Labetze-Bizkai: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
|||
19. lerroa: | 19. lerroa: | ||
| distantzia = 38 |
| distantzia = 38 |
||
| sorrera = 1841 |
| sorrera = 1841 |
||
| herritarra = Labeztar- |
| herritarra = Labeztar-Bizkaitar |
||
| alkatea = Jean-François Anglade <small>(2008-2014)</small> |
| alkatea = Jean-François Anglade <small>(2008-2014)</small> |
||
| webgunea = http://www.conseil-general.com/mairie/mairie-labets-biscay-64120.htm Kontseilu orokorreko webguneko fitxa |
|||
| webgunea = |
|||
| oharrak = |
| oharrak = |
||
}} |
}} |
||
'''Labetze-Bizkai''' [[Nafarroa Beherea|Nafarroa Behereko]] udalerria da eta [[Amikuze]] eskualdean dago kokaturik. |
'''Labetze-Bizkai''' [[Nafarroa Beherea|Nafarroa Behereko]] udalerria da eta [[Amikuze]] eskualdean dago kokaturik. |
||
== Geografia == |
== Geografia == |
||
=== Ingurune naturala === |
=== Ingurune naturala === |
||
[[Amikuze|Amiküze]] eskualdea historikoki zatituta zegoen hiru eremuetatik [[Ahetze (Amikuze)|Ahetze]] izenekoan kokatuta dago. Amikuze muino apal eta ugariren lurraldea da eta halakoa da '''Labetze-Bizkai''' ere: punturik altuena (122 m) [[Labetze]]n dago, [[Altzümarta]]rekiko mugan eta baxuena (22 m) [[Bizkai (Amikuze)|Bizkain]], [[Biduze]] ibaiaren ertzean. Herriko Etxea 60 metrotan dago. |
|||
[[Biduze]] ibaiak udalerria igarotzen du. |
|||
Aipatu Biduze ibaiak udalerri hau eta [[Ilharre]]ren arteko muga marrazten du ekialdean. Urak ibai honetara isurtzen dituzten [[Minhurrieta]] eta [[Sallarteko erreka]]k ere udalerri batzuen mugak markatzen dute: lehenak iparraldetik [[Burgue]]rekin eta mendebaldetik [[Martxueta]]rekin, bigarrenak ekialdetik [[Gabadi]]rekin. |
|||
=== Udalerri mugakideak === |
=== Udalerri mugakideak === |
||
* [[Burgue-Erreiti]] iparraldean |
* [[Burgue-Erreiti]] iparraldean |
||
34. lerroa: | 38. lerroa: | ||
* [[Behauze]] hego-mendebaldean |
* [[Behauze]] hego-mendebaldean |
||
* [[Amendüze-Unaso]] eta [[Lüküze-Altzümarta]] hegoaldean |
* [[Amendüze-Unaso]] eta [[Lüküze-Altzümarta]] hegoaldean |
||
⚫ | |||
[[Agaramont]]en dagoen lehena izan ezik, denak dira herri amikuztarrak. |
|||
* [[Bizkai (Amikuze)|Bizkai]] |
|||
* [[Labetze]] |
|||
=== Herriak eta auzoak === |
|||
Udalerria osatzen duten bi herrietako kaskoetan jende gutxi bizi da eta hainbeste auzo sakabanatu daude: |
|||
* [[Bizkai (Amikuze)|Bizkai]]n Larraldia, Bidegain, Garatia, Sala, Malgoria... |
|||
* [[Labetze]]n Etxebarnea, Lagart, Latsaga, Bidartia... |
|||
=== Errepideak === |
|||
* [[D 11]] ([[Donapaleu]]-[[Bidaxune]]) [[departamendu]] mailako errepidean [[Altzümarta]] pasatuta [[D 646]] izenekoa ateratzen da, [[Labetze]]raino heltzen dena. |
|||
* [[D 11]]tik beretik, [[Martxueta]]n [[D 246]] abiatzen da; [[Bizkai (Amikuze)|Bizkairako]] gurutzean ([[D 321]] errepidea ezkerrerantz jotzen duena) hegoaldera joan eta Labetzetik pasa ostean, [[Biduze]] zeharkatu eta berriro iparralderako norabidea hartuta [[Ilharre]]ra eramaten gaitu. |
|||
* [[D 321]]: hegoaldetik abiatuta Labetzetik Bizkaira eramaten gaitu eta hortik iparralderantz segituta [[Agaramont]] eskualdera, hau da [[Bidaxune]] aldera. |
|||
== Izenez == |
|||
⚫ | |||
Dokumentazio historikoan lekuizen hau forma desberdinetan agertzen da: ''Labedz'' ([[1120]]an [[Okzitania]]ko [[Sòrda l'Abadia|Sòrdako]] kartularioan, [[1134]]an), ''Sanctus Martinus de Lavez'' ([[1160]]an), ''Lavetz'' ([[1268]]an), ''Lavez'' ([[1304]] eta [[1309]]an), ''Lavetç'' ([[1350]]ean), ''Labetz'' ([[1316]], [[1413]] eta [[1472]]an [[Bastidaxarre]]ko notarioen idazkietan) eta ''Labez'' ([[1513]]ko [[Iruñe]]ko dokumentazioan). Arlo hori landu dutenek<ref> [http://www.euskaltzaindia.net/dok/iker_jagon_tegiak/58013.pdf Labetze Patxi Salaberriren "Nafarroa Behereko herrien izenak" lanean: 277/278. or.]</ref> , [[Jean-Baptiste Orpustan]]ek bereziki, dio erroa "labe" eta zehatzago "galtzina-labe" zentzuarekin izan daitekeela, bestela "arragoa" esanahia duen hitza ere izan daitekeela. |
|||
=== Bizkai=== |
|||
Etimologikoki Euskal Herri osoan dauden "bizkai" eta "bizkar" guztiak bezala, "muino, mendi xume" itzulpena eman ohi zaio. |
|||
== Historia == |
== Historia == |
||
1841 |
[[1841]]eko [[maiatzaren 12]]an [[Labetze]] eta [[Bizkai (Amikuze)|Bizkai]] herriak batu egin ziren udalerri bakarra osatzeko. |
||
== Demografia == |
== Demografia == |
||
{{DemogFR | 1793=342 | 1800=275 | 1806=282 | 1821=356 | 1831=376 | 1836=399 | 1841=514 | 1846=516 | 1851=460 | 1856=453 | 1861=404 | 1866=384 | 1872=407 | 1876=392 | 1881=356 | 1886=349 | 1891=335 | 1896=299 | 1901=325 | 1906=338 | 1911=318 | 1921=329 | 1926=309 | 1931=301 | 1936=290 | 1946=286 | 1954=245 | 1962=234 | 1968=226 | 1975=226 | 1982=214 | 1990=197 | 1999=166 | date1 = 2006 | pop1=158}} |
{{DemogFR | 1793=342 | 1800=275 | 1806=282 | 1821=356 | 1831=376 | 1836=399 | 1841=514 | 1846=516 | 1851=460 | 1856=453 | 1861=404 | 1866=384 | 1872=407 | 1876=392 | 1881=356 | 1886=349 | 1891=335 | 1896=299 | 1901=325 | 1906=338 | 1911=318 | 1921=329 | 1926=309 | 1931=301 | 1936=290 | 1946=286 | 1954=245 | 1962=234 | 1968=226 | 1975=226 | 1982=214 | 1990=197 | 1999=166 | date1 = 2006 | pop1=158}} |
||
<small>Oharra: 2006ko biztanleria, [[INSEE]]k emaniko behin-behineko datua da; fusio aurreko [[1836]]ko datuak [[Labetze]]ri baino ez dagozkio.</small> |
<small>Oharra: 2006ko biztanleria, [[INSEE]]k emaniko behin-behineko datua da; fusio aurreko [[1836]]ko datuak [[Labetze]]ri baino ez dagozkio.</small> |
||
== Herri elkargoak == |
|||
* [[Amikuzeko Herri Elkargoa]]n dago. |
|||
* [[Hezkuntza]] arloan [[Amendüze-Unaso]], [[Gabadi]] eta [[Ilharre]]rekin batera [[RPI]] (''regroupement pédagogique intercommunal'', "udalerri arteko bateratze pedagogikoa") delako bat sortu zuen; udalerria eskolarik gabe geratu zen. |
|||
== Labeztarrak-bizkaitarrak == |
|||
* [[Martin Minvielle]]<ref> [http://www.mendebalde.com/modulos/usuariosFtp/conexion/archi351A.pdf Piarres Xarriton euskal idazle medikuez, tartean Minviellez.]</ref> ([[1886]]-[[1948]]) medikua, [[Labetze]]n jaio eta hila. |
|||
* [[Pierre Narbaitz Jauregi]] ([[1910]] - [[1966]]) apaiz eta misiolari labeztarra. |
|||
* [[Bernardin Narbaitz Jauregi]] aurrekoaren anaia. |
|||
== Kartografia == |
|||
* [[IGN (Frantzia)|IGNko]] 1:25.000 eskalako 1444 O (''Salies-de-Béarn'') eta 1445 O (''Saint-Palais'') mapak. |
|||
== Erreferentziak == |
|||
{{erreferentzia zerrenda}} |
|||
== Ikus, gainera == |
== Ikus, gainera == |
||
* [[Labetze]] |
* [[Labetze]] |
||
* [[Bizkai (Amikuze)|Bizkai]] |
* [[Bizkai (Amikuze)|Bizkai]] |
||
== Kanpo loturak == |
|||
* {{fr}} [http://www.annuaire-mairie.fr/mairie-labets-biscay.html Labetze-Bizkai annuaire-mairie.fr.n]. |
|||
{{Nafarroa Behereko udalerri aurkibidea}} |
{{Nafarroa Behereko udalerri aurkibidea}} |
19:59, 1 ekaina 2010ko berrikusketa
Txantiloi:2024-17 asteko herria da aste honetako herria. Lagundu haren artikulua osatzen. |
Labetze-Bizkai | |||
---|---|---|---|
Nafarroa Beherea, Euskal Herria | |||
| |||
Kokapena | |||
Herrialdea | Euskal Herria | ||
Lurraldea | Nafarroa Beherea | ||
Administrazioa | |||
Estatua | Frantzia | ||
Eskualdea | Akitania Berria | ||
Departamendua | Pirinio Atlantikoak | ||
Elkargoa | Euskal Hirigune Elkargoa | ||
Barrutia | Baiona | ||
Kantonamendua | Bidaxunerria, Amikuze eta Oztibarre | ||
Izen ofiziala | Labets-Biscay | ||
Auzapeza | Jean-François Anglade (2008-2014) | ||
Posta kodea | 64120 | ||
INSEE kodea | 64294 | ||
Herritarra | Labeztar-Bizkaitar | ||
Kokapena | |||
Koordenatuak | 43°23′03″N 1°03′27″W / 43.3842°N 1.0575°W | ||
Azalera | 8,79 km2 | ||
Garaiera | 20 – 122 metro | ||
Distantzia | 38 km (Donibane Garazitik) | ||
Demografia | |||
Biztanleria | 159 (2018: −5) | ||
Dentsitatea | ERROREA: ezin izan da automatikoki kalkulatu, arazoa konpontzeko egin klik hemen biztanle/km² | ||
Zahartzea[1] | % 25,57 | ||
Ugalkortasuna[1] | ‰ 30,5 | ||
Ekonomia | |||
Jarduera[1] | % 71,26 (2011) | ||
Desberdintasuna[1] | % 21,35 (2011) | ||
Langabezia[1] | % 0 (2013) | ||
Euskara | |||
Euskaldunak | % 12,05 (2010) | ||
Erabilera | % 0,83 (2011) | ||
Datu gehigarriak | |||
Sorrera | 1841 | ||
Webgunea | http://www.conseil-general.com/mairie/mairie-labets-biscay-64120.htm Kontseilu orokorreko webguneko fitxa |
Labetze-Bizkai Nafarroa Behereko udalerria da eta Amikuze eskualdean dago kokaturik.
Geografia
Ingurune naturala
Amiküze eskualdea historikoki zatituta zegoen hiru eremuetatik Ahetze izenekoan kokatuta dago. Amikuze muino apal eta ugariren lurraldea da eta halakoa da Labetze-Bizkai ere: punturik altuena (122 m) Labetzen dago, Altzümartarekiko mugan eta baxuena (22 m) Bizkain, Biduze ibaiaren ertzean. Herriko Etxea 60 metrotan dago.
Aipatu Biduze ibaiak udalerri hau eta Ilharreren arteko muga marrazten du ekialdean. Urak ibai honetara isurtzen dituzten Minhurrieta eta Sallarteko errekak ere udalerri batzuen mugak markatzen dute: lehenak iparraldetik Burguerekin eta mendebaldetik Martxuetarekin, bigarrenak ekialdetik Gabadirekin.
Udalerri mugakideak
- Burgue-Erreiti iparraldean
- Gabadi eta Ilharre ekialdean
- Martxueta mendebaldean
- Behauze hego-mendebaldean
- Amendüze-Unaso eta Lüküze-Altzümarta hegoaldean
Agaramonten dagoen lehena izan ezik, denak dira herri amikuztarrak.
Herriak eta auzoak
Udalerria osatzen duten bi herrietako kaskoetan jende gutxi bizi da eta hainbeste auzo sakabanatu daude:
- Bizkain Larraldia, Bidegain, Garatia, Sala, Malgoria...
- Labetzen Etxebarnea, Lagart, Latsaga, Bidartia...
Errepideak
- D 11 (Donapaleu-Bidaxune) departamendu mailako errepidean Altzümarta pasatuta D 646 izenekoa ateratzen da, Labetzeraino heltzen dena.
- D 11tik beretik, Martxuetan D 246 abiatzen da; Bizkairako gurutzean (D 321 errepidea ezkerrerantz jotzen duena) hegoaldera joan eta Labetzetik pasa ostean, Biduze zeharkatu eta berriro iparralderako norabidea hartuta Ilharrera eramaten gaitu.
- D 321: hegoaldetik abiatuta Labetzetik Bizkaira eramaten gaitu eta hortik iparralderantz segituta Agaramont eskualdera, hau da Bidaxune aldera.
Izenez
Labetze
Dokumentazio historikoan lekuizen hau forma desberdinetan agertzen da: Labedz (1120an Okzitaniako Sòrdako kartularioan, 1134an), Sanctus Martinus de Lavez (1160an), Lavetz (1268an), Lavez (1304 eta 1309an), Lavetç (1350ean), Labetz (1316, 1413 eta 1472an Bastidaxarreko notarioen idazkietan) eta Labez (1513ko Iruñeko dokumentazioan). Arlo hori landu dutenek[2] , Jean-Baptiste Orpustanek bereziki, dio erroa "labe" eta zehatzago "galtzina-labe" zentzuarekin izan daitekeela, bestela "arragoa" esanahia duen hitza ere izan daitekeela.
Bizkai
Etimologikoki Euskal Herri osoan dauden "bizkai" eta "bizkar" guztiak bezala, "muino, mendi xume" itzulpena eman ohi zaio.
Historia
1841eko maiatzaren 12an Labetze eta Bizkai herriak batu egin ziren udalerri bakarra osatzeko.
Demografia
|
Oharra: 2006ko biztanleria, INSEEk emaniko behin-behineko datua da; fusio aurreko 1836ko datuak Labetzeri baino ez dagozkio.
Herri elkargoak
- Amikuzeko Herri Elkargoan dago.
- Hezkuntza arloan Amendüze-Unaso, Gabadi eta Ilharrerekin batera RPI (regroupement pédagogique intercommunal, "udalerri arteko bateratze pedagogikoa") delako bat sortu zuen; udalerria eskolarik gabe geratu zen.
Labeztarrak-bizkaitarrak
- Martin Minvielle[3] (1886-1948) medikua, Labetzen jaio eta hila.
- Pierre Narbaitz Jauregi (1910 - 1966) apaiz eta misiolari labeztarra.
- Bernardin Narbaitz Jauregi aurrekoaren anaia.
Kartografia
- IGNko 1:25.000 eskalako 1444 O (Salies-de-Béarn) eta 1445 O (Saint-Palais) mapak.
Erreferentziak
Ikus, gainera
Kanpo loturak
- (Frantsesez) Labetze-Bizkai annuaire-mairie.fr.n.
Artikulu hau Nafarroa Behereko geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |