Ekainaren 2

Ekainaren 2a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta berrogeita hamahirugarren eguna da, 154garrena bisurteetan. 212 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Carlos Garaikoetxea Jaiotza: Iruñea, 1938 Eugenio Asensio Jaiotza: Murieta, 1902 eta 1902 Heriotza: Iruñea, 1996ko Iraila Jesús M.ª Eguiguren Imaz Jaiotza: Zestoa, 1954 Bertol Arrieta Jaiotza: Zarautz, 1975 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Thomas Hardy Jaiotza: Dorchester, 1840 eta 1840 Heriotza: Dorchester, 1928ko urtarrilaren 11 Sadeko markesa Jaiotza: Paris, 1740 Heriotza: Saint-Maurice, 1814ko Abenduaren 2a Pio X.a Jaiotza: Riese Pio X, 1835 eta 1835 Heriotza: Jauregi Apostolikoa, 1914ko Abuztuaren 20a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 2ko jaiotzak Karen Mok • Marcel Reich-Ranicki • Wentworth Miller • Richard Long • Felix Weingartner • Marvin Hamlisch • Zachary Quinto • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Yannick Bellon Jaiotza: Biarritz, 1924ko Apirilaren 6a Heriotza: Parisko 18. barrutia, 2019 Pablo Pedro Astarloa Jaiotza: Durango, 1752ko Ekainaren 29a Heriotza: Madril, 1806 Eukene Lacarra Jaiotza: Lizarra, 1944ko Urriaren 29a Heriotza: , 2023 Nikolas Alzola Jaiotza: Izurtza, 1922ko Abenduaren 30a Heriotza: Irun, 1981 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Giuseppe Garibaldi Jaiotza: Niza, 1807ko Uztailaren 4a Heriotza: Caprera, 1882 Giuseppe Ungaretti Jaiotza: Alexandria, 1888ko otsailaren 8a eta 1888ko otsailaren 10a Heriotza: Milan, 1970 Rex Harrison Jaiotza: Huyton (en) , 1908ko martxoaren 5a Heriotza: New York, 1990 Alain Jaiotza: Mortagne-au-Perche, 1868ko martxoaren 3a Heriotza: Le Vésinet, 1951 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 2ko heriotzak Émile Littré • Taejo of Joseon • Karl Brandt • Ogata Kōrin • Jean Hersholt • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 455 - Vandaloek Erroma arpilatu zuten. 1896 - Guglielmo Marconik patentea jaso zuen Estatu Batuetan egindako asmakizuna zela-eta: irratia. 1946 - Italia errepublika bihurtu zen eta monarkia baztertu, Hunberto II.a erbesteratuz. 1955 - Baikonur kosmodromoa (irudian) inauguratu zen Kazakhstan SESBeko errepublikan. 1993 - Erreala eta Euskal Herriko futbol selekzioaren arteko partiduaz Atotxa estadioari agurra eman zitzaion. 2014 - Joan Karlos I.a Espainiakoak abdikatu egin zuen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Ekaina >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: Asteartea 2021: Asteazkena 2022: Osteguna 2024: Igandea 2025: Astelehena 2026: Asteartea Izendegia Santutegia: Martzelino eta Petri, Erasmo Formiakoa, Eugenio I.a, Nizeforo Konstantinoplakoa Seaska egutegia: Gogor eta Laiene.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1913 - Nafarroa, Lapurdi eta Nafarroa Beherean egondako uholdeek bost hildako eragin zituzten.
• 1974 - ETAk Manuel Perez Vazquez goardia zibila erail zuen Ataunen.
• 2009 - Eusko Alkartasunako kritikoek alderdia utzi eta Alkarbide sortu zuten.

Mundua

• 1906 - Torrejón de Ardozen, Madrilen, hilda agertu zen Mateu Morral. Maiatzaren 31an errege-erreginaren aurkako atentatu burutua zuen, 20 pertsona hiltzen.
• 1953 - Londres hiriko Westminster abadian Elisabet II.a Erresuma Batukoa erregin koroatu zuten.
• 2010 - Gizon batek 12 pertsona hil zituen tiroz Erresuma Batuko Cumbriako konderrian.
• 2014 - Joan Karlos I.a Espainiakoak abdikatu egin zuen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1965 - What's New, Pussycat? ("Zer berri, Katemetxo?") filma estreinatu zen, Clive Donnerek zuzendu eta Peter Sellers, Peter O'Toole, Romy Schneider, Capucine, Paula Prentiss, Woody Allen eta Ursula Andress aktoreek antzeztu zuten.
• 1982 - The Thing ("Gauza") filma estreinatu zen, John Carpenterek zuzendu eta Kurt Russell, Wilford Brimley, Keith David, T.K. Carter eta Donald Moffat aktoreek antzeztu zuten.
• 1995 - The Bridges of Madison County ("Madison konderriko zubiak") filma estreinatu zen, Clint Eastwoodrk zuzendu eta berak eta Meryl Streep aktoreek antzeztu zuten.

Kirolak

Euskal Herria

• 2009 - Epsilon Euskadik 2010eko Bat Formulako txapelketan izateko eskaera aurkeztu zuen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1796 - Jean-Baptiste-Pierre Lafitte, lapurtar antzerkigile, eleberrigile, eta kazetaria (h. 1879).
• 1869 - Segundo Ispizua, bizkaitar historialaria (h. 1924).
• 1880 - Marcelino Ulibarri, nafar politikari karlista (h. 1951).
• 1881 - Marcelino Ugalde, euskal irakaslea (h. 1949).
• 1886 - Louis Lafitte, euskal arraunlaria.
• 1891 - Paulino Gómez, euskal okina eta politikari sozialista (h. 1963).
• 1894 - Jesus Doxandabaratz, nafar politikari abertzale eta jeltzalea (h. 1969).
• 1902 -
  • Eugenio Asensio, nafar hizkuntzalari eta literatura-kritikaria (h. 1996).
  • Marcelino Usatorre, bizkaitar miliziano komunista (h. 1966).
• 1904 - Carmen Larrabeiti, bizkaitar aktorea (h. 1968).
• 1930 - Joakim Fraile, nafar margolaria (h. 1998).
• 1932 - Pello Apezetxea Zubiri, euskal apaiza, etnografoa, etnologoa, kultura ekintzailea, idazlea eta ohorezko euskaltzaina (h. 2022).
• 1938 - Carlos Garaikoetxea Urriza, Eusko Jaurlaritzako 3. lehendakaria.
• 1943 - Pello Zabala, gipuzkoar fraide frantziskotarra, euskal idazlea, irratiko aurkezlea, musikazalea eta meteorologoa (h. 2022).
• 1944 - Bittor Egurrola, bizkaitar abeslaria.
• 1954 -
  • Jesus Egiguren, gipuzkoar politikaria, PSE-EEko lehendakaria.
  • Iñaki Maiora, gipuzkoar txirrindulari ohia.
• 1958 - Aitor Amezaga, bizkaitar musikari eta musikagilea.
• 1959 - Luzia Urigoitia, Lutxi, bizkaitar ETAkidea (h. 1987).
• 1963 - Ane Gabarain, euskal aktorea.
• 1965 - Markel Olano, gipuzkoar politikaria, Gipuzkoako Foru Aldundiko Diputatu Nagusi ohia.
• 1966 - Xabier Isasa, gipuzkoar txirrindulari ohia, pistan aditua.
• 1967 - Jon Josu Legarreta, bizkaitar astrofisikaria.
• 1971 -
  • Jon Aiastui, gipuzkoar idazlea.
  • Emmanuelle Joly, lapurtar surflaria, emakumezkoen surfaren aitzindarietakoa Euskal Herrian eta Frantzian, Parisen.
• 1972 - Amaia Piedra, bizkaitar atleta ohia, distantzia luzeetan aditua.
• 1975 - Bertol Arrieta, euskal idazle, zinemagile, gidoigile eta informatikaria.
• 1979 - Anaiz Funosas, lapurtar politikaria.
• 1981 - Eneko Zarrabeitia, bizkaitar aktibista.
• 1987 -
  • Leire Agirrezabalaga, gipuzkoar mendi lasterketaria.
  • Iñigo Del Valle, gipuzkoar saskibaloi jokalaria.

Mundua

• 1423 - Fernando I.a Napolikoa, Napoliko erregea (h. 1494).
• 1535 - Leon XI.a, Aita Santua (h. 1605).
• 1565 - Francisco Ribalta, kataluniar pintorea (h. 1628).
• 1621 - Isaac van Ostade, herbeheretar margolaria (h. 1649).
• 1719 - Michel-Jean Sedaine, frantziar dramagilea (h. 1797).
• 1731 - Martha Dandridge Custis Washington, Ameriketako Estatu Batuetako aurreneko Lehen Dama (h. 1802).
• 1737 - Suzanne Curchod, frantziar-suitzar literatura areto arduraduna eta idazlea (h. 1794).
• 1740 - Sadeko markesa, frantziar aristokrata, iraultzaile eta idazlea (h. 1814).
• 1743 - Cagliostro, italiar okultista, alkimista eta abenturazalea (h. 1795).
• 1772 - Luis Rebolledo de Palafox, espainiar noble eta militarra, Nafarroako erregeordea (h. 1843).
• 1816 - C. A. Rosetti, errumaniar idazlea (h. 1885).
• 1827 - Konstantin Petrovitx Pobedonostsev, errusiar politikaria (h. 1907).
• 1833 - Segismundo Moret, espainiar politikari liberala (h. 1913).
• 1835 - Pio X.a, Aita santua (h. 1903).
• 1840 - Thomas Hardy, britainiar idazlea (h. 1928).
• 1849 - Paul-Albert Besnard, frantziar margolaria (h. 1934).
• 1857 -
  • Edward Elgar, ingeles musikagile eta orkestra-zuzendaria (h. 1934).
  • Karl Adolph Gjellerup, daniar idazlea, 1917ko Literaturako Nobel saria (h. 1919).
• 1860 - Gustav Killian, alemaniar sendagilea (h. 1921).
• 1887 - Genaro Estrada, mexikar diplomatikoa eta idazlea (h. 1937).
• 1899 - Lotte Reiniger, alemaniar zinema zuzendaria, marrazki bizidunen egilea (h. 1981).
• 1903 - Max Aub, valentziar idazlea (h. 1972).
• 1904 - Johnny Weissmuller, estatubatuar kirolari eta aktorea, Tarzanen pertsonaia antzezteagatik ospetsua (h. 1984).
• 1906 - Carlo Scarpa, veneziar arkitektoa (h. 1978).
• 1913 - Vicente Gerbasi, venezuelar olerkigile eta saiakeragilea (h. 1992).
• 1922 -
  • Juan Antonio Bardem, espainiar zinema zuzendaria (h. 2002).
  • Clair Patterson, estatubatuar geokimikaria, Lurraren adina kalkulatu zuena (h. 1995).
• 1923 -
  • Violeta Jakova, bulgariar partisano eta militante komunista (h. 1944).
  • Lloyd Shapley, estatubatuar ekonomialaria, 2012ko Ekonomiako Nobel saria (h. 2016).
• 1928 - Alison Smithson, britainiar arkitektoa (h. 1993).
• 1930 - Charles Conrad, estatubatuar astronauta eta militarra (h. 1999).
• 1934 - Tarsy Carballas, espainiar zientzialaria.
• 1936 - Volodymyr Holubnytxy, ukrainar eta sobietar atleta (h. 2021).
• 1937 - Sally Kellerman, estatubatuar aktore eta abeslaria (h. 2022).
• 1940 - Konstantino II.a Greziakoa, Greziako erregea (h. 2023).
• 1941 -
  • Stacy Keach, zinema eta telebistako estatubatuar aktorea.
  • Charlie Watts, The Rolling Stones taldeko bateria-jolea (h. 2021).
• 1945 - Francisco Hernando, Paco el Pocero, espainiar enpresaburua, urbanizazio erraldoien eraikuntzagatik ezaguna (h. 2020).
• 1946 -
  • Lasse Hallström, suediar film zuzendaria.
  • Peter Sutcliffe, Yorkshireko ateratzailea, ingeles serieko-hiltzailea (h. 2020).
• 1951 - Gilbert Baker, estatubatuar artista eta eskubide zibileen aldeko ekintzailea (h. 2017).
• 1952 - Benito Floro, espainiar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1957 - Roberto Visentini, italiar txirrindulari ohia.
• 1959 - Rineke Dijkstra, herberear argazkilaria.
• 1961 - Liam Cunningham, irlandar aktorea.
• 1962 - Paula Newby-Fraser, zimbabwetar atleta, triatloi-probetan aditua.
• 1963 - Pepe Viyuela, espainiar aktore, pailazo, olerkari eta umorista.
• 1966 - Pedro Guerra, kanariar abeslaria.
• 1976 - Yoshinobu Minowa, japoniar futbolari ohia.
• 1978 -
  • Nikki Cox, estatubatuar aktorea.
  • Marcelo Sosa, uruguaiar futbolari ohia.
• 1979 -
  • Morena Baccarin, brasildar jatorriko estatubatuar aktorea.
  • Natalia Rodríguez, kataluniar atleta, 1.500 metrotan aditua.
• 1984 - Mile Ilić, serbiar saskibaloi jokalaria.
• 1987 - Seiya Fujita, japoniar futbolaria.
• 1988 -
  • Kun Agüero, argentinar futbolaria.
  • Awkwafina, estatubatuar aktorea eta raperoa.
  • Taïna Barioz, frantziar alpetar eskiatzailea.
  • Takashi Inui, japoniar futbolaria.
• 1990 -
  • Gorka Esteban, errioxar pilotaria.
  • Michał Kwiatkowski, poloniar txirrindularia.
• 2002 - Ana Tejada, errioxar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1806 - Pablo Pedro Astarloa, durangar apaiz eta hizkuntzalaria, Madrilen (j. 1752).
• 1891 - Andres Azkarate, nafar apaiz eta monjea (j. 1891).
• 1937 - Gregorio Angulo, euskal sindikalista eta politikaria (j. 1868).
• 1942 - Joxe Mari Lopetegi, gipuzkoar bertsolaria eta politikari errepublikanoa (j. 1875).
• 1963 - Enrique Nieto, euskal herritar margolaria (j. 1890).
• 1981 - Nikolas Alzola, Bitaño, euskal idazle, margolari, fraide eta euskaltzain urgazlea (j. 1922).
• 2019 - Yannick Bellon, lapurtar zinema zuzendari eta gidoigilea (j. 1924).
• 2020 -
  • Angel Landa, bizkaitar alpinista (j. 1935).
  • Mattin Larzabal, baxenafar kazetari eta euskaltzalea, Ipar Euskal Herrian erreferentea, Gure Irratian hogeita hamar urtez aritua (j. 1950).
• 2023 - Eukene Lacarra, nafar literatura-kritikari eta mediebalista (j. 1944).

Mundua

• 1418 - Katalina Lancasterrekoa, Gaztelako erregina ezkontidea (j. 1373).
• 1701 - Madeleine de Scudéry, frantziar idazlea (j. 1607).
• 1862 - Alexei Fiodorovitx Orlov, Errusiako aitonen seme eta politikaria (j. 1787).
• 1881 - Elise Thérèse Koekkoek-Daiwaille, herbeheretar margolari eta litografa (j. 1814).
• 1882 - Giuseppe Garibaldi, italiar militar eta politikaria, Italiako Risorgimento edo pizkundearen ezinbesteko pertsonaia (j. 1807).
• 1896 - Gerhard Rohlfs, alemaniar esploratzailea (j. 1831).
• 1900 - Samory Turé, Sudango buruzagia, frantsesen kolonizazioari aurre egin ziena (j. c. 1837).
• 1906 - Mateu Morral, kataluniar anarkista, Alfontso XIIIaren eta Viktoria Eugenia Battenbergekoaren aurkako atentatuagatik ezaguna (j. 1879).
• 1921 - Konkordia Samoilova, errusiar militante boltxebikea (j. 1876).
• 1925 - Mariola Sirakova, bulgariar anarkista (j. 1904).
• 1928 -
  • Adela Zamudio, boliviar idazle nabarmena, Bolivian feminismoaren aitzindaria (j. 1854).
  • Otto Nordenskjöld, suediar geologo, geografo eta esploratzaile polarra (j. 1869).
• 1937 - Louis Vierne, frantziar organojole eta konposatzailea (j. 1870).
• 1939 -
  • Enrique Fernández Arbós, espainiar biolin-jotzaile, orkestra-gidari eta musikaria (j. 1863).
  • Anna Gardell-Ericson, suediar margolari eta akuarelista (j. 1853).
• 1941 - Lou Gehrig, estatubatuar beisbol jokalaria (j. 1903).
• 1948 - Wolfram Sievers, alemaniar funtzionarioa, konzentrazio-zelaietan presoekin esperimentuak egin zituena (j. 1905).
• 1951 - Alain, frantziar filosofo eta saiogilea (j. 1868).
• 1961 - George S. Kaufman, estatubatuar antzerkigilea, antzerki zuzendaria eta ekoizlea, umorista eta drama kritikaria (j. 1889).
• 1962 - Vita Sackville-West, ingeles idazlea eta lorategi diseinatzailea (j. 1892).
• 1970 -
  • Bruce McLaren, zeelandaberritar lasterketa-autoen diseinatzaile, pilotu, ingeniari eta asmatzailea (j. 1937).
  • Lucía Sánchez Saornil, espainiar olerkari ultraista, militante anarkista eta humanista integrala (j. 1895).
• 1976 - Juan José Torres, Boliviako presidentea (j. 1920).
• 1977 - Stephen Boyd, iparrirlandar aktorea (j. 1931).
• 1978 - Shozo Tsugitani, japoniar futbolaria (j. 1940).
• 1982 - Fazal Ilahi Chaudhry, Pakistango 5. presidentea (j. 1904).
• 1984 - Fernando Zóbel, euskal jatorriko hispano-filipinar margolari abstraktu eta enpresaburua (j. 1924).
• 1987 -
  • Anthony de Mello, indiar apaiz jesuita eta psikoterapeuta (j. 1931).
  • François Perroux, frantziar ekonomialaria eta idazlea (j. 1903).
  • Andrés Segovia, Salobreñako I. markesa, espainiar gitarrista (j. 1893).
• 1988 -
  • Jesús Fernández Santos, espainiar eleberrigile, zinema-zuzendari eta gidoigilea (j. 1926).
  • Raj Kapoor, indiar antzezle eta zinema zuzendaria (j. 1924).
• 1990 - Rex Harrison, ingeles zinema eta antzerki aktorea (j. 1908).
• 1993 - Tahar Djaout, aljeriar idazlea, Islamiar Talde Armatuak eraila (j. 1954).
• 1996 - Pilar Lorengar, espainiar opera-abeslaria (j. 1928).
• 1999 - Virginia Choquintel, azken selknama (j. 1942).
• 2004 - Nikolái Giaúrov, bulgariar opera-abeslaria, baxua (j. 1929).
• 2007 - Huang Ju, txinatar politikaria eta Shanghaiko alkatea (j. 1938).
• 2008 -
  • Bo Diddley, estatubatuar musikari, abeslari eta gitarrista, Rock and rollaren sortzaileetako bat (j. 1928).
  • Mel Ferrer, estatubatuar aktorea (j. 1917).
  • Ken Naganuma, japoniar futbolaria (j. 1930).
• 2010 - Antonio Alva Rosa Coutinho, portugaldar militarra eta politikaria (j. 1926).
• 2012 - Genichi Taguchi, japoniar ingeniari eta estatistikaria, kalitatearen kudeaketan egindako ekarpenengatik ezaguna (j. 1924).
• 2014 - Ivan Brzić, serbiar futbol jokalari eta entrenatzailea, Osasuna taldea lehenbiziko aldiz UEFArako sailkatzea lortu zuena (j. 1941).
• 2015 - Irwin Rose, estatubatuar biokimikaria, 2004ko Kimikako Nobel Saria (j. 1926).
• 2016 - Corry Brokken, herbeheretar abeslaria eta telebista eta irrati esataria (j. 1932).
• 2017 - Jack O'Neill, estatubatuar enpresaburua, neoprenoko bainujantziaren asmatzailea (j. 1923).
• 2018 -
  • Paul D. Boyer, estatubatuar biokimikari eta kimika irakaslea, 1997ko Kimikako Nobel Saria (j. 1918).
  • Malcolm Morley, britainiar artista (j. 1931).
• 2020 - Carlo Ubbiali, italiar motoziklismoko pilotua (j. 1929).
• 2023 - Kaija Saariaho, finlandiar musikagilea (j. 1952).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Gogor eta Laiene.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2624
• Multimedia: 2 June

Ekainaren 1 | Urteko egutegi | Ekainaren 3