Mendexa: berrikuspenen arteko aldeak
t robota Erantsia: uk:Мендеша |
t udal-ikurriña |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{Bizkaiko udalerri infotaula |
{{Bizkaiko udalerri infotaula |
||
| izena = Mendexa |
| izena = Mendexa |
||
| bandera = |
| bandera = Mendexako udal-ikurriña.svg |
||
| armarria = Escudo_de_Mendexa.svg |
| armarria = Escudo_de_Mendexa.svg |
||
| nongo = Mendexako |
| nongo = Mendexako |
||
17:57, 28 abendua 2010ko berrikusketa
| Mendexa | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bizkaia, Euskal Herria | |||||||||||
 Karraspio hondartza Isuntzatik ikusia. | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
| Lurraldea | Bizkaia | ||||||||||
| Eskualdea | Lea-Artibai | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Mendexa | ||||||||||
| Alkatea | ez du1 | ||||||||||
| Posta kodea | 48289 | ||||||||||
| INE kodea | 48063 | ||||||||||
| Herritarra | mendexar | ||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Koordenatuak | 43°20′45″N 2°29′09″W / 43.3458°N 2.4858°W | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 6,91 km² | ||||||||||
| Distantzia | 56 km Bilbora | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 425 (2023) 0 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 54,70 bizt/km² | ||||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] |  % 26,44 | ||||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 17,56 | ||||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 10,1 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 73,68 (2011) | ||||||||||
| Genero desoreka[1] | % -6,03 (2011) | ||||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 5,41 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1] | % 88,89 (2010) | ||||||||||
| Kaleko erabilera [2] | % (2016) | ||||||||||
| Etxeko erabilera [3] | % 73.48 (2016) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Oharrak | 1Mendexan une honetan ez dago alkaterik, azken hauteskundeen ostean gestora batek zuzentzen du udala. | ||||||||||
Mendexa Bizkaiko ipar-ekialdean dagoen udalerria da, kostaldean eta Lea-Artibaiko eskualdean kokaturik.
Inguru naturala eta kokapena
Lea ibarreko herrietatik itsasoaren ondoan kokaturik dagoen bakarra da. Dena den, herriaren erdigunea itsasotik urrun dago, barrualdean, muino baten gainean. Bertan egon da beti Erdi Aroan eraiki zenetik. Mendexak guztira lau auzo dauzka, Iturreta, Leagi, Likona eta Zelaia. Herriak erdigunea du, Zelaia, baina baita hiru auzo udalerrian zehar sakabanaturik daudenak. Erliebe zaileko herria da eta aldapak ugariak dira.
Mendexak Kantauri itsasoarekin egiten du muga iparraldean, Lekeitiorekin ipar-mendebaldean (berez, Lea ibaiak banatzen ditu Lekeitio eta Mendexa), Ispasterrekin mendebaldean, Amorotorekin hego-mendebaldean, eta Berriatuarekin hegoaldean.
Erliebeari dagokionez, honako elementuak dira aipagarri:
Historia
Itsasertzeko labarrak direla eta, Mendexa barrualdean kokatzen da, itsas gaineko muinoaren babesean. Erdi Aroan, Alfonso El Casto erregearen garaietan, IX. mendean, Iurreta Likona eta Mendexako leinuak gaur egungo Mendexara heldu ziren. Goi Erdi Aroako agirietan Lekeitioko elizarena agertzen da Mendexa. 1637. urtean, berriz, Felipe IV.a erregeak Frantziaren eta Espainiaren arteko gerrarako gizonak behar zituela eta, Bizkaiko jaurerriak probintzia guzietatik bildu zituen gizonen artean bi mendexar joan ziren.
Herriak borroka egin behar izan zuen bere elizbarrutiaren jabe izateko, eta hori lortu zuen unetik muga politiko eta administratiboak jarri ahal izan zituen, Lekeitiotik banandu eta udalerria osatzeko. Gernikako batzar etxean 23. jesarlekua betetzen zuen.
Demografia
Mendexako biztanleriaren bilakaera gorabeheratsua izan da XIX. mendearen erditik, Lekeitioren ondoan egoteak mesede egin dio Mendexari, eta horregatik, azken urteetan, Lekeitioko etxebizitza gabeziak, hainbat biztanle eraman ditu mendexara.
Mendexako udalak tasaturiko 30 etxebizitza eraiki nahi ditu hurrengo urteetan.
| Urtea | 1857 | 1877 | 1887 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1991 | 2001 | 2006 |
| Biztanleak | 290 | 423 | 423 | 443 | 444 | 459 | 503 | 464 | 502 | 417 | 366 | 340 | 347 | 341 | 400 |
Ondarea
San Pedro Apostuluaren eliza
Zelaia auzoan dagoen eliza hau 1545ean izendatu zuten eliza nagusi. XVI. mende eta XVIII. mendeetako gotiko eta barrokoak nahasten dituen eraikina da. Eraikinaren aurrealdean atari bat dago, elizan sartzeko arku zorrotz batekin.
Elizaren barrualdea nabe bakarrekoa da, gurutzedun gangarekin, eta bertan Andra Mariren irudia ageri da. Irudia XIII. mendeko eskultura erromanikoa da.
Bestelakoak
- Marierrota
- Leagi dorretxea
- Mendexako gurutzeak
Hauteskundeak
Mendexako alkatea, Eusko Alderdi Jeltzalea, Luis Maria Okamika Gogenola da. 2007ko udal hauteskundeetatik kudeaketa batzorde batek zuzentzen du udala, boto gehien lortutako alderdiaren bozkak (Eusko Abertzale Ekintza) baliogabetzat hartu ondoren.
Hauteskundeen emaitzak honakoak izan ziren:
| Alderdia | Botoak | Zinegotziak |
| EAJ | 105 | 7 |
| PP | 4 | 0 |
Baliogabeko botoak 150 izan ziren (%55,76). Kontuan izan behar da Ezker Abertzalearen hautagaitza (EAE-ANV) legez kanporatua izan zela, eta haren bozkak baliogabe gisa hartu. Zuri emandako botoak, berriz, hamar (%8,4)izan ziren eta abstentzioa %23,14koa.
Jaiak eta ospakizunak
Mendexako San Pedro jaiak abuztu hasieran ospatzen dira. Horrez gain, otsailean Nazioarteko Organo Jaialdia antolatzen da.
Ikus, gainera
Kanpo loturak
|
Lea-Artibaiko udalerri aurkibidea |
|
|---|---|---|
|
Amoroto • Aulesti • Berriatua • Etxebarria • Gizaburuaga • Ispaster • Lekeitio • Markina-Xemein • Mendexa • Munitibar • Ondarroa • Ziortza-Bolibar | ||
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).