Abdulrazak Gurnah

Abdulrazak Gurnah
	; Irudi gehiago
Booker Prize judge (en)	;
Booker Prize judge (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Abdulrazak Gurnah
Jaiotza	Zanzibar, 1948ko abenduaren 20a (74 urte)
Herrialdea	Erresuma Batua ; Tanzania
Hezkuntza
Heziketa	Kenteko Unibertsitatea Doktoretza ; Londresko Unibertsitatea
Hizkuntzak	ingelesa; swahilia
Jarduerak
Jarduerak	eleberrigilea, unibertsitateko irakaslea, prosalaria, editore-laguntzailea eta idazlea
	Parte-hartzailea Étonnants voyageurs ;
Enplegatzailea(k)	Kenteko Unibertsitatea ; Bayero University Kano (en) (1980 - 1982)
Lan nabarmenak	ikusi Desertion (en) ; Paradise (en) ; Gravel Heart (en) ; By the Sea (en) ; The Last Gift (en) ; Pilgrims Way (en) ; Admiring Silence (en) ; Dottie (en) ; Memory of Departure (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Fellow of the Royal Society of Literature ; Literaturako Nobel Saria (2021) ;
Kidetza	Errege Literatura Elkartea
Genero artistikoa	Prosa

Abdulrazak Gurmah (Zanzibar, 1948ko abenduaren 20a) tanzaniar eleberrigilea da. 2021eko Literaturako Nobel saria jaso zuen.^[1] Kontinente honetako bosgarren idazlea horrelako sari handia irabazten, Soyinka, Gordimer, Coetzee eta Lessing ostean.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abdulrazak Gurmah Zanzibarko Sultanerrian jaio zen 1948ko abenduaren 20an. Zanzibarko Iraultzaren ondoren, Ingalaterrara alde egin zuen, sorterrian bizi zuen jazarpenetik ihesi.^[1] Canterburyko Christ Church Unibertsitatean ikasi ondoren, 1968an doktoregoa lortu zuen Kenteko Unibertsitatean Criteria in the Criticism of West African Fiction tesiarekin.

1980tik 1983ra, irakasle izan zen Kanoko Unibertsitatean, Nigerian. Ondoren, Kenteko Unibertsitatean (Ingalaterra) irakatsi zuen, 2017an erretiroa hartu zuen arte. Literatura poskoloniala izan zen haren ikerketa esparrua.^[1]

Ama hizkuntza swahilia duen arren, ingelesez idatzi eta eman ditu argitara bere eleberriak; hala ere, ingelesezko, swahilizko eta alemanezko esamoldeak sartu ohi ditu bere lanetan. Erbestea, kide izatea, kolonialismoa eta estatuak promesak ez betetzea dira haren eleberrien ardatzak. Aipagarriak dira Paradise (1994), Desertion (2005) eta By the Sea (2001). Horrez gainera, afrikar literaturari buruzko hainbat saiakera eman ditu argitara eta, besteak beste, V. S. Naipaul, Salman Rushdie eta Zoë Wicomb idazleei buruzko artikuluak ere.^[1]

2021eko Literaturako Nobel saria jaso zuen. Kolonialismoa lantzeko duen ikuspegia laudatu zuen epaimahaiak, eta baita errefuxiatuen patua deskribatzeko bere modua ere, "kulturen eta kontinenteen arteko amildegian". "Kolonialismoaren eraginetan murgiltzeko duen modu tolesgabea" nabarmendu zioten. Haren begirada "etsia eta soila" dela ere azaldu zuten, eta etengabe egiten diola aurre konponketa errazak espero dituen irakurleari.^[1]

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eleberriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Memory of Departure, (1987).
Pilgrims Way, (1988).
Dottie, (1990).
Paradise, (1994). Paradisua (2022) Maialen Berasategik eta Joxe Mari Berasategik itzulita.^[2] (2023ko Itzulpengintzako Euskadi saria).^[3]
Admiring Silence (1996).
By the Sea, (2001).
Desertion, (2005).
The Last Gift, (2011).
Gravel Heart, (2017).
Afterlives, (2020).

Istorio laburrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Cages" (1984), in African Short Stories. Ed. by Chinua Achebe and Catherine Lynette Innes. Heinemann Educational Books. ISBN 9780435902704
"Bossy" (1994), in African Rhapsody: Short Stories of the Contemporary African Experience. Ed. by Nadežda Obradović. Anchor Books. ISBN 9780385468169
"Escort" (1996), in Wasafiri, vol. 11, no. 23, 44–48. doi:10.1080/02690059608589487
"The Photograph of the Prince" (2012), in Road Stories: New Writing Inspired by Exhibition Road. Ed. by Mary Morris. Royal Borough of Kensington & Chelsea, London. ISBN 9780954984847
"My Mother Lived on a Farm in Africa" (2006)
"The Arriver's Tale", Refugee Tales (2016)
"The Stateless Person’s Tale", Refugee Tales III (2019)

Saiakerak, kritikak eta ez-fikziozkoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Matigari: A Tract of Resistance." In: Research in African Literatures, vol. 22, no. 4, Indiana University Press, 1991, pp. 169–72. JSTOR 3820366.
"Imagining the Postcolonial Writer." In: Reading the 'New' Literatures in a Postcolonial Era. Ed. by Susheila Nasta. D. S. Brewer, Cambridge 2000. ISBN 9780859916011.
"The Wood of the Moon." In: Transition, no. 88, Indiana University Press, Hutchins Center for African and African American Research at Harvard University, 2001, pp. 88–113. JSTOR 3137495.
"Themes and Structures in Midnight’s Children." In: The Cambridge Companion to Salman Rushdie. Ed. by Abdulrazak Gurnah. University Press, Cambridge 2007. ISBN 9780521609951.
"Mid Morning Moon". In: Wasafiri, vol. 26, no. 2, pp. 25–29 doi:10.1080/02690055.2011.557532.Abdulrazak Gurnah (July 2011).
"The Urge to Nowhere: Wicomb and Cosmopolitanism". Safundi. 12 (3–4): 261–275. doi:10.1080/17533171.2011.586828. ISSN 1543-1304. Wikidata Q108824246.
"Learning to Read." In: Matatu, no. 46, 2015, pp. 23–32, 268.

Argitaratzailea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Essays on African Writing (Pearson Education Limited, 1995)
A Companion to Salman Rushdie (Cambridge University Press, 2007)

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Afrikar literatura

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Astiz, Iñigo. (2021-10-7). «Abdulrazak Gurnah eleberrigileak irabazi du Literaturako Nobel Saria» Berria CC BY-SA 4.0 (Noiz kontsultatua: 2021-10-12).
↑ Astiz, Iñigo. «Literatur bidaia bat Tanzaniara» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-01-05).
↑ Berria. (2023-10-16). «Maialen Berasategi Catalanek eta Joxemari Berasategi Zurutuzak irabazi dute Itzulpengintzako Euskadi saria» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-10-16).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gurnah Nobel Sariaren webgunean.

Datuak: Q317877
Multimedia: Abdulrazak Gurnah

[iastiz-1] Astiz, Iñigo. (2021-10-7). «Abdulrazak Gurnah eleberrigileak irabazi du Literaturako Nobel Saria» Berria CC BY-SA 4.0 (Noiz kontsultatua: 2021-10-12).

[2] Astiz, Iñigo. «Literatur bidaia bat Tanzaniara» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-01-05).

[3] Berria. (2023-10-16). «Maialen Berasategi Catalanek eta Joxemari Berasategi Zurutuzak irabazi dute Itzulpengintzako Euskadi saria» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-10-16).

[1]

[2]

[3]

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman