Boli Kosta

Boli Kostako Errepublika
République de Côte d'Ivoire
Ereserkia: L'Abidjanaise
Goiburua: Unité, Discipline et Travail (Batasuna, Diziplina eta Lana)
Côte d'Ivoireko bandera Côte d'Ivoireko armarriak
LocationCotedIvoire.png
Geografia
Hiriburua	Jamusukro 6°48′58″N 5°16′27″W
Hiririk handiena	Abidjan
Azalera	322.463 (69.)
Punturik altuena	Nimba mendia
Punturik sakonena	Gineako golkoa (0 m)
Kontinentea	Afrika
Mugakideak	Burkina Faso, Ghana, Ginea, Liberia eta Mali
Administrazioa
Gobernu-sistema	Errepublika
Presidentea	Alassane Ouattara
Boli Kostako lehen ministroa	Robert Beugré Mambé
Legebiltzarra	Côte d'Ivoireko parlamentua
Harreman diplomatikoak	Ikusi mapa Wikidatan
Zeren kide	ikusi AFRISTAT (en) Aduanen Mundu Erakundea Afrika Mendebaldeko Estatuen Ekonomia Erkidegoa Afrikako, Karibeko eta Ozeano Bareko Herrialdeak Afrikar Batasuna Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundea Batzar Islamikoko Erakundea Berreraikuntza eta Garapeneko Nazioarteko Bankua Conseil de l'Entente (en) Frankofonia Garapeneko Afrikako Bankua Group on Earth Observations (en) International Centre for Settlement of Investment Disputes (en) International Civil Defence Organisation (en) Interpol Mano River Union (en) Merkataritzaren Mundu Erakundea Multilateral Investment Guarantee Agency (en) Munduko Meteorologia Erakundea Nazio Batuen Erakundea Nazioarteko Finantza Korporazioa Nazioarteko Garapen Elkartea OHADA (en) Osasunaren Mundu Erakundea Posta Batasun Unibertsala Telekomunikazioen Batasun Internazionala UNESCO
Demografia
Biztanleria	24.294.750 (2017) (53.) 3.978.664 (2013)
Dentsitatea	75,34 bizt/km² (139.)
Hizkuntza ofizialak	ikusi frantses
Erabilitako hizkuntzak	ikusi Lakota Dida (en) , Bondoukou Kulango (en) , Western Wee (en) , Southern Wee (en) , Bouna Kulango (en) , Yocoboué Dida (en) , Dan (en) , Tiagba (en) , Mbre (en) , Western Krahn (en) , Cebaara (en) , Tonjon (en) , Wan (en) , Beng (en) , Gagu (en) , Lomakka (en) , Kwadia (en) , Wané (en) , Godié (en) , Yaure (en) , Khisa (en) , Wobé (en) , Daho-Doo (en) , Eotile (en) , Mbato (en) , Ega (en) , Glio-Ubi (en) , Tura (en) , Mwan (en) , Cerma (en) , Baoulé, Guro (en) , Djimini (en) , Krobu (en) , Kuya (en) , Mobu (en) , Lobi (en) , Nyarafolo (en) , Shempire (en) , Nzema (en) , Palaka (en) , Tagwana (en) , Lorhon (en) , Ebrié (en) , Neyo (en) , frantses, Dioula, Anyin (en) , Banbara hizkuntza, Nyabwa (en) , Abidji (en) , Avikam (en) , Alladian (en) , Adjukru (en) , Abé (en) , Bono (en) , Attié (en) , Apro (en) , Bakwé (en) , Abure (en) , Anyin Morofo (en) , Mahou (en) , Gagnoa Bété (en) , Plapo Krumen (en) , Tepo Krumen (en) , Bete Guiberoua (en) , Bete Daloa (en) , Wojenaka (en) , Jeri Kuo (en) , Koyaga (en) , Worodougou (en) , Pye Krumen (en) , Koro (en) , Southern Birifor (en) eta Kla-Dan (en)
Ezkontzeko adina	gizonezko: 20 emakumezko: 18
Emankortasun-tasa	5,001 (2014)
Bizi-itxaropena	53,582 (2016)
Giniren koefizientea	37,2 (2018)
Giza garapen indizea	0,55 (2021)
Ekonomia
BPG nominala	40.388.624.117,111 $ (2017) 4.013.774.252,0637 (2016)
BPG per capita	1.398,99 $ (2015)
BPG erosketa botere paritarioa	95.836.743.282 nazioarteko dolar (2017) 8.513.383.870 (2016)
BPG per capita EAPn	3.944,751 nazioarteko dolar (2017) 259,587 (2016)
BPGaren hazkuntza erreala	7,5 % (2016)
Inflazioa	1,2 % (2016) −0,2 (2015)
Historia
Sorrera data: 1960
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+225
ISO 3166-1 alpha-2	CI
ISO 3166-1 alpha-3	CIV
Ordu eremua	ikusi UTC±00:00 : Africa/Abidjan (en)
Elektrizitatea	230 V. 50 Hz.Europlug (en) eta Type E (en)
Internet domeinua	.ci
gouv.ci

Boli Kosta (frantsesez: Côte d'Ivoire, kot divwaʁ ahoskatua), ofizialki Boli Kostako Errepublika (frantsesez: République de Côte d'Ivoire) Afrikako mendebaldean dagoen herrialdea da. Gineako golkoaren ipar-mendebalean dago, Ozeano Atlantikoaren ertzean.

322.463 km² ditu eta 17.298.040 biztanle (2005).

Hiriburua Jamusukro da (200.659 biztanle), hiri nagusia Abidjan den arren (3.310.500). Buake eta Man dira beste hiri aipagarriak.

Geografia

Herrialde mugakideak

Mugakideak hauexek ditu: Iparraldean Mali eta Burkina Faso, hegoaldean Ozeano Atlantikoa, ekialdean Ghana eta mendebaldean Liberia eta Ginea.

Orografia

Itsasertza apala eta hareatsua da; barrualdeko goi-ordokia baso hertsiz eta sabanez estalita dago. Hiru ibai nagusik zeharkatzen dute Boli Kosta: Sassandra, Bandama eta Comoe.

Banaketa administratiboa

Sakontzeko, irakurri: «Boli Kostaren banaketa administratiboa»

Boli Kostako 19 eskualdeak.

Boli Kosta 19 eskualdetan banatzen da:

Agneby Bafing Bas-Sassandra Denguele Dix-Huit Montagnes Fromager Haut-Sassandra Lacs Lagunes Marahoue

Moyen-Cavally Moyen-Comoe N'zi-Comoe Savanes Sud-Bandama Sud-Comoe Vallee du Bandama Worodougou Zanzan

Horretaz gain eskualdean barrutietan banatzen dira, guztira 58.

Historia

Boli Kostaren mapa.

XVI. mendean portugaldarrek aurkitu zuten, eta Frantziaren kolonia bihurtu zen 1893. urtean.

Erabateko burujabetza 1960. urteko abuztuan lortu zuen. Felix Houphouët izendatu zuten errepublika berriko lehendakari, eta bera hautatu berriz ere 1965, 1970, 1975, 1980, 1985 eta 1990. urteetako hauteskundeetan. Felix Houphouët 1993an hil zen, eta Henri Konan Bédié izan zen lehendakaria, eta egonkortasun politiko eta garapen ekonomiko handikoa izan zen haren agintaldia. Hainbat estatu-kolperen ondoren, 2002tik 2004ra gerra zibila izan zen Boli Kostan. 2007an hauteskundeak izan ziren, elkarren aurkako alderdiek hitzarmen bat egin ondoren; 2007ko ekainean, ordea, Guillaume Soro Lehen Ministroa hil zuten.

Ekonomia

Ekonomia jarduera nagusia nekazaritza bada ere (kakaoa, kafea, bananak, kotoia, kokoa, arroza, artoa, manioka, pinaburuak) azken urteotan industriaren hazkunde handia izan du atzerriko inbertsioei esker. Turismoa eta arrantza indar handia hartzen ari dira. Diamante ekoizpena murrizten ari da, baina burdin eta tantalio meatze berriak aurkitu dituzte. Estatuaren erdialdean dagoen Kassou aintzirak lurralde zabala bustitzeko aukera ematen du. Industria gehiena Abidjan hirian biltzen da. Boli Kosta Afrikako estatuetan frantses kolonia izan direnen artean aberatsenetakoa da.

hizkuntza_ofizialak

Frantsesa da mintzaira ofiziala. Horrez gain, mandingoa, baulea eta hausa ere hitz egiten dira.

Bolikostar ezagunak

• Félix Houphouët-Boigny (1905-1993), politikaria.
• Henri Konan Bédié (1934-), politikaria.
• Tiken Jah Fakoly (1968-), reggae musikaria.
• Marguerite Abouet (1971-), komikigilea.
• Didier Drogba (1978-), futbolaria.
• Roland Lamah (1987-), futbolaria.

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Boli Kosta

• (Frantsesez) Boli Kostako gobernuaren webgune ofiziala