak izan dira, urtero 100.000 bidaiari inguru galdu direla. Urteroko beherakaden zergatien artean Renfe Creditrans sarera sartu ez izana identifikatu zen. 2010ean, lehenbiziko aldiz, 3 milioi bidaiari baino gutxiago ibili ziren linean zehar. Urte horretan Creditrans sistemara sartu zen, eta hurrengoan azken urteotako beherakadarik txikiena gertatu zen, 20.000 lagunekoa. Gainera, beherakadak geldiunea izan zuen 2012an, urte horretan bidaiari kopuruak igoera txiki bat izan zuela. Urte horretan C-2 linea 3 milioi bidaiari kopurua berreskuratzetik hurbil egon zen.

Hala ere, urte bete geroago bidaiarien beherakadak aurrera jarraitu du, 2.689.000 eta 2014an 2.562.000 bidaiari garraiatuz.

2014an hondoa jo eta hurrengo bi urteetan bidaiarien igoera gertatu da, nahiz eta oso ahula izan, 2016an 2.616.000 bidaiari zenbatu zirela.

Ikus, gainera

• C-1 linea (Bilboko Renfe Aldiriak)
• C-3 linea (Bilboko Renfe Aldiriak)
• C-4 linea (Bilboko Renfe Aldiriak)
• Bilboko Renfe Aldiriak
• Bilbao Ría 2000
• Bilboko aldirien sarea

Kanpo estekak

• (Gaztelaniaz) Bilboko Renfe Aldirien webgunea