Eugenio Montale

Eugenio Montale
	; Irudi gehiago
biziarteko senatari	; 1967ko ekainaren 13a - 1981eko irailaren 12a
biziarteko senatari
Bizitza
Jaiotza	Genova, 1896ko urriaren 12a
Herrialdea	Italiako Erresuma (1896ko urriaren 12a - 1946ko ekainaren 18a); Italia (1946ko ekainaren 18a - 1981eko irailaren 12a)
Lehen hizkuntza	italiera
Heriotza	Milan, 1981eko irailaren 12a (84 urte)
Hobiratze lekua	Cemetery of San Felice a Ema (en)
Familia
Aita	Domenico Montale
Ama	Giuseppina Ricci
Ezkontidea(k)	Drusilla Tanzi (en) (1962ko uztailaren 23a - 1963ko urriaren 20a)
Anai-arrebak	ikusi Alberto Montale (en) ;
Hezkuntza
Hizkuntzak	italiera
Jarduerak
Jarduerak	poeta, kazetaria, itzultzailea, politikaria, liburuzaina, prosalaria, editorea, musika-kritikaria eta literatura-kritikaria
Lantokia(k)	Erroma
Enplegatzailea(k)	Gabinetto Vieusseux (en) (1929 - 1938)
Lan nabarmenak	ikusi Ossi di seppia (en) ; Le occasioni (en) ; La bufera e altro (en) ; Satura (en) ; Xenia (en) ; Dinard butterfly (en) ; Auto da fé (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1975) ; Grand Officer of the Order of Merit of the Italian Republic (1961eko abenduaren 27a) ; Knight Grand Cross of the Order of Merit of the Italian Republic (1965eko ekainaren 2a) ; Feltrinelli Prize ; Golden Wreath (1973) ;
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Italian Republican Party (en)

Eugenio Montale (Genova, Italia, 1896ko urriaren 12a - Milan, Italia, 1981eko irailaren 12a) italiar olerkaria izan zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haren olerkiek estilo hermetikoa dute; pesimismoa, eta egungo gizakiaren ezinegona eta bakardadea islatzen dute. Pegaso, Pan, Solaria eta Letteratura aldizkarietan idatzi zuen. Crocek bultzatu zuen faxismoaren kontrako adierazpena izenpetu zuen idazleetako bat izan zen. 1945ean, Corriere della sera egunkariko zuzendari izendatu zuten. Italiako XX. mendeko poeta nagusitzat hartua da, Ungarettirekin batera. 1975ean, Literaturako Nobel saria jaso zuen.

Obra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Poesia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ossi di seppia (Sepia hezurrak, 1925)
Le occasioni (Aukerak, 1939)
Finisterre (1943)
Quaderno di traduzioni ("Itzulpen koadernoa", 1948)
La bufera e altro (Mendebala eta beste gauza batzuk, 1956)
Xenia (1966)
Auto da fè (Fedeko aitormena, 1966)
Fuori di casa (Etxetik kanpo, 1969)
Diario del '71 y del '72 (71 eta 72ko egunerokoa, 1973)
Quaderno di quattro anni (Lau urtetako koadernoa, 1977)
Altri versi (1980)
Diario póstumo ("Hil ondorengo egunerokoa", 1996).

Prosa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Farfalla di Dinard (Dinard-eko tximeleta, 1956)

Literatura kritika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Satura (1971)
Sulla poesia (Poesíaz, 1976)

Euskaraz[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Munduko Poesia Kaierak: Eugenio Montale (Susa, 2015; itzultzailea: Anjel Lertxundi). Poemen antologia bat.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Munduko Poesia Kaierak: Eugenio Montale, bildumaren zuzendari Beñat Sarasolaren hitzaurrearekin

Datuak: Q83174
Multimedia: Eugenio Montale / Q83174

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman