Konstantino VII.a

Konstantino VII.a
	; Irudi gehiago
bizantziar enperadore	; 913ko ekainaren 6a - 959ko azaroaren 9a ; ← Alexandro Bizantziokoa - Erroman I.a, Erroman II.a →
bizantziar enperadore
Bizitza
Jaiotza	Konstantinopla, 905
Herrialdea	Bizantziar Inperioa
Heriotza	Konstantinopla, 959ko azaroaren 9a (54 urte)
Hobiratze lekua	Apostoleion
Familia
Aita	Leon VI.a Jakituna
Ama	Zoe Karbonopsina
Ezkontidea(k)	Helena Lekapene (en) (919 (egutegi gregorianoa) -
Seme-alabak	ikusi Erroman II.a; Theodora (en) ; Agatha (en) ; Zoe (en) ; Anna (en) ; Theophano (en) ;
Leinua	Macedonian dynasty (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	Erdi Aroko greziera; latina
Jarduerak
Jarduerak	idazlea eta historialaria
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	kristautasuna

Konstantino VII.a Porfirogeneta (grezieraz: Κωνσταντίνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος, Kōnstantinos VII Porphyrogennētos, purpuran jaioa), (Konstantinopla, 905 – 959ko azaroaren 9a) 913-959 bitartean Bizantziar Inperioko enperadorea izan zen^[1]. Leon VI.a Jakituna bizantziar enperadorearen semea eta Alexandro III.a bizantziar enperadorearen iloba zen. Bere ezizena Leonen seme legitimo (edo zehatzago esanda, legitimatu) bezala jaso zuen, Inperioko tronuko ondorengoen jaiotzarako erabiltzen zen Konstantinoplako jauregi inperialeko gela purpuran jaio zelako.

Erregealdia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Konstantino 905ean jaio zen, Leon VI. enperadorea eta honen maitale Zoe Karbonopsina guraso zituela. Umea sortu eta laster gurasoak ezkondu ziren, zuzenbide kanonikoa hautsiz, enperadorearen laugarren ezkontza zelako, eta honela semea legitimatu zuten. 913an enperadore bihurtu zen, oraindik zazpi urte baino ez zituela, Nikolas Mistikoa aitalehena erregeorde zelarik.

Bulgariar armadak Bizantziokoa garaitu ostean, Nikolas behartua izan zen bulgariar errege Simeon I.aren aurrean amore ematera. Horren ondorioz, Erregeordetza Kontseiluak Nikolas kargugabetu eta bere ordez Zoe, Konstantinoren ama, jarri zuen. Hala ere, Zoek berak ere ez zuen inongo arrakastarik lortu bulgariarrekin. 919an Erroman Lekapeno almiranteak ordeztu zuen, eta honen alaba Elena Konstantinorekin ezkondu zen. 920an Erromanek bere burua enperadorekide koroatu zuen. Handik aurrera Konstantinok aginpide gehiena galdu zuen Erroman eta honen semeen faboretan^[1].

Botere guztia bereganatu zuen arren, Erroman I.ak Konstantinoren titulua errespetatu eta adeitasunez tratatzen zuen. Aurrerago Erromanek bere hiru semeak enperadorekide izendatu zituen, horietako zaharrena, Kristobal, bigarren lekuan, hots, Konstantinoren aitzinean. Konstantino, berriz, adimen handiko gaztea zen, gauza askogatik interesatua, eta tronutik at igaro zituen urteak gorteko ohiturak ikasten eta idazten aritu zen buru belarri.

944ko amaieran, aginpidera lehenbailehen iristeko gogoz, Erromanen semeek aita deportatu zuten. Orduan, Konstantinorekin ere gauza bera egingo zuten beldurrez, Konstantinoplako biztanleak matxinatu ziren, hura jauregiko leihora atera zen arte. Herriaren atxikimenduzko erakutsi horrek Lekapeno anaiak egozteko indarra eman zion. Beraz, 945eko urtarriletik 959an hil zen arte Bizantziar Inperioko enperadore bakarra izan zen^[1].

949an, Kretan ezkutatuta zeuden arabiar kortsarioen aurkako beste espedizio bat antolatu zuen baina, bere aitak 911n bezala, uhartea birkonkistatzerako saiakeran huts egin zuen. Gertaera honek arabiarren lurrezko erasoaldi bat eragin zuen, Armenia, Siria eta Italian Bizantziar Inperioak zituen lurraldeen aurka, baina ekialdean galdutako lurraldeak Joan Tzimiszesek berreskuratu zituen. 957an, su grekoari esker, arabiar ontziteri bat suntsitu ahal izan zen.

Atzerriko erresumekin harreman biziak izan zituen, horien artean, Kordobako kalifa zen Abderraman III.arekin. 957ko udazkenean, Kieveko Rusako printzesa zen Olga Kievekoaren bisita jaso zuen. Bidaia honen arrazoiak sekula argitu ez diren arren, Olga Elena izenarekin bataiatua izan zen, honela, bere herria kristautasunera bihurtzen hasiz.

Konstantino 959an hil zen, eta Erroman II.a semea izan zen Bizantziar Inperioko tronuko ondorengoa.

Liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Orokorrean, bere erregealdiaren balorazioa positiboa den arren, Konstantino ezagunagoa da idazle eta aditu bezala. Besteak beste, liburu hauek idatzi, edo bere izenean idatzarazi zituen:

De ceremoniis aulae Byzantinae (Zeremonien liburua), gorteko mota oroko zeremoniak deskribatzen dituena, izaera kritikoagoarekin Liutprando Cremonakoaren lanean ere bilduak izan zirenak;
De administrando imperio (Inperioaren administrazioari buruz), inperioa gobernatzeko modua eta kanpoko etsaien aurka borrokatzeko moduari buruzko aholkuak eskaintzen dituena;
Theophanes Continuatus, inperioaren historia bat 817an Teofanes kronografoa hil ondorengo gertakariak biltzen dituena.

Liburu hauek Konstantinoren garaia eta bere erregealdia ezagutzeko informazio iturri garrantzitsua dira. Konstantino, liburu, eskuizkribu eta, orokorrean, artelan bildumagile handia ere izan zen, eta baita margolari ona ere.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c Robert SABATINO LOPEZ: Constantine VII Porphyrogenitus 2012. Encyclopædia Britannica Online. 2012ko abenduaren 24an begiratua

Aurrekoa
Alexandro III.a

Bizantziar Inperioko enperadorea
913-959
Erroman I.arekin (920–944)
Kristobal Lekapenorekin (921–931)
Esteban Lekapenorekin (924–945)
Konstantino Lekapenorekin (924–945)

Ondorengoa
Erroman II.a

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Konstantino VII.a

Datuak: Q41608
Multimedia: Konstantinos VII Porphyrogennetos / Q41608

[brita-1] Robert SABATINO LOPEZ: Constantine VII Porphyrogenitus 2012. Encyclopædia Britannica Online. 2012ko abenduaren 24an begiratua

[1]

i e a Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.