Roger Penrose

Roger Penrose
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Colchester, 1931ko abuztuaren 8a (91 urte)
Herrialdea	Erresuma Batua
Familia
Aita	Lionel Penrose
Ama	Margaret Leathes
Ezkontidea(k)	Joan Isabel Wedge (en) (1959 - 1981); Vanessa Thomas (en) (1988 -
Anai-arrebak	ikusi Shirley Hodgson; Jonathan Penrose (en) ; Oliver Penrose (en) ;
Familia	ikusi Roland Penrose (en) (osaba);
Hezkuntza
Heziketa	Londresko University College ; Saint John's College (Cambridge) ; Cambridgeko Unibertsitatea
Hezkuntza-maila	Ph.D.a; Honoris Causa; Honoris Causa; Honoris Causa; Zientzietako doktorea
Tesi zuzendaria	J. A. Todd (en)
Doktorego ikaslea(k)	Claude LeBrun (en) ; Tristan Needham (en) ; Richard Jozsa (en) ; Richard S. Ward (en) ; Andrew Hodges; Asghar Qadir (en) ; Lane P. Hughston (en) ; Tim Poston (en) ; Adam D. Helfer (en) ; Kenneth Paul Tod (en) ; William Shaw (en) ; George A. J. Sparling (en) ; George Burnett-Stuart (en) ; Ross Moore (en) ; Matthew L. Ginsberg (en) ; Peter R. Law (en) ; A. J. Goddard (en) ; John M. McNamara (en) ; Arthur Gary Ryman (en) ; B. P. Jeffryes (en) ; Robert J. Low (en) ; Alejandro Miguel Pilato (en) ; Klaus G. Pulverer (en) ; Thomas R. Hurd (en) ; Alexander S. Popovic (en) ; Robert James Baston (en) ; Michael C. Sheppard (en) ; Stephen A. Huggett (en) ; John P. Moussouris (en) ; Toby N. Bailey (en) ; P. E. (Phillip Edwin) Jones (en) ; Simon Williams (en) ; Michael A. Singer (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	W. V. D. Hodge; Hermann Bondi; Paul Dirac; Dennis W. Sciama (en)
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, fisikaria, idazlea, filosofoa, unibertsitateko irakaslea, psikologoa, astronomoa eta astrofisikaria
Enplegatzailea(k)	Gresham College (en) ; Rice Unibertsitatea ; Pennsylvania State University (en) ; Londresko King's College ; Birkbeck, University of London (en) ; Texasko Unibertsitatea Austinen ; Leidengo Unibertsitatea (2011 - 2011); Leidengo Unibertsitatea (2011 -
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea (1972) ; Copley Domina (2008) ; Errege Domina (1985) ; Adams Saria (1966) ; Eddington Medal (1975) ; IOP Dirac Medal (1989) ; Albert Einstein domina ; Naylor Prize and Lectureship ; Helmholtz Domina (1998) ; Karl Schwarzschild Medal (2000) ; Marcel Grossmann Award (2000) ; Josiah Willard Gibbs Lectureship (2000) ; Merituaren Ordena (Erresuma Batua) (2000) ; De Morgan domina (2004) ; Amaldi Medal (2004) ; Fonseca Prize (2011) ; Fisikako Wolf Saria (1988) ; Silver Dirac Medal for the Advancement of Theoretical Physics (2006) ; honorary doctor of the University of Warsaw (2005) ; honorary doctor of the Catholic University of Louvain (2005) ; Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics (1971) ; Knight Bachelor (1994) ; Pomeranchuk Prize (2019) ; Commander of the Cross of the Order of Merit of the Republic of Poland ; Fisikako Nobel Saria (2020) ; Dalton Medal (2005) ;
Influentziak	Dennis W. Sciama (en)
Kidetza	Royal Society; Linzeen Akademia; Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala; Humanists UK (en) ; Oxford University Scientific Society (en) ; Poloniako Zientzien Akademia; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; International Society on General Relativity and Gravitation (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa

Roger Penrose (Colchester, Essex, 1931ko abuztuaren 8a - ) britainiar fisikaria eta matematikaria da.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Londresko eta Cambridgeko Unibertsitateetan egin zituen ikasketak, eta 1973an Oxfordeko matematikako katedradun izendatu zuten. Hainbat alorretako ikerketak egin ditu, adibidez geometriari, erlatibitateari, sare ez-periodikoei, quantumen mekanikaren oinarriei eta ezagutzaren teoriari buruzkoak. Gaur egun erlatibitatearen teoria ezaugarritzen duten teknika berezi asko proposatu zituen. Stephen Hawkingek aurkituriko teorema-sail bati jarraituz, frogatu zuen erlatibitatearen teoriaren arabera, singulartasunak izar solidoen artean grabitate kolapso bat gertatzen denean sortzen direla, eta big-bang leherketa era horretako gertaera bat izan zela. Singulartasuna materia-dentsitatea eta espazioaren makurdura infinituak diren gune bat da, eta ez du esanahirik fisika teorikoaren ikuspegitik. Bestalde, Penrosek kritikatu egin zuen giza pentsamendua ordenagailu bat bezalakoa dela dioen ideia. Izan ere, ordenagailu batek algoritmoak bakarrik ebatz ditzake, kalkulu sistematikoko prozedurak. Baina frogagarria da problema matematiko batzuk ezin direla algoritmoen bidez ebatzi. Hortaz, Penrosek dio burmuinak, epai matematikoak osatzean, ez duela algoritmoen arabera jokatzen, edo bestela esanda, "ez-algoritmikoa" dela. Eta horrela gertatzen denez matematika problemekiko ez ezik baita gainerako ezagutzetarako, garuna ez da ordenagailu baten moduko organoa. Bere ustez giza ezagutza azaltzeko fisika ez algoritmikoa behar da, oraindik aurkitu ez den fisika mota bat alegia. Bere argitalpenen artean, aipagarriak dira Enperadorearen adimen berria (1989) eta Adimenaren itzalak (1994), eztabaida ugari sortu dutenak. Londresko Royal Societyko kide izendatua izan zen 1972an, Science Book Prize irabazi zuen 1990 urtean, eta Wolf saria irabazi zuen 1988an.

2020an Fisikako Nobel Saria jaso zuen Reinhard Genzel eta Andrea Ghezekin batera.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo-estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q193803
Multimedia: Roger Penrose