François Mauriac

François Mauriac
	; Irudi gehiago
; PENeko presidentea
12. seat 22 of the Académie française (en)
60. president of the Société des gens de lettres (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Charles François Mauriac
Jaiotza	Bordele, 1885eko urriaren 11
Herrialdea	Frantzia
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	Paris, 1970eko irailaren 1a (84 urte)
Hobiratze lekua	Cimetière de Vémars (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Jeanne Mauriac
Seme-alabak	ikusi Claude Mauriac (en) ; Luce Mauriac; Claire Mauriac; Jean Mauriac (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Pierre Mauriac (en) ; Raymond Mauriac (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	École nationale des chartes ; Sainte-Marie Grand Lebrun (en) ; Bordeleko Unibertsitatea : literatura
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, kazetaria, poeta, eleberrigilea, antzerkigilea, gidoilaria, literatura-kritikaria eta biografoa
Lan nabarmenak	ikusi Terexa Desqueyroux; Q3222573 ; Q2744849 ; Vipers' Tangle (en) ; Le mystère Frontenac : roman (en) ; Questions of Precedence (en) ; La Fin de la nuit (en) ; The Dark Angels (en) ; A Woman of Pharisees (en) ; Q3094732 ; L'Enfant chargé de chaînes (en) ; La Robe prétexte (en) ; La Chair et le Sang (en) ; Le Fleuve de feu (en) ; Genitrix (en) ; Destins (en) ; Ce qui était perdu (en) ; Le mystère Frontenac : roman (en) ; Les Chemins de la mer (en) ; Les arbres et les pierres (en) ; L'Agneau (en) ; Un adolescent d'autrefois (en) ; Maltaverne (en) ; Asmodée (en) ; Les Mal-aimés (en) ; passage du malin (en) ; Le Feu sur la terre (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1952) ; Ohorezko Legioko gurutze handia (1958) ; Grand Prix du roman de l'Académie française (1926) : Q3222573 ; Prix Émile Augier (1938) ;
Influentziak	Maurice Barrès
Kidetza	Frantses Akademia
Izengoitia(k)	Forez eta François Sturel
Genero artistikoa	memoriak; eleberria; saiakera
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	katolizismoa

François Mauriac (Bordele, Frantzia, 1885eko urriaren 11 – Paris, Frantzia, 1970eko irailaren 1a) frantsesezko idazle bat izan zen, 1952an Literaturako Nobel Saria irabazi zuena. XX. mendeko idazle katoliko onenetarikotzat hartzen da.

Biografía[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oso katolikoa zen familia batean jaio zen. Gazte zelarik, bere aita hil zen, eta amaren ardurapean geratu zen. Bordeleko Unibertsitatean Letretako lizentzia atera zuen. Lehen Mundu Gerran soldadu izan zen, eta larriki gaixotu zen. 1933an Frantses Akademiako kide izendatu zuten.

Espainiako Gerra Zibila hasi zenean, Mauriacek pentsatu zuen benetako gurutzada zela gerra hori, apaizen eta mojen hilketak zirela eta, batez ere. Hala ere, frankistek Badajozen egin zituzten hilketek eta, bereziki, Gernikako bonbardaketak pentsaera aldatu zioten Mauriaci, eta militarren aurkako eta euskaldunen aldeko bihurtu zen. 1937an, Euskal Herriaren Aldeko Adierazpena agertu zen Frantzian, eta lehen sinadura Mauriacena izan zen. 1938ko maiatzaren 16an, Euskaldunen Adiskideen Nazioarteko Liga sortu zuen. Elkarte horren ohorezko komitean hauek agertu ziren: Jean Verdier kardinala eta Parisko artzapezpikua; Clément Joseph Mathieu, Akizeko gotzaina; Maurice Feltin, Bordeleko artzapezpikua; eta François Mauriac bera.

Bigarren Mundu Gerra hastean Frantziako Erresistentziako kide egin zen. Les Lettres françaises eta Le Cahier Noir aldizkariak argitaratu zituen, naziek egindako sarraskiak eta torturak salatzeko. Le Figaro eskuineko egunkarian eta, geroago, L'Express egunkarian idatzi zuen. Hala ere, De Gaulleren alde idazten zuenez, L'Expresseko lankideekin etsaitu zen eta Le Figarora itzuli behar izan zuen. Urte batzuk geroago, Aljeriako Independentziaren Gerran, aljeriar abertzaleen alde idatzi zuenez gero, Organisation de l'Armée Secrète (OAS) eskuin muturreko talde terroristak mehatxu egin zion.

Idazlanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eleberriak eta narrazioak

1913 : L'Enfant chargé de chaînes
1914 : La Robe prétexte
1920 : La Chair et le Sang
1921 : Préséances
1922 : Le Baiser au lépreux
1923 : Le Fleuve de feu
1923 : Genitrix
1924 : Le Mal
1925 : Le Désert de l'amour
1927 : Thérèse Desqueyroux (Terexa Desqueyroux)
1928 : Destins
1930 : Ce qui était perdu
1932 : Le Nœud de vipères
1933 : Le Mystère Frontenac
1935 : La Fin de la nuit
1936 : Les Anges noirs
1939 : Les Chemins de la mer
1941 : La Pharisienne
1951 : Le Sagouin
1952 : Galigaï
1954 : L'Agneau
1969 : Un adolescent d'autrefois
1972 : Maltaverne (hilondokoa)

Antzerkiak

1938 : Asmodée
1945 : Les Mal Aimés
1948 : Passage du malin
1951 : Le Feu sur la terre

Olerkiak

1909: Les Mains jointes
1911: L'Adieu à l'Adolescence
1925: Orages
1940: Le Sang d'Atys

Saiakerak

1928: La Vie de Jean Racine
1929: Dieu et Mammon
1931: Souffrances et bonheur du chrétien
1933: Le Romancier et ses personnages
1936: La Vie de Jésus

Oroitzapenak

1943: Le Cahier noir
1959: Mémoires intérieurs
1962: Ce que je crois
1964: Nouveaux mémoires intérieurs
1967: Mémoires politiques

Euskarara itzuliak

Terexa Desqueyroux (Thérèse Desqueyroux), 1989. Elkar argitaletxea. Itzultzailea: Xipri Arbelbide.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

François Mauriac Euskarari ekarriak. Armiarma.com
TXILLARDEGI: Mauriac (1970-IX-1) Gertakarien lekuko. Armiarma.com

Datuak: Q81685
Multimedia: François Mauriac / Q81685

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman