Camilo José Cela

Camilo José Cela
	; Irudi gehiago
; Espainiako senataria	; 1977ko ekainaren 15a - 1979ko urtarrilaren 2a
; Espainiako senataria
Bizitza
Jaiotza	Iria Flavia, 1916ko maiatzaren 11
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Madril, 2002ko urtarrilaren 17a (85 urte)
Hobiratze lekua	Adina Cemetery (en)
Heriotza modua	: gaixotasun kardiobaskularra
Familia
Aita	Camilo Crisanto Cela y Fernández
Ama	Camila Emanuela Trulock y Bertorini
Ezkontidea(k)	María del Rosario Conde Picavea (en) (1944ko martxoaren 12a - 1990); Marina Concepción Castaño López (en) (1991ko martxoaren 10a - 2002ko urtarrilaren 17a)
Seme-alabak	ikusi Camilo José Cela Conde (en) ;
Haurrideak	ikusi Ana Cela Trulock (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Centro Universitario Villanueva (en)
Hezkuntza-maila	baliorik ez
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, poeta, eleberrigilea, politikaria, kazetaria, saiakeragilea, unibertsitateko irakaslea eta zinema aktorea
Lantokia(k)	Camilo José Cela Unibertsitatea
Enplegatzailea(k)	Balear Uharteetako Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Paskual Duarteren sendia; The Hive (en) ; Journey to the Alcarria (en) ; Del Miño al Bidasoa (en) ; Pabellón de reposo (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1989) ; Miguel de Cervantes saria (1995) ; Elisabet Katolikoaren Ordenaren Gurutze Handia (1980) ; Princess of Asturias Literary Prize (1987) ; Sant Jordiren gurutzea (1986) ; Castelao domina (1988) ; honorary doctorate of the National University of San Marcos ; Madrilgo Complutense Unibertsitateko honoris causa doktoregoa (1991) ; Grand Cross of the Order of the Sun of Peru‎ ; Grand Cross of the Military Order of Saint James of the Sword (1995eko urtarrilaren 19a) ; honorary doctorate of the University of Santiago de Compostela (1980) ; Karlos III.aren Ordenaren Gurutze Handia (1992) ; honorary doctorate of the University of the Balearic Islands ; honorary doctor of Tel Aviv University ; Jerusalemgo Unibertsitate Juduko honoris causa doktoregoa ; honorary doctor of the University of Miami (1990eko maiatzaren 11) ; Planeta saria (1994) : La cruz de San Andrés (en) ; Espainiako Narratiba Sari Nazionala (1984) ; Grand Cross of the Aeronautical Merit (Spain) - White Decoration (1998) ;
Influentziak	Jean-Paul Sartre
Kidetza	College of 'Pataphysics (en) ; Real Academia Galega; Real Academia Española; Real Academia Galega
Genero artistikoa	olerkigintza
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Espainiako Gerra Zibila

Camilo José Cela Trulock (Iria Flavia, Padrón, A Coruña, Galizia, 1916ko maiatzaren 11 – Madril, 2002ko urtarrilaren 17a) espainiar idazlea izan zen, 1989an Literaturako Nobel Saria irabazi zuena. Gaztelaniazko idazlerik garrantzitsu eta sarituenetarikoa da. Haren liburuen artean, nabarmentzekoak dira La colmena, Viaje a la Alcarria eta La familia de Pascual Duarte. 1957an Real Academia Españolako akademiko izendatu zuten.

Bizitza

Medikuntza, Letrak eta Zuzenbidea ikasten hasi zen, baina ez zituen bukatu. Espainiako Gerra Zibilaren ondoren enplegatu gisa aritu zen lanean bulego batean, eta dirudienez hantxe idatzi zuen 1942. urtean La familia de Pascual Duarte (Paskual Duarteren sendia, Luis Jauregi «Jaurtakol»ek 1967an euskaratua) eleberri famatua, literatura lantzera bultzatu zuena. Espainiako gerraondoko literaturan leku berezia izan zuen liburu horrek, harekin hasi baitzen Espainiako eleberrigintzaren berrikuntza, bai gaien aldetik, bai idazkera aldetik.

Nolanahi ere, errealismo naturalista abiapuntu harturik, eta adierazpide herritarrak erabiliz, eleberri eta kontakizun ugari eman zituen, umorea, satira eta behaketarako joera berezia erakusten dutenak: Pabellón de reposo eta Nuevas andanzas y desventuras del Lazarillo de Tormes (1944) eleberriekin teknika berriak hasi zen erabiltzen; La Colmena (1951); La cátira (1956), Tobogán de hambrientos (1962); San Camilo 1936 (1970), Oficio de tinieblas (1975). 1976. urtean Diccionario secreto eta Enciclopedia del erotismo lanak argitaratu zituen. Bidaia liburu ederrak ere idatzi zituen: Viaje a la Alcarria (1948), Del Miño al Bidasoa (1952) eta Viaje al Pirineo de Lérida (1965).

Espainiako idazle ospetsuenetakoa da. 1989. urtean Literaturako Nobel Saria eman zioten, eta 1995. urtean Cervantes saria jaso zuen. Argitaratu zituen azken eleberrien artean, aipagarria da La cruz de san Andrés (1994).

Bibliografia

Narratiba

La familia de Pascual Duarte (1942)
Pabellón de reposo (1943)
Nuevas andanzas y desventuras de Lazarillo de Tormes (1944)
Viaje a la Alcarria (1948)
La colmena (1951)
Mrs Caldwell habla con su hijo (1953)
La catira (1955)
Tobogán de hambrientos (1962)
San Camilo 1936 (1969)
Oficio de tinieblas 5 (1973)
Mazurca para dos muertos (1984).
Izas, rabizas y colipoterras. Drama con acompañamiento de cachondeo y dolor de corazón (1984)
Nuevo viaje a la Alcarria (1987)
Cristo versus Arizona (1988)
Memorias, entendimientos y voluntades (1993)
El asesinato del perdedor (1994)
La cruz de San Andrés (1994).
Madera de Boj (1999)

Poesia

Pisando la dudosa luz del día (1945)
Poesía completa (1996)

Ez fikziozkoa

Diccionario secreto (I, 1968; II, 1971)

Bidai liburuak

Viaje a la Alcarria (1948)
Ávila (1952)
Del Miño al Bidasoa (1952)
Cuaderno del Guadarrama (1952)
Judíos, moros y cristianos. Notas de un vagabundaje por Ávila, Segovia y sus tierras (1956)
Primer viaje andaluz. Notas de un vagabundaje por Jaén, Córdoba, Sevilla, Huelva y sus tierras (1959)
Páginas de geografía errabunda (1965)
Viaje al Pirineo de Lérida (1965)
Madrid. Calidoscopio callejero, marítimo y campestre de Camilo José Cela para el Reino y Ultramar (1966)
Barcelona. Calidoscopio callejero, marítimo y campestre de Camilo José Cela para el Reino y Ultramar (1970)
Nuevo viaje a la Alcarria (1986)
Galicia (1990)

Sariak

Espainiako Kritika saria gaztelaniazko narratibari (1956).
Espainiako Narratiba Sari Nazionala (1984): Mazurca para dos muertos.
Letren Asturiasko Printzea saria (1987).
Literaturako Nobel Saria (1989).
Planeta saria (1994): La cruz de San Andrés.
Cervantes saria (1995).

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

Euskarari ekarriak: Camilo José Cela Ekarriak.armiarma.eus

Datuak: Q132589
Multimedia: Camilo José Cela / Q132589

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023) • Han Kang (2024)
1: Ez zuten eman