Vitelio

Vitelio
	; Irudi gehiago
; Erromatar enperadorea
Antzinako Erromako senataria
; Erromako kontsula
Bizitza
Jaiotza	Nuceria (en) , 15eko irailaren 24a
Herrialdea	Antzinako Erroma
Heriotza	Erroma, 69ko abenduaren 22a (54 urte)
Heriotza modua	giza hilketa: summary execution (en)
Familia
Aita	Luzio Vitelio
Ama	Sextilia
Ezkontidea(k)	Petronia (en) ; Galeria Fundana (en)
Seme-alabak	ikusi Vitellius Petronianus (en) ; Vitellia Galeria (en) ; Vitellius Germanicus (en) ;
Haurrideak	ikusi Lucius Vitellius (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	politikaria eta militarra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Antzinako Erromako erlijioa

Aulo Vitelio Germaniko (latinez: Aulus Vitellius Germanicus; Erroma, 15eko irailaren 24a - ib., 69ko abenduaren 22a) Lau enperadoretako urtean hirugarren enperadorea izan zen, apirilaren 17tik hil zen arte.

Vitelio 48an kontsula izan zen. 60an Afrikako prokontsula ere izan omen zen. 68an, Galbak, denon harridurako, Germania Inferior probintziako armadaren buruan kokatu zuen. Berehala ospe handia eskuratu zuen beheko ofizialen eta soldaduen artean, haren eskuzabalarengatik eta permitibitatearengatik, zeinek, azkenean, diziplina suntsitu zuten.

Vitelio bera alferra eta apetatsua zen, konspiratu eta zelatatu baino jan eta edan nahiago zituena. Enperadore izendatzea Zezinari eta Valenteri, Rhin ibaiko bi legioen buruei zor zien. Bi gizon hauek matxinada antolatu zuten, eta 69ko hastapenean, soldaduek enperadore aldarrikatu zuten.

Erromako mundu osoak onartu ez bazuen ere, Senatuak ohiko ohore inperialak eman zizkion Vitelioren armada garaitutakoan. Izendatze jaietan, kaosa eta triskantza nagusitu ziren Erroman. Dalmazia eta Iliriako armadek Vespasiano euren jeneralaren alde jo zutela jakin zen bezain pronto, Vitelioren jarraitzaile asko desertatu zen.

Vitelio postua uzteko prest agertu arren, Pretoriar Guardiak ez zion laga: Enperadorearen ikurrak Konkordiaren tenplura eramaten ari zela, jauregira bueltarazi zuten. Vespasiano Erroman sartzean, Vitelio ezkutaleku zikin batean sartutakoan hil egin zuten.

Viteliok zuzen gobernatzeko nahia erakutsi zuen. Alabaina Zezina eta Valenteren eskuetan zegoen. Hauek enperadorearen gehiegikeriak bultzatu zituzten euren onura bilatzeko asmo bakarrean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Vitelio

Datuak: Q1417
Multimedia: Vitellius / Q1417

i e a Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantzio eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.