1986

1986. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1960(e)koa • 1970(e)koa • 1980(e)koa • 1990(e)koa • 2000(e)koa
Urteak	1983  • 1984  • 1985 • 1986 • 1987 • 1988 • 1989
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1986 MCMLXXXVI
Ab urbe condita	2739
Armeniar egutegia	1435 ԹՎ ՌՆԼԵ
Bahá'í egutegia	142 – 143
Bengaliar egutegia	1393
Berber egutegia	2936
Egutegi budista	2530
Myanmarko egutegia	1348
Bizantziar egutegia	7494 – 7495
Koptoen egutegia	1702 – 1703
Etiopiar egutegia	1978 – 1979
Hebrear egutegia	5746 – 5747
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	2042 – 2043
Shaka Samvat	1908 – 1909
Kali Yuga	5087 – 5088
Iraniar egutegia	1364 – 1365
Islamiar egutegia	1406 – 1407
Japoniar egutegia	Shōwa 61 (昭和61年)
Korear egutegia	4319
Thailandiar eguzki egutegia	2529
Unix denbora	504921600 – 536457599
Holozeniar egutegia	11986

1986 beste egutegi batzuetan

Gregoriotar egutegia	1986 MCMLXXXVI
Ab urbe condita	2739
Armeniar egutegia	1435 ԹՎ ՌՆԼԵ
Bahá'í egutegia	142 – 143
Bengaliar egutegia	1393
Berber egutegia	2936
Egutegi budista	2530
Myanmarko egutegia	1348
Bizantziar egutegia	7494 – 7495
Koptoen egutegia	1702 – 1703
Etiopiar egutegia	1978 – 1979
Hebrear egutegia	5746 – 5747
Egutegi hinduak
- Bikram Samwat	2042 – 2043
- Shaka Samvat	1908 – 1909
- Kali Yuga	5087 – 5088
Holozeniar egutegia	11986
Iraniar egutegia	1364 – 1365
Islamiar egutegia	1406 – 1407
Japoniar egutegia	Shōwa 61 (昭和61年)
Korear egutegia	4319
Thailandiar eguzki egutegia	2529
Unix denbora	504921600 – 536457599

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Urtarrilaren 15a - Donostiako izandako tiroketa baten Alejandro Auzmendi Ilzarbe Satza, Luisma Zabaleta Mendia eta Bakartxo Arzelus ETA militarreko kideak hil ziren Guardia Zibilak egindako tiroen ondorioz.
• Otsailaren 28a - Olof Palme, Suediako lehen ministroa izandakoa erail zuten.
• Apirilaren 17a - Scilly uharteak eta Zazpi Herbehere Batuen Errepublikaren arteko Hirurehun eta Hogeita Hamabost Urteko Gerra tiro bakar bat egin gabe bukatu zen. Ofizialki, historiako gerrarik luzeena da.
• Apirilaren 26a - Txernobyl hirian zentral nuklearrak eztanda egin zuen, historiako istripu nuklear larriena (7. maila).
• Maiatzaren 26a - Europako Batasunak bandera urdin eta izarduna onetsi zuen.
• Ekainaren 22a - 1986ko Espainiako hauteskunde orokorrak.
• Irailaren 10a - ETAko militante ohia zen Maria Dolores Gonzalez Catarain "Yoyes" erail zuten bere kide ohiek.
  • Hilabete horretan bertan Eusko Alkartasuna alderdia sortu zuten.
• Urriaren 21a - Marshall Uharteek independentzia lortu zuten Ameriketako Estatu Batuetatik.
• Azaroaren 30a - 1986ko Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• Deustuko Unibertsitatearen mendeurrena ospatu zen.
• Martxoaren 23a - 1986ko Bertsolari Txapelketa Nagusiaren finala Sebastian Lizasok irabazi zuen.
• Maiatzaren 9a - Loinatz Abesbatza sortu zen Beasainen eta Andre Maria Zeruratuaren parrokian egin zuten aurkezpena.

Mundua

• Milladoiro talde galiziarrak Goya Saria eskuratu zuen "La mitad del cielo" pelikularen soinu bandarengatik.

Zientzia eta teknologia

• Urtarrilaren 28a - "Challenger" espazio anezkaren istripua izan zen, eta zazpi ontzikoak hil.
• Apirilaren 26an Txernobylgo hondamendia jazo zen, inoizko istripu nuklearrik handiena izan dena.
• Maiatzaren 31 - ETB 2 gaztelaniazko telebista kanalaren emisioa hasi zuten.
• ? - Iturrarango Lorategi Botanikoa sortu zuen Gipuzkoako Foru Aldundiak.

Kirolak

• Ekainaren 29an Argentinak irabazi zionAlemaniari Mexikon antolatutako 1986ko Munduko Futbol Txapelketaren finalean.
• Uztailaren 27a - Greg Lemondek Frantziako Tourra irabazi zuen lehen aldiz.
• Urriaren 17an Reinhold Messner bilakatu zen lehenengo pertsona 14 zortzimilakoak igotzen, Lhotsera iritsi ostean.

Jaiotzak

• Apirilaren 22a - Kattalin Ansorena Mirri junior, pailazo donostiarra.
• Irailaren 2a - Efren Vazquez, euskal motoziklista.
• Irailaren 12a - Emmy Rossum, aktore estatubatuarra.

Heriotzak

• Urtarrilaren 4a - Christopher Isherwood, britainiar-estatubatuar eleberrigilea (j. 1904).
• Urtarrilaren 7a - Juan Rulfo, mexikar idazlea eta argazkilaria, errealismo magikoaren aitzindaria (j. 1917).
• Urtarrilaren 10a - Jaroslav Seifert, txekiar poeta eta kazetaria, 1984ko Literaturako Nobel Saria (j. 1901).
• Urtarrilaren 16a - Jean Cassou, Euskal Herrian jaiotako frantziar idazlea (j. 1897).
• Urtarrilaren 19a - Jón Helgason, islandiar hizkuntzalari eta poeta (j. 1899).
• Urtarrilaren 27a - Lilli Palmer, alemaniar aktorea (j. 1914).
• Urtarrilaren 30a - Federico Ezkerra, euskal txirrindularia (j. 1909).
• Otsailaren 11 - Frank Herbert, zientzia-fikzioko estatubatuar idazlea (j. 1920).
• Otsailaren 14a - Edmund Rubbra, ingeles musikagilea (j. 1901).
• Otsailaren 17a Jiddu Krishnamurti, filosofo espirituala (j. 1895).
• Otsailaren 19a - André Leroi-Gourhan, frantziar etnologo, arkeologo eta historialaria (j. 1911).
• Otsailaren 28a - Olof Palme, Suediako lehen ministroa (j. 1927).
• Martxoaren 4a - Liudmila Rudenko, ukrainar-sobietar xake jokalaria (j. 1917).
• Martxoaren 6a - Georgia O'Keeffe, estatubatuar margolaria (j. 1887).
• Martxoaren 10a - Ray Milland, galestar aktorea (j. 1907).
• Martxoaren 17a - Estanislao Urruzola, euskal idazlea (j. 1909).
• Martxoaren 26a - Perpetua Saragueta, euskal idazlea (j. 1905).
• Martxoaren 30a - James Cagney, estatubatuar aktorea (j. 1899).
• Apirilaren 6a - José Luis Arrese, bizkaitar arkitekto eta politikaria, nazionalkatolizismoaren ideologo nagusienetariko bat (j. 1905).
• Apirilaren 7a - Leonid Kantorovitx, errusiar matematikari eta ekonomialaria, 1975eko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1912).
• Apirilaren 9a - Simone de Beauvoir, frantziar idazle, filosofo eta feminista (j. 1908).
• Apirilaren 12a - Valentin Kataev, ukrainar idazlea eta politikaria (j. 1897).
• Apirilaren 14a - Simone de Beauvoir, frantziar idazle, filosofo eta feminista (j. 1908).
• Apirilaren 15a - Jean Genet, frantziar idazle eta antzerkigilea (j. 1910).
• Apirilaren 17a - Guido Calogero, italiar filosofoa (j. 1904).
• Apirilaren 17a - Marcel Dassault, frantziar aeronautika-ingeniaria eta enpresa-gizona (j. 1892).
• Apirilaren 22a - Mircea Eliade, errumaniar filosofo, erlijioen historialari eta poesia eta eleberri idazlea (j. 1907).
• Apirilaren 23a - Otto Preminger, austriar-estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1905).
• Apirilaren 24a - Antonio Rosón Pérez, Galiziako Xuntako lehenengo presidentea (j. 1911).
• Maiatzaren 7a - Gaston Defferre, frantziar legegizon eta politikaria (j. 1910).
• Maiatzaren 9a - Ánxel Fole, galiziar idazlea (j. 1903).
• Maiatzaren 9a - Tenzing Norgay, nepaldar alpinista eta sherpa, Edmund Hillaryrekin batera, Everestera iritsi zen lehen gizakia (j. 1914).
• Maiatzaren 31 - Leo James Rainwater, estatubatuar fisikaria, 1975eko Fisikako Nobel Saria (j. 1914).
• Ekainaren 13a - Benny Goodman, estatubatuar musikaria (j. 1909).
• Ekainaren 14a - Jorge Luis Borges, argentinar idazlea (j. 1899).
• Ekainaren 17a - Domingo Zaldua, euskal herritar futbolaria (j. 1903).
• Ekainaren 27a - Jean Lacroix, frantziar filosofo katolikoa (j. 1900).
• Ekainaren 30a - Fernando Ansola, euskal herritar futbolaria (j. 1940).
• Uztailaren 16a - José María Busca Isusi, gaztelaniaz idatzi zuen gipuzkoar idazlea (j. 1916).
• Uztailaren 17a - Louis Gardet, frantziar teologo, filosofo eta mistikoa (j. 1904).
• Uztailaren 19a - Alfredo Binda, italiar txirrindularia (j. 1902).
• Uztailaren 24a - Fritz Albert Lipmann, alemaniar-estatubatuar biokimikaria, 1953ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1889).
• Uztailaren 24a - Fernand Pouillon, frantziar arkitekto, hirigile, eraikitzaile eta idazlea (j. 1912).
• Uztailaren 25a - Vincente Minnelli, estatubatuar zinemagilea (j. 1903).
• Abuztuaren 6a - Emilio Fernández, El Indio, mexikar zinema zuzendari eta aktorea (j. 1904).
• Abuztuaren 6a - Manfred Hausmann, alemaniar idazlea (j. 1898).
• Abuztuaren 21a - Agustín Sauto, Bata, Bilboko Athletic Klubeko jokalaria (j. 1908).
• Abuztuaren 29a - Maria Dolores Goya Mendiola, gipuzkoar irakaslea (j. 1913).
• Abuztuaren 31 - Urho Kekkonen, Finlandiako presidentea (j. 1900).
• Abuztuaren 31 - Henry Moore, britainiar eskultorea, XX. mendeko eskultore nagusietako bat (j. 1898).
• Irailaren 2a - Jose Lipperheide, alemaniar jatorriko bizkaitar finantza-gizona (j. 1906).
• Irailaren 10a - Dolores Gonzalez Katarain, Yoyes, ETAko zuzendaritzako kidea, erakundetik irten ondoren traidoretzat joa eta eraila (j. 1954).
• Irailaren 12a - Jacques Henri Lartigue, frantziar argazkilaria (j. 1894).
• Irailaren 17a - Erich Bautz, alemaniar txirrindularia (j. 1913).
• Irailaren 22a - Migel Olasagarre, aita Damaso Intza, euskal idazlea (j. 1886).
• Irailaren 28a - Robert Helpmann, australiar dantzari, aktorea eta koreografoa (j. 1909).
• Irailaren 30a - Nicolas Kaldor, britainiar ekonomialaria (j. 1908).
• Urriaren 8a - Flora de la Torre, beasaindar ehun urtekoduna (j. 1876).
• Urriaren 11 - Georges Dumézil, frantziar filologo eta historialaria, indoeuropar hizkuntzak eta kulturetan espezialista (j. 1898).
• Urriaren 22a - Albert Szent-Györgyi, hungariar biokimikaria, 1937ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1893)
• Urriaren 23a - Edward Doisy, estatubatuar biokimikaria, 1943ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1893).
• Urriaren 30a - Côtis-Capel, normandieraz idazten zuen normandiar poeta (j. 1915).
• Azaroaren 6a - Lili Kraus, hungariar pianista (j. 1903).
• Azaroaren 8a - Viatxeslav Molotov, sobietar politikaria (j. 1890).
• Azaroaren 10a - Leona Woods, lehen erreaktore nuklearra eta lehen bonba atomikoa eraikitzen lagundu zuen estatubatuar fisikaria (j. 1919).
• Azaroaren 14a - Ferdinand Daučík, eslovakiar futbolari eta entrenatzailea, Athletic Klubeko entrenatzailea izandakoa (j. 1910).
• Azaroaren 15a - Alexander Tansman, poloniar-frantziar musikagilea, orkestra-zuzendaria eta piano-jotzailea (j. 1897).
• Azaroaren 20a - Arne Beurling, suediar matematikaria (j. 1905).
• Azaroaren 20a - Balendin Enbeita, bizkaitar bertsolari eta euskal idazlea (j. 1906).
• Azaroaren 26a - Mary Welsh Hemingway, estatubatuar kazetaria eta Ernest Hemingwayen laugarren emazte eta alarguna (j. 1908).
• Azaroaren 29a - Cary Grant, ingeles-estatubatuar aktorea (j. 1904).
• Abenduaren 15a - Serge Lifar, ukrainar jatorriko frantziar dantzari eta koreografoa (j. 1905).
• Abenduaren 27a - Lars-Erik Larsson, suediar musikagilea (j. 1908).
• Abenduaren 29a - Harold Macmillan, Erresuma Batuko Lehen Ministroa (j. 1894).
• Basilio Iraola, Mototxo, gipuzkoar idazlea (j. 1908).
• Felix Arteta, euskal margolari, marrazkilari eta karikaturista (j. 1890).

Nobel saridunak:

• Fisika: Ernst Ruska, Gerd Binnig eta Heinrich Rohrer
• Kimika: Dudley R. Herschbach, Yuan T. Lee eta John C. Polanyi
• Literatura: Wole Soyinka
• Medikuntza: Stanley Cohen eta Rita Levi-Montalcini
• Ekonomia: James M. Buchanan
• Bakea: Elie Wiesel

---

Agintariak

[[File:Libia|10x10px|1986|link=|alt=Muammar al-Gaddafi]]

[[File:Egipto|10x10px|1986|link=|alt=Hosni Mubarak]]

[[File:Espainia|10x10px|1986|link=|alt=Felipe González]]

Munduko agintariak 1986. urtean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1986