Kanpezu
Kanpezu | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Araba, Euskal Herria | |||||||||||
| |||||||||||
Administrazioa | |||||||||||
Estatua | Espainia | ||||||||||
Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
Lurraldea | Araba | ||||||||||
Eskualdea | Arabako Mendialdea | ||||||||||
Izen ofiziala | Campezo / Kanpezu | ||||||||||
Alkatea | Ibernalo Basterra Txasko (KAIXO) | ||||||||||
Posta kodea | 01110 | ||||||||||
INE kodea | 01017 | ||||||||||
Herritarra | kanpezuar | ||||||||||
Kokapena | |||||||||||
Koordenatuak | 42°41′12″N 2°22′12″W / 42.6868°N 2.3699°W | ||||||||||
Azalera | 85,02 km² | ||||||||||
Garaiera | 600 - 1.414 metro | ||||||||||
Distantzia | 38 km Gasteiza | ||||||||||
Demografia | |||||||||||
Biztanleria | 1.072 (2023) −22 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
Dentsitatea | 13,36 bizt/km² | ||||||||||
Hazkundea (2003-2013)[1] | % 6,02 | ||||||||||
Zahartze tasa[1] | % 24,63 | ||||||||||
Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 70,09 | ||||||||||
Ekonomia | |||||||||||
Jarduera tasa[1] | % 80 (2011) | ||||||||||
Genero desoreka[1] | % 11,32 (2011) | ||||||||||
Langabezia erregistratua[1] | % 12,61 (2013) | ||||||||||
Euskara | |||||||||||
Euskaldunak[1] | % 21,14 (2010) | ||||||||||
Kaleko erabilera [2] | % (2016) | ||||||||||
Etxeko erabilera[3] | % 11.2 (2016) | ||||||||||
Datu gehigarriak | |||||||||||
Webgunea | http://www.campezo.org |
Kanpezu (ofizialki Campezo / Kanpezu) Arabako ekialdeko udalerri bat da, Arabako Mendialdeko nagusia. Gasteiztik 38 bat kilometro hego-ekialdera dago.
Izena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udalerria oraingo lur-eremuarekin 1965ean sortu zen, Santa Cruz de Campezo izenez; Santikurutze bera beste hiru udalerrirekin fusionatu zen, Antoñana, Oteo eta Orbiso herriekin hain zuzen ere. Franco hil eta gero izen horren bertsio elebiduna zenbait urtetan erabili ostean 1996ko apirilaren 11n Kanpezu izena hartu zuen.
Jatorrizko toponimia ia guztiz erromantzea du eskualdeak, kontraste argia eginez ondo-ondoan dituen Arraia edo Haranarekin, non toponimia alderantziz den ia guztiz euskalduna. Haranari, Kanpezutik, El Valle esaten diote 21. mendean ere[4].
Geografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Arabako Mendialdeko eskualdean, Kanpezuk korridore baten lekua egiten du, Gaztelako eta Nafarroako lurren artean[4].
Ingurune naturala eta klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erliebe menditsukoa da Kanpezuko udalerria, haren iparraldean Kodesko mendilerroa dagoela. Udalerriaren eremu txiki bat Izkiko Natura Parkearen zati da.
Ega ibaiak zeharkatzen du udalerria.
Udalerri mugakideak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Iparraldean: Bernedo eta Harana.
- Hegoaldean: Torralba del Rio eta Mendaza (Nafarroa Garaia).
- Ekialdean: Zuñiga eta Mendaza (Nafarroa Garaia).
- Mendebaldean: Bernedo eta Arraia-Maeztu.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpezu udalerriak garrantzi estrategiko militarra izan zuen, Nafarroako Erresumaren mugak defendatzen baitzituen Gaztelako Erresumaren erasoen aurrean. Hala erakusten du Antoñanako hiribildu harresidunaren sorrerak.
Santikurutze Kanpezun bazen judutegi bat, 1474ko zerga-agirietan jasoa.
Ekonomia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Banaketa administratiboa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bost herrik osatzen dute Kanpezuko udalerria:
- Antoñana
- Bujanda
- Santikurutze Kanpezu (herriburua)
- Oteo
- Orbiso
Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpezuko biztanleria |
---|
1960 arteko datuak Santikurutze Kanpezukoak dira, udalerrien batuketa egin baino lehenagokoak. Datu-iturria: INE |
Politika
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2023-2027 legegintzaldia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2023ko hauteskundeen ondorengo Kanpezuko udalbatza | |||||
Alderdia |
2023ko maiatzak 28 | ||||
Zinegotziak | Boto kopurua | ||||
KAIXO | 7 / 9 |
||||
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) | 2 / 9 |
||||
Alderdi Popularra (PP) | 0 / 9 |
||||
Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza
Boletin Oficial del Territorio Historico de Alava (Gaztelaniaz) |
Alkateak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hauek izan dira Kanpezuko azken alkateak:
Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[5] | |
Eduardo Quintana Saenz[5][6] | 1979 | 1983 | Zentro Demokratikoaren Batasuna | |
Francisco Javier Saenz de Ugarte Quintana[5][6] | 1983 | 1987 | Aliantza Popularra/Alderdi Demokrata Popularra/Batasun Liberala | |
Miguel Angel Saenz Romero[5][7] | 1987 | 1991 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
Joaquin Trespalacios Beiztegui[5][6] | 1991 | 1995 | Eusko Alkartasuna | |
Miguel Luis Garcia de Acilu Martinez de Antoñana[5] | 1995 | 1999 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
Miguel Luis Garcia de Acilu Martinez de Antoñana[5][8] | 1999 | 2003 | Euzko Alderdi Jeltzalea-Eusko Alkartasuna | |
Aitor Aguinaga Legorburu[5] | 2003 | 2007 | Euzko Alderdi Jeltzalea-Eusko Alkartasuna | |
Aitor Aguinaga Legorburu[5][9][10][11] | 2007 | 2011 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
Esteban Garcia Campijo[5][12] | 2011 | 2015 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
Ibernalo Basterra Txasko[5][13][14] | 2015 | 2019 | KAIXO[15] | |
Ibernalo Basterra Txasko[5][13][16][17][14] | 2019 | 2023 | KAIXO[15] | |
Ibernalo Basterra Txasko[17][14][18][15] | 2023 | Jardunean | KAIXO[15][19] |
Garraioa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Araba Bus sareko lineak zerbitzua ematen dio udalerri honi:
|
Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak 2 linea ditu udalerrian:
|
Azpiegiturak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kultura
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Jaiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Bujandan:
- Uztaileko lehen asteburuan, San Fausto erromeria.
- Santikurutze Kanpezun:
- Inauteri-asteartean, Toribioren epaiketa.
- Iraileko lehen asteburuan, herriko jaiak.
- Orbison:
- Ekaineko lehen asteburuan, herriko jaiak.
- Abuztuaren erdialdera, Orbisu Euskaraz jaia.
Ondasun nabarmenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Antoñanako hiribildua, 1995ean monumentu multzo sailkapenarekin kultura ondasun izendatua.[20]
- San Joan de Pierola frantziskotar komentuaren hondakinak, Oteotik hurbil. Erdi Aroan Arabako dorretxe garrantzitsuenetakoa izan zen, Mendoza eta Gebarakoekin batera.[21]
- Santikurutze Kanpezuko Ibernalo Andre Mariaren eliza, zati erromanikoak dituena.
Kanpezuar ezagunak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Pedro Soto Garcia (Orbiso, 1951-), PPko politikaria, senataria izana[22].
Argazki galeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Udaletxea, Santikurutzen.
-
Santikurutze Kanpezuko plaza.
-
Bujandako ikuspegia
-
Antoñana.
-
Jasokundearen elizako ataria, Santikurutzen.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ a b Abaitua, Joseba; Fernandez, Luistxo. (2021-04-01). «Kanpezura bisita (eta Sabandora, bide batez)» Eibar.ORG | Eibarko peoria (Noiz kontsultatua: 2021-10-03).
- ↑ a b c d e f g h i j k l (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-03-21).
- ↑ a b c «Campezo/Kanpezu» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2020-04-13).
- ↑ «Sáenz Romero, Miguel Ángel» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2023-09-25).
- ↑ (Gaztelaniaz) «El PP acusa al alcalde de Campezo de prevaricar» El País 2000-06-01 ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2023-09-25).
- ↑ «"Landatarra, nekazaria eta turistikoa" aldarrikatuko da Santikurutze-Kanpezuko San Martingo Azokan» Europa Press 2008-11-07 (Noiz kontsultatua: 2023-09-25).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Campezo muestra lo mejor de la Montaña Alavesa» El Correo 2008-11-08 (Noiz kontsultatua: 2023-09-25).
- ↑ (Gaztelaniaz) «La Feria de San Martín renace hoy en Santa Cruz de Campezo» Diario de Noticias de Álava 2010-11-07 (Noiz kontsultatua: 2023-09-25).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Santa Cruz de Campezo muestra lo mejor de la Montaña Alavesa en la Feria de San Martín» El Correo 2014-11-09 (Noiz kontsultatua: 2023-09-25).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Encaje de bolillos municipal» Diario de Noticias de Álava 2019-06-10 (Noiz kontsultatua: 2023-10-08).
- ↑ a b c «EH Bilduk irabazi du Lagranen eta independenteek garaipena sendotu dute» Alea 2023-05-29 (Noiz kontsultatua: 2023-05-30).
- ↑ a b c d «"Egin dugun lana aitortu digute" - Mendialdea» Alea 2023-07-08 (Noiz kontsultatua: 2023-09-25).
- ↑ «Aurretik, eta sarean lan eginez» Berria 2020-20-27 (Noiz kontsultatua: 2023-09-25).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Amado Martínez de Iturrate gana en Erriberabeitia con Ribera Baja Bizirik» Gasteiz Hoy 2023-05-28 (Noiz kontsultatua: 2023-05-30).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Todos los alcaldes y alcaldesas de Álava, pueblo a pueblo» Diario de Noticias de Álava 2023-06-18 (Noiz kontsultatua: 2023-09-22).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Estos son los partidos que se presentan en cada pueblo de Álava el 28M» Gasteiz Hoy 2023-04-26 (Noiz kontsultatua: 2023-10-07).
- ↑ Antoñana hiribilduaren izendapena, EHAA.
- ↑ (Gaztelaniaz) San Joan de Pierola komentuari buruzko informazioa[Betiko hautsitako esteka], www.campezo.org webgunean.
- ↑ (Gaztelaniaz) España, Senado de. «Senado de España: home» www.senado.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Antoñana
- Araba
- Arabako udalerrien zerrenda
- Arabako Mendialdeko kuadrilla
- Bujanda
- Orbiso
- Oteo
- Santikurutze Kanpezu
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Herriko Wikiatlasa |
- Kanpezuko Udalaren webgunea
- (Gaztelaniaz) «Campezo/Kanpezu», Auñamendi Eusko Entziklopedia.