Romain Rolland

Romain Rolland
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Clamecy, 1866ko urtarrilaren 29a
Herrialdea	Frantzia
Bizilekua	Vézelay
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	Vézelay, 1944ko abenduaren 30a (78 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: tuberkulosia
Familia
Aita	Émile Rolland
Ezkontidea(k)	Marie Romain Rolland (en) (1934 -
Anai-arrebak	ikusi Madeleine Rolland (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	École normale supérieure ; Lycée Saint-Louis ; Lycée Louis-le-Grand (en) ; Parisko Unibertsitatea
Hizkuntzak	frantsesa
Irakaslea(k)	Joséphine Martin (en)
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, antzerkigilea, saiakeragilea, historialaria, eleberrigilea, musikologoa, prosalaria, biografoa, musikaria eta irakaslea
Lantokia(k)	Paris
Enplegatzailea(k)	Parisko Unibertsitatea ; École pratique des hautes études ; Henrike IV.a lizeoa ; École normale supérieure
Lan nabarmenak	ikusi Jean-Christophe (en) ; Q2870231 ; Péguy; The life of Toistoi (en) ; Q52418853 ;
Jasotako sariak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1915) ; Femina saria (1905) ; Grand prix de littérature de l'Académie française (1913) ;
Kidetza	Sobietar Batasuneko Zientzien Akademia; Belaunaldi Galdua; Zientzien Errusiar Akademia
Mugimendua	Librepentsalaria

Romain Rolland (Clamecy, Frantzia, 1866ko urtarrilaren 29a - Vézelay, Frantzia, 1944ko abenduaren 30a) frantsesezko idazlea izan zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Historiako ikasketak egin ondoren, Erromara joan zen, eta Frantziara itzuli zenean, Letretako ikasketak egin zituen. Antzerkirako drama historikoak eta filosofikoak idazten hasi zen: Aërt (1897), Les loups (1897, Otsoak), Le triomphe de la raison (1899, Arrazoiaren garaipena), Danton (1901), Le quatorze-juillet (1902, Uztailaren hamalaua) eta La Montespan (1904).

Artista handiak miresten zituen, bestalde, eta haien biografiak ere idatzi zituen: Beethoven (1903), Michelangelo (1907), Haendel (1910) eta Tolstoi (1911).

Lehen Mundu Gerra hasi zenean, Suitzan zen, eta Frantzian nahiz Alemanian protesta ugari eragin zuen bakearen aldeko Au-dessus de la môlée (1915, Gatazkaren gainetik) obra idatzi zuen han. Urte berean, Literaturako Nobel Saria irabazi zuen.

Geroztik, Aux peuples assassinés (1917, Hil dituzten herriei) eta Les précurseurs (1923, Aitzindariak) idatzi zituen. 1920an argitaratu zuen bere eleberririk onenetako bat (Colas Breugnon); 1922an Europe aldizkaria sortu zuen. Indiako pentsalariei buruzko lanak ere idatzi zituen: Mahatma Gandhi (1923) eta Ramakrisnaren bizitza (1929). Sobietarren alde agertu zen, eta gerraren aurka zeuden alderdi guztien nazioarteko kongresuaren buru izan zen, Amsterdamen. 1928 eta 1945 bitartean Beethoven: sortzeko garai onak saiakeraren zazpi liburukiak argitaratu ziren, eta 1939an Robespierre drama kaleratu zuen. Le voyage intérieur (1943, Barne-bidaia) eta Charles Péguy (Péguy frantses idazlearen biografia) izan ziren Rollanden azken lanak.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Frantsesezko literatura

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q47162
Multimedia: Romain Rolland / Q47162

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman