Hexosa
Hexosa sei karbono atomodun monosakarido bat da, formula duena. Hexosak beren talde funtzionalaren arabera sailkatzen dira: aldohexosek karbonodun katearen 1. posizioan aldehido talde bat dute eta zetohexosek aldiz 2. posizioan zetona talde bat.
Aldohexosak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aldohexosek lau zentru kiral dituztenez, 16 estereoisomero posible dituzte (24). D edo L konfigurazioa 5. posizioko hidroxilo taldearen orientazioaren araberakoa da, eta ez bere aktibitate optikoaren norantzaren araberakoa. Honakoak dira zortzi D-aldohexosak:
CH=O CH=O CH=O CH=O | | | | HC-OH HO-CH HC-OH HO-CH | | | | HC-OH HC-OH HO-CH HO-CH | | | | HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH | | | | HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH | | | | CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH D-Alosa D-Altrosa D-Glukosa D-Manosa
CH=O CH=O CH=O CH=O | | | | HC-OH HO-CH HC-OH HO-CH | | | | HC-OH HC-OH HO-CH HO-CH | | | | HO-CH HO-CH HO-CH HO-CH | | | | HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH | | | | CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH D-Gulosa D-Idosa D-Galaktosa D-Talosa
D isomero guzti hauetatik denak agertzen dira naturan, altrosa ezik. L-altrosa berriz Butyrivibrio fibrisolvens bakterioan aurkitu ahal izan da.
1926tik jakina da sei karbonodun aldosek hemiazetal ziklikoak osatzen dituztela.
Zetohexosak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zetohexosek hiru zentru kiral dituztenez, zortzi estereoisomero posible dituzte (23). Hauetatik oraingoz lau D isomeroak bakarrik aurkitu dira naturan:
CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH | | | | C=O C=O C=O C=O | | | | HC-OH HO-CH HC-OH HO-CH | | | | HC-OH HC-OH HO-CH HO-CH | | | | HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH | | | | CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH D-psikosa D-fruktosa D-sorbosa D-tagatosa
Legamiek, naturalki sortutako hexosak bakarrik probestu ditzakete hartziduraz.
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Karbono hidratoak | ||
|---|---|---|
|
| ||