Gatika
| Gatika | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bizkaia, Euskal Herria | |||||||||
 Gatikako Santa Maria elizako ataria. | |||||||||
|
| |||||||||
| Administrazioa | |||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||
| Lurraldea | Bizkaia | ||||||||
| Eskualdea | Uribe-Butroe, Mungialdea | ||||||||
| Izen ofiziala |
 Gatika | ||||||||
| Alkatea | Leixuri Arrizabalaga (EAJ) | ||||||||
| Posta kodea |
48110 | ||||||||
| INE kodea |
48040 | ||||||||
| Herritarra | gatikar | ||||||||
| Kokapena | |||||||||
| Koordenatuak | 43° 21′ 50″ N, 2° 52′ 19″ W / 43.3638889°N,2.8719444°WKoordenatuak: 43° 21′ 50″ N, 2° 52′ 19″ W / 43.3638889°N,2.8719444°W | ||||||||
 | |||||||||
| Azalera | 17,77 km2 | ||||||||
| Garaiera | 89 metro | ||||||||
| Distantzia | 18 km Bilbora | ||||||||
| Demografia | |||||||||
| Biztanleria |
1.665 (2020) 2 (2019) | ||||||||
| |||||||||
| Dentsitatea | 93,53 biztanle/km² | ||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] |
% 24,4 | ||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 20,75 | ||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 31,98 | ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 80,28 (2011) | ||||||||
| Genero desoreka[1] | % 10,7 (2011) | ||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 8,58 (2013) | ||||||||
| Euskara | |||||||||
| Euskaldunak[1] | % 72,31 (2010) | ||||||||
| Erabilera estimatua[2] | % 43,8 (2011) | ||||||||
| Kaleko erabilera [3] | % (2016) | ||||||||
| Etxeko erabilera [4] | % 51.2 (2016) | ||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||
Gatika Bizkaiko ipar-erdialdean dagoen udalerria da, Mungialdea eskualdean dagoena. 2016. urtean 1.662 biztanle zituen.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Butroe ibaia igarotzen da udalerriaren iparraldetik.
Mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Iparraldean Plentzia, Lemoiz eta Maruri-Jatabe, hegoaldean Loiu eta Derio, ekialdean Mungia eta mendebaldean Urduliz eta Laukiz mugakide ditu.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1053. urteko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz Gatikako herria.
Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ekonomia jarduera nagusiak industria (langileen % 52) eta nekazaritza (bazka landareak, artoa, barazkiak, fruitu arbolak eta behi hazkuntza; langileen % 31) dira.
Hizkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskaraz hitz egiten da: bizkaieraz. Hizkuntza banaketa, 1996an: 897 euskaldun, 116 ia euskaldun eta 66 erdaldun. 2001ean eginiko zentsuan ia %80 euskal hiztunak ziren. Udalerria UEMAko mankomunitate euskaldunaren barruan dago.
Auzoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Biztanleria auzoka banatzen badugu, honako emaitza aterako zaigu:
| Biztanleria auzoka (2001) | |||
| Auzoa | Biztanleria | ||
|---|---|---|---|
| Butroe | 100 | ||
| Garai | 1000 | ||
| Gorordo | 1900 | ||
| Igartua | 300 | ||
| Libarona | 50 | ||
| Sertutxa | 606 | ||
| Ugarte | 4 | ||
| Zurbao | 136 | ||
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Gatikako biztanleria |
|---|
 |
Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2019ko maiatzaren 226ko hauteskundeak, Euzko Alderdi Jeltzaleak irabazi zituen.
| Izena | Zinegotziak | Boto kopurua[5] | ||
| Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) | ||||
| Bildu | ||||
| Gatikako Talde Independientea (GTI) | ||||
| Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE)) | ||||
| Alderdi Popularra (PP) | ||||
Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gatikan[8] Mungialdeko hizkera[9] hitz egiten da, mendebaldeko euskalkiaren aldaera bat.
Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aipagarriak dira Butroeko gaztelua, izen bereko auzoan (VIII. mendekoa, XVIII. mendean eraberritua), eta XII. mendeko Santa Maria parrokia.
Gatikar ospetsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Joana Butroekoa (c. 1440 - ?), XV. mendeko euskal idazlea. Gomez Gonzalez Butroeren alaba zen, Butroeko jauna eta oinaztarren buruzagia.
- Angel Sertutxa (1931), futbolaria.
- Gabino Ereñozaga (1942), txirrindularia.
- Leixuri Arrizabalaga (1981), abokatu eta politikari jelkidea.
- Amaia Cayero (1984), kazetaria.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «UEMA-Atlasa» Euskararen erabilera (UEMA).
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ 2011ko udal hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean[Betiko hautsitako esteka] 2011/07/06an kontsultatua
- ↑ «Fullaondo Iturrioz, Bernardo - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-11-12.
- ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» www.ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-11-12.
- ↑ «Gatika - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-11-09.
- ↑ «Mungialdekoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-11-09.
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
Datuak: Q611647
Multimedia: Gatika
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Gatika
| |||||||||||||||||||||||||
