Atxondo

Atxondo
Bizkaia, Euskal Herria
Atxondoko Axpe herria.
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Bizkaia
Eskualdea	Durangaldea
Izen ofiziala	Atxondo
Alkatea	David Cobos Sarraoa
Posta kodea	48291
INE kodea	48091
Herritarra	atxondoarra
Kokapena
Koordenatuak	43° 07′ 48″ N, 2° 35′ 01″ W
Atxondo Atxondo (Bizkaia)
Ikusi OpenStreetMapen
Azalera	23,41 km2
Garaiera	169 metro
Distantzia	36 km Bilbora
Demografia
Biztanleria	1.376 biztanle (2016) ( -3)
% 50,29    % 49,71
Dentsitatea	58,78 biztanle/km²
Hazkundea (2003-2013)	-% 4,48
Zahartze tasa	% 24,5
Ugalkortasun tasa	‰ 38,46
Ekonomia
Jarduera tasa	% 73,13 (2011)
Genero desoreka	% 22,61 (2011)
Langabezia erregistratua	% 8,52 (2013)
Kultura
Euskaldunak	% 64,5 (2010)
Euskararen erabilera	%33,1 (2011)
Datu gehigarriak
Webgunea	http://www.atxondo.net

Atxondo Bizkaiko hego-ekialdeko udalerri bat da, Durangaldekoa. 2016. urtean 1.376 biztanle zituen.

1962. urtean Atxondo haraneko hiru herriek (Apatamonasterio, Axpe-Martzaa eta Arratzola) bat egin zuten, Atxondo udalerria sortzeko.

Izena

Atxondo izenaren jatorria atx edo haitz eta ondo hitzak dira, seguruenik. Beraz, herriaren izenak «haitzaren ondoan» esan nahiko luke, Anboto izanik aipatutako atxa.

Geografia

Herrialdearen eta eskualdearen hego-mendebaldean dago kokatua, Arabako mugatik gertu. Alderik harritsuenean dago kokatuta, Ibaizabal ibaiko ertzetik Anboto mendiraino zabaltzen den bailaran, hain zuzen ere. Mendi horiek osatzen duten kareharrizko hormak 600 metroko goi-beheak ere sortzen ditu, Euskal Herri osoko handienak.

Mugakideak

Elorriorekin egiten du muga ekialdean, Abadiñorekin mendebaldean, eta Aramaiorekin (Araba) hegoaldean.

Ekonomia

Atxondon industrialdea Apatamonasterion dago kokatua, errepide-saretik gertu.

Demografia

Atxondoko biztanleria

Politika

2015eko maiatzaren 24ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz David Cobos Sarraoa (EH Bildu) da Atxondoko alkatea, Rosa Maria Elizburu Oiangurenen (Bildu) ondotik. Cobosek alkatetza lortu zuen bere taldearen baiezko botoei esker, gehiengo osoaz.

2015eko udal hauteskundeak

Atxondoko udalatxea Apatamonasterion.

Atxondoko udalbatza
Alderdia		2015eko maiatzaren 24a		2011ko maiatzaren 22a
		Zinegotziak	Boto kopurua	Zinegotziak	Boto kopurua
	Euskal Herria Bildu (EH BILDU)*	5 / 9	385 (% 50,00)	6 / 9	473 (% 59,50)
	Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ-PNV)	4 / 9	353 (% 45,84)	3 / 9	275 (% 34,59)
	Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))	0 / 9	17 (% 2,21)	0 / 9	27 (% 3,40)
	Alderdi Popularra (PP)	0 / 9	15 (% 1,95)	0 / 9	20 (% 2,52)
* 2011n Bildu koalizioa aurkeztu zen.
Datuen iturria: Udal hauteskundeen emaitzak euskadi.eus webgunean

Garraiobideak

Garraiobideak BI-634 errepidea den ardatzean daude oinarrituta, udalerria Apatamonasteriotik zeharkatzen duena, eta Durango eta Arrasaterekin bat egiten duena. Ibilbide hori Durango-Beasain ardatzaren zati da. Durangon, A-8 autobidearekin lotu daiteke, Bilbo eta Donostiara joateko. Apatamonasterio auzotik, Axpe edo Arratzola herrixkekin lotzeko aukera ere badago, udalerriko errepideen bidez. Bilbotik 36 kilometrora dago Atxondo, eta eskualdeko hiriburu den Durangotik 6 kilometrora.

Antzina, Durango-Elorrio trenbidea udalerritik ere pasatzen zen, eta Apatamonasteriotik Arratzolara zihoan beste bide bat ere bazegoen. Azken bide hau meatze-tren bat zen, baina bidaiarientzako zerbitzua ere eskaintzen zuen. Aspaldian bertan behera gelditu zen, eta horren ordez gaur egun pasealeku eder bat dago, turismorako aukera paregabea eskaintzen duena.

Euskara

Play media

Atxondoko Felix Salterain hiztunaren testigantza. Euskal Herriko Ahotsak proiekturako egindako elkarrizketa, ahozko ondarea jaso eta zabaltzeko.

Atxondoko euskara mendebaldeko hizkeraren parte den sortaldeko euskaran kokatzen da, zehatzago, Durangaldeko euskaran. Harekin batera, Durango, Elorrio, Izurtza, Abadiño etab. herrietako euskara ere kokatzen da bertan.

Argazki galeria

• 

  Atxondoko Arratzola herriaren ikuspegi orokorra.

• 

  Axpe-Martzaa herriaren ikuspegia.

• 

  Anboto mendipean dagoen Urrutia baserriaren inguruko paisaia.

• 

  Axpe auzoko baserri bat, egun jatetxea dena.

Atxondoar ospetsuak

• Ángel García Ariño (1934-2000), esku huskako pilotaria.
• Jesús García Ariño (1934-), esku huskako pilotaria.
• Roberto García Ariño (1950-), esku huskako pilotaria.
• Iñaki Gorostiza (1953-), esku huskako pilotaria.

Ikus, gainera

• Bizkaiko udalerrien zerrenda

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Atxondo

• Durangaldea
• Atxondoko Udala

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Bizkaia