Edukira joan

Azido butiriko

Wikipedia, Entziklopedia askea
Azido butanoiko» orritik birbideratua)
Azido butiriko
Formula kimikoaC4H8O2
SMILES kanonikoa2D eredua
MolView3D eredua
Konposizioaoxigeno eta karbono
Base konjokatuabutyrate (en) Itzuli
Motastraight chain fatty acids (en) Itzuli eta short-chain fatty acid (en) Itzuli
Ezaugarriak
Dentsitatea
0,9563 g/cm³
Fusio-puntua−5 °C
−8 °C
−5,7 °C
Irakite-puntua163 °C
163,75 °C (101,325 kPa)
Lurrun-presioa0,9 hPa
Masa molekularra88,052 Da
Erabilera
ElkarrekintzaFree fatty acid receptor 2 (en) Itzuli, Free fatty acid receptor 3 (en) Itzuli, histone deacetylase 1 (en) Itzuli, histone deacetylase 2 (en) Itzuli, Histone deacetylase 3 (en) Itzuli eta Histone deacetylase 8 (en) Itzuli
Rolaantihistaminiko
Arriskuak
NFPA 704
2
3
0
Identifikatzaileak
InChlKeyFERIUCNNQQJTOY-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia107-92-6
ChemSpider259
PubChem264
Reaxys906770
Gmelin30772
ChEBI26242
ChEMBLCHEMBL14227
NBE zenbakia2820
RTECS zenbakiaES5425000
ZVG12610
DSSTox zenbakiaES5425000
EC zenbakia203-532-3
ECHA100.003.212
CosIng74770
MeSHD020148
RxNorm1362696
Human Metabolome DatabaseHMDB0000039
KNApSAcKC00001180
UNII40UIR9Q29H
NDF-RTN0000183254
KEGGC00246
PDB LigandBUA

Azido butirikoa kate laburreko gantz-azido ase bat da, formula duena. Lau karbono baino ez ditu (4:0).

Hainbat mikroorganismok hausnarkarien errumenean karbohidratoen hartzidura egin ondoren sortzen dute eta hauen esnetik ekoiztutako gurinean agertzen da. Gure heste-florako bakterio batzuek ere hesteetan sortzen dute.

Michel Eugène Chevreul kimikari frantsesak aurkitu zuen 1814 urtean eta 1818rako purifikatzea lortu zuen. Gurinari usain txarra ematen dion sustantzia aurkitu zuela baieztatu zuen[1]. 1823an argitaratu zituen bere ikerketaren emaitzak. Azido butiriko izena eman zion, latinez "gurina" butyrum baita[2]. 1861 urtean Louis Pasteurrek bakterio anaerobio hertsien hartzidura prozesua deskribatu zuen eta bide metaboliko honen azken produktua azido butirikoa da.

Gantz azidoa den arren oso kate laburra du eta horregatik uretan erraz disolbatzen da. Disolbatzaile organikoetan (etanola, eterra) ere bai. Uretatik banatzeko disoluzioa kaltzio kloruroz saturatzen da.

Azido butirikoa azido ertain-gogorra da eta baseekin eta oxidatzaileekin erreakzionatzen du. Metalak ere erasaten ditu[3].

Azido buitirikoz osaturiko triglizeridoak gurinaren %3-4 osatzen du. Gurina galtzen doan heinean triglizeridoa hidrolisatu egiten da eta azido butirikoaren kontzentrazioa handitzen denez usain desatsegina sortzen du.

Arrantzan erabiltzen da. Azido butirikoaren usain gogorraz baliatuz amuan dagoen beitari gehitzen zaio arrainak erakartzeko[4].

Azido butirikoak ez bezala, metil butaratoak usain atsegina du. Lurrin eta janari gehigarrigisa erabiltzen da. Animalien elikagaietan ere gehitzen da, bakterio patogenoen kolonizazioa ekiditen baitu.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. (Frantsesez) Annales de chimie ou recueil de mémoires concernant la chimie et les arts qui en dépendent et spécialement la pharmacie. 1815 (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).
  2. (Frantsesez) Journal de pharmacie et des sciences accessoires. Chez L. Colas Fils 1817 (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).
  3. (Ingelesez) «ICSC 1334 - BUTYRIC ACID» www.inchem.org (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).
  4. Freezer Baits - Nutrabaits Carp Baits Guide. 2010-01-25 (Noiz kontsultatua: 2018-11-18).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]