Gozogintza
Itxura
|
Artikulu edo atal hau ez dator bat formatu hitzarmenekin. |
Gozogintza jaki gozoak prestatzen diren jarduera da, bereziki azkenburu edo postre moduan. Pastel, gozoki, izozki eta bestelako jakiak egiten dira gozogintzan, gehienetan irina, azukrea, eztia, arrautza, esnea, gurina edo bestelako gai koipetsu bat, arrautza eta, sarri, txokolatea eta fruitu lehorrak erabiliz. Gozogintza lanbidetzat duten pertsonei gozogile deritze.
Gozogintza prestaketa nagusiak multzoka
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Almibarrak
- Marmeladak eta Konfiturak
- Gozogintzako bainuak eta estalkiak.
- Gozogintzako kremak
- Gozopil, bizkotxoak , hostoreak opil gozoak, tartak
- Gozogintzako pasta lehorrak
- Mousseak
- Bavaroisak
- Esnekien azkenburukoak
- Izozkiak eta sorbeteak
Gozogintzan gehien erabiltzen diren osagaiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Ahabia: Edertzeko, marmeladak, izozkiak, sorbeteak, gozogintzako saltsak egiteko erabiltzen da.
- Ahabigorri pasa: Bizkotxo eta budinen hornigai bezala edo konpotak egiteko erabili liteke.
- Anisa: Bai likore edo hazi moduan, prestaketa likido edo lehor ugariri bere lurrina emateko erabiltzen da.
- Aranpasak: Bizkotxo eta budinen hornigai moduan edo konpoten osagai bezala.
- Arbendola: Osoak, xerretan, birrinduta, hauts edo pinporta eginak. Gordinik, txigortuta edo frijituta. Mazapanak, teilak, turroiak, biskuitak, bizkotxoak, te pastak, pastelak edo opilak egiteko eta edertzeko erabiltzen da.
- Arrautza: Budinak, pastel krema, bizkotxoak, mousseak, bavaroiseak, prestatzeko erabiltzen da.
- Arrautza zuringoa: Merengeak, teilak, mazapanak, izozkiak egiteko.
- Arrautza gorringoa: Esneki ugari prestatzeko, natilak, krema ingelesa, mousseak...
- Arto-irin findua: Glutenik ez duen irin findua, bizkotxoak prestatzeko eta krema desberdinei dentsitatea emateko erabiltzen da.
- Azukre: Gozogintzako prestaketa gehienentzako oinarrizko osagaia da. Azukre txuri, azukre panela, azukre beltza, azukre-hautsa erabili daiteke. Gaur errezeta askotan, azukre kopuruak gutxitzen ari dira. Marmeladetan azukreak funtzio kontserbagarria betetzen du.
- Banilla: Lurrin ederra duen espezia da, esnetan infusioa egin eta esneki ugari prestatzeko erabiltzen da. Baita ere bestelako prestaketetan Tatin tarta, izozkiak...
- Bavaroisa: Bavaroisen kasuan normalean gelatina batekin egonkortzen diren kremak izaten dira.
- Brandya: Lurrina emateko osagaia, jarabeak egiteko, bizkotxo edo prestaketa desberdinak bustitzeko erabiltzen da.
- Calvados: Lurrin moduan, jarabeak egin eta bizkotxo edo prestaketa desberdinak bustitzeko.
- Chartreuse: Belar likore hau, jarabeei lurrina emateko erabiltzen da, ondoren bizkotxo edo prestaketa desberdinak bustitzeko.
- Datila: Betegai gozo desberdinak prestatzeko, bereziki kultura mediterraneoko prestaketetan.
- Jaki lurrindunak: Limoi, laranja, kafea, bioleta, anisa, mugurdia.... Prestaketa ugariri lurrin, zapore eta kolorea emateko.
- Esne-gaina: Bere horretan likido edo harrotuta, mousseak, bavaroiseak, gozogintzako kremak eta betegaia egiteko.
- Esnea: Oinarrizko azken buruko ugari egiteko erabiltzen da. Prestaketa hauei esnekiak deitzen zaizkie. Natilak, arroz esnea, krema frijitua, esne frijitua, krema katalana, pastel krema.
- Ezti: Prestaketak gozatzeko beste modu bat. Alderantzizkatutako azukre bat da, hau da karamelua egiten denean ez da gogortzen, likatsua geratzen da.
- Fruitu lehorrak: Mota askotakoak, prestaketa ugariren hornigaiak dira, lurrin, zapore, eta textura bereziak ematen dute.
- Gari-irin: Azukrearen moduan gozogintzan prestaketa gehienetan oinarrizko osagaia da. Proteina kopuruaren arabera, indar irina, irin ahula edo indar erdikoa izan daiteke, horren arabera prestaketa bat edo besterako erabiliko da.
- Gatz: Gozogintzan ere, kantitate gutxi erabiltzen bada ere oinarrizko osagaia da, ore asko behar den moduan egiteko.
- Gazta: Bereziki gozogintzan gazta fresko desberdinak erabiltzen dira, pastelak, budinak edo esneki desberdinak prestatzeko.
- Gaztain: Gaur egun gutxi erabiltzen bada ere garai batean eta gozogintza frantsez klasikoan izen handia duten prestaketak daude. Marrón glace edo gastaina glaseatua da horietako bat. Pureak egiteko ere erabiltzen da.
- Gelatina: Orrietan, hautsean edo agar-agar itsas belarra, prestaketa likido ugariri gorputza emateko erabiltzen dira. Gelatinak, mousseak, bavaroiseak....
- Gerezi: Gordinik marmela egiteko, euskal pastelaren betegai , bonboiak edo konfitatuak prestaketa askoren hornigai moduan. Pastelak edertzeko ere asko erabiltzen dira bai gorriak edo berdeak.
- Glukosa: Gozogintzako prestaketa batzuetan gozatzeko erabiltzen den azukre osagaia da. Jarabe lodi moduan, edo hautsean saltzen da. Alderantzizkatutako azukrea da, likatsua, gogorrak geratzea nahi ez dugun prestaketa ugaritan erabil dezakegu. Izozkiak, karameluak, ore desberdinak, fondanta egiteko.
- Gurina: Gurin kremak, bizkotxoak, opil gozoak, gozogintzako pasta lehorrak edo hostorea egiteko erabiltzen da bereziki.
- Hur: Pralinea egiteko, oinarri honekin, izozki, krema, biskuit, mousse, bavaroiseak, bonboiak prestatu daitezke.
- Intxaur: Intxaur saltsa egiteko, biskuita, brownia edo hauts eginda bizkotxoetan erabiltzen da.
- Jogurt: Krema edo izozki desberdinak egiteko erabili dezakegu.
- Kanela: Oinarrizko lurrin edo espezia, adar zatiak edo hauts moduan erabili liteke. Arroz esnea, natilak, esneki ugaritan, marmeladak, konpotak prestatzeko.
- Kirsch: Almibar edo jarabe desberdinetan lurrina emateko erabiltzen da. Normalean bizkotxo edo bestelako prestaketak bustitzeko.
- Kuia: Cydrayote kuia gozogintzarako aingeru adatsa egiteko erabiltzen da edo bestelako kuia gozoak berriz bizkotxoa prestatzeko.
- Laranja: Bai zukua azala edo lorea erabiltzen dira, lehena prestaketa desberdinak bustitzeko. Azala berriz likidoak lurrintzeko do birrinduta prestaketa lehor desberdinei gehitzeko. Xerratuta azukreztatzeko edo laranja garratza marmeladak egiteko.
- Laranja likoreak: Curacao, Grand Marnier, Cointreaua, laranja likore hauek lurrina emateko osagai moduan erabiltzen dira, jarabeak egiteko ondoren bizkotxo edo prestaketa desberdinak bustitzeko.
- Laranjondo lore ura: Esentzia moduan lurrina emateko erabiltzen da. Errege-opilean edo alkoholik gabeko jarabeetan.
- Legamia: Bai legami freskoa, lehorra edo legami kimikoa. Opil edo ore desberdinak hartzitzeko edo harrotzeko erabiltzen dira.
- Limoi: Laranjaren moduan zukua eginda prestaketa likido desberdinei gehitzeko, izozkiak, sorbeteak, gelatinak....Azala berriz, irakinda lurrina emateko, birrinduta edo azukreztatuta, errege opila edertzeko.
- Mahaspa: Bizkotxo, konpota, budinetan hornigai moduan erabiltzeko.
- Mandarina: Zukuan, izozki, sorbete edo gelatinak egiteko. Atalka tartak egiteko edo edertzeko.
- Mango: Izozki, sorbete, gozogintza saltsa, bavaroiseak prestatzeko.
- Margarina: Gaur egin bereziki hostoreak edo gozopiletan prestaketetan, gurina ordezkatzeko erabiltzen da.
- Marrubi: Marmelada, saltsak, izozki, sorbete edo gozopilak edertzeko erabiltzen da.
- Masusta:Marmelada, saltsa, izozki, sorbete edo gozopilak edertzeko erabiltzen da.
- Mugurdi: Marmelada, saltsa, izozki, sorbete edo gozopilak edertzeko erabiltzen da.
- Piku: Konpotak, biskuitak edo bestelako ore lehorrak egiteko erabiltzen da.
- Pinazi: Fruitu lehor gehienen moduan, prestaketa ugariri lurrina, zaporea eta kolorea emateko. Normalean txigortua erabiltzen da. Biskuitak, bizkotxoak...
- Pistatxo: Fruitu lehor gehienen moduan, prestaketa ugariri lurrina, zaporea eta kolorea emateko. Izokiak egieko.
- Ron: Pattar gehienen moduan jarabe edo prestaketa desberdinei lurrina emateko. Bereziki gero bustitzeko erabiltzen dira.
- Sagardoz: Sagar pattar hau edari alkoholdun gehienen moduan jarabeak edo prestaketa desberdinei lurrina eman eta bustitzeko erabiltzen da.
- Sagar: Pastelak, konpotak, pureak egiteko erabiltzen dira.
- Txerri-gantz: Garai batean, gurinaren ordez txerri-gantza erabiltzen zen prestaketa ugaritan, gaur egun ensaimada egiteko erabiltzen da. Baita ere, ore hautsia egiteko.
- Txokolate: Oinarrizko osagaia dugu, modu askotara erabili daiteke. Kakao-hautsa, txokolate estalkia, txokolate fideoak... Bizkotxoak, kremak, pastelak, mousseak, estalkiak egiteko.
Gozogintzan izen propioa duten prestaketak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Abaniko: Hostorearekin eginiko abaniko formako opiltxoa.
- Aingeru-adats: Kuia eta azukrearekin egiten den gozogintzako betegaia.
- Almibar bainu: Gozogintzako prestaketei argitasuna eman eta kontserbatzeko erabiltzen den estalkia.
- Apar: Zuku edo likido gozo bat edo batzuk nahastu eta sifoi ontzian sartzen dira, eta aire konprimitua gehituz, kanporatzen den aparra. Lagungarri edo edertzeko erabiltzen da. Ez du zertan esne-gainik edo zuringorik izan, izan badezake ere; hartara zapore naturalagoa izango du. Osagai guztiak hotzean nahastu beharko dira eta gelatina gehitzea egon liteke. Zerbitzatzeko momentu berean botatzen da, inoiz ez aurretik. 6 eta 12 g gelatina erabiltzen dira litro likido bakoitzeko.
- Arroz-pastela: Bilboko azkenburuko tradizionala da. Osagai nagusia gurin, hostore, esne oso, azukre eta arrautzak ditu.
- Sableux orea: Tarten oinarria edo te pastak egiteko erabiltzen den ore gozoa.
- Arroz esne: Jeneralean, ale txikiko arroza, esnea, eta zaporea emango dioten elementuekin (kanela, limoi azala, erramua..) su baxuan egosiz eginiko azkenburukoa.
- Azukre bainua: Errege bainua, opilen gainetik emateko, merenge arin moduko bat da.
- Arrautza duen gazta tarta: Gazta tarta da baina kasu honetan betegia den gazta krema arrautzarekin egonkortzen edo mamitzen da.
- Banda: Hostore oinarria duen pastel karratu luzea da.
- Bavarois: Gelatinarekin mamitutako azkenburuko krematsuari esaten zaio. Askotan bizkotxo oinarri batekin zerbitzatzen da.
- Biskuit izozki: Izozki makinarik gabe egiten den izozkia dugu. Izozten den mousse moduko bat da.
- Bizkotxo: Iparraldean “bizkotxa” esaten zaiona. Arrautza, azukrea eta irina harrotu eta egositako prestaketa gozoak dira. Bestelako lagungarri zaporetsuak ( gurina, txokolatea, olioa, fruitu azukreztatuak ) gehitzea ere badago, eta bere horretan jateko edo gozopilen oinarri moduan erabil
- Bizkotxo arina: Pastelak egiteko erabiltzen diren bizkotxo oinarriak dira. Ez dute koiperik, eta beraz, pisu gutxikoak izaten dira. Arrautza, azukrea eta irina dira osagai nagusiak. Bizkotxoetako moldeetan eta labeko plaketan egos dezakegu. Irin zati baten ordez, arto irin findua erabil dezakegu.
- Bizkotxo gozopila: Ohikoena bizkotxo arin bat prestatzea izaten da. Bizkotxo hau jarabe edo almibar zaporetsu batekin busti beharra dago; bestela, lehorra geratuko da. Tartean krema, mousse edo betegai gozo bat jarriko da. Horrelakoak, geruza bat, bi, edo hiru egitea badago, betegai berdin edo desberdinekin. Kanpotik estalki batekin amaituta edo zuzenean kremarekin. Jeneralean, edertuta bukatzen da, mahukarekin irudiak eginez eta edertzeko elementuak erabiliz, txokolate hautsa, txokolate txirbila, fruitu lehor txigortuak, glas azukrea.....
- Bizkotxo pisutsu: Bizkotxo trinkoagoei esaten zaie. Bizkotxo hauei, gurina, ekilore olioa, margarina, txokolatea, arbendolak, fruitu lehorrak,..... gehitzen zaie.
- Bizkotxo xafla: Bizkotxo arin orea, labeko erretilu batean egosi ondoren lortzen dugun kapa fineko xaflari esaten zaio. Normalean, pastelak, ijito-besoa edo bavaroisak egiteko erabiltzen da.
- Briotxa-opil: Ogi opil gozoa, beste opil gozoek baino hidratazio gitxiagokoa.
- Brownie bizkotxo: Txokolatezko eta intxaurrezko bizkotxo pisutsu eta likatsua.
- Budinak edo Pudding diplomatikoa: Bizkotxo xaflak, fruitu azukreztatuak eta flan bat nahasita molden batean egiten den Budina.
- Croissant: Hostore esne opil orea erabiliz egiten diren croissant opilak.
- Cakea: Ingelesezko hitza da eta bere adiera zabalean pastela bezala itzuli dezakegu. Gurean bizkotxo pisutsu desberdinei deitzen zaie.
- Chantilly krema:Tarta edo opil desberdinak betetzeko edo edertzeko erabiltzen den banilla zaporeko esne-gain krema harrotuari esaten zaio.
- Coulise edo fruta saltsa: Saltsa bat da, gaur bereziki, fruitu mota desberdinekin egiten denari esaten zaio.
- Crumble pasta: Te pasta oso lehor bat da, bi behatzekin indar eginez desegiten dena.
- Coulant: Momentuan egosi eta jan behar den postre arin klasikoak ditugu.
- Ensaimada: Opil gozoaren ore moduko batekin, balear uharteetan jatorria duen opilari esaten zaio. Gosari eta askaritan jateko ezaguna egin da. Gurinaz gain, errezeta honek txerri gantza darama.
- Errege-opila:Opil gozoaren orearekin eta fruitu azukredunak edo lehorrak erabiliz egiten den opila, Errege Egunean jaten dena.
- Erroskilla: Ore mota ezberdinez egin daitekeen gozopil frijitu edota labetan eginten direnei deitzen zaie.
- Esne frijitu: Azkenburuko gozo bat da, esnea, fekula eta azukrearekin loditu, bexamelaren dentsitatea eman, eta frijitzen dena.
- Flana: Budin gozoen eta esnekien atalean sartzen dugun azkenburuko gozoa.
- Flora pasta: Tarten oinarriak egiteko gaileta da. Espainian du oinarri eta gurina erabili beharrean txerri gantza erabiltzen da. Hala ere, gaur egun, gurina ere erabiltzen da errezeta hau egiteko.
- Fondant: Gozogintzako estalki bat dugu. Ura eta azukre alderantzikatua erabiliz gozogintzan prestatzen dena. Fondanta Tarta, pastelak, pastak, betegaiak, karameluak egiteko erabil daitezke.
- Fruta antzigartu edo azukreztatua: Fruta jarabetan denbora luzez egosen diren fruitu zatiei esaten zaio. Errege-opila, Panettonea, Plum-cakea hornitzeko, edertzeko edo zaporea emateko erabiltzen da.
- Fruta almibarra: Fruitu zuritua edo ez, osoak, erdibituak edo zatituak, almibar arin batean egositakoak eta bertan kontserbatzen direnak.
- Fruta mazedonia: Fruitu desberdinak zatiturik eta nahastuta, almibar edo zuku gozo batekin nahastuak.
- Gorringo bainu: Ingeles bainua, gorringo azukre pitin batekin nahastuari esaten zaio. Bainu hau opilei eman eta pitin bat egosi egin behar izaten dira.
- Italiar merengea: Zuringoa hari puntuan dagoen almibarrarekin harrotzen da. Pastelen estalki gisa edo betegai moduan erabiltzen da.
- Jarabe : Ura eta azukrea elkarrekin irakiten 100ºC, edo 22-24ºBé lortu arte.
- Jelea edo jalea: Fruta zuku konzentratu edo loditua. Hau zukua hezetasuna kendu eta murriztuta edo gelatinarekin lortu daiteke. Laranja jalea, sagar jalea...
- Galleta oinarri duten tarta: Pasta lehorrak oinarri moduan izaten duten tartak dira. Jeneralean, gainetik pastelari izena ematen dion osagai nagusia joaten da: sagarra, kiwia, frutak, udareak, gazta krema. Galleta orea batzuetan gordinik sartu behar da labera betegaiarekin, beste batzuetan aldiz, lehenik, egosi egin behar izaten da galleta, krema jarri aurretik; beste batzuetan, berriz, erdi egosi egiten da eta ondoren osagai nagusiarekin egosten da.
- Genoar bizkotxo: Tartan oinarriak egiteko erabiltzen den bizkotxo pisutsua da. Bizkotxo honi gurin urtua gehitzen zaio, irina nahastu ondoren.
- Gelatina bainu: Frutazko gelatinak edo gelatina gozoak. Hotzean ematen diren bainuak dira; zaporea eman eta prestaketa kontserbatzeko erabiltzen dira.
- Gianduja: Bonboien betegaia dugu, txokolate estalduraren %60 eta pralinearen %40 nahasiz.
- Gorringo bainu: Gozogintzako prestaketak estaltzeko bainua. Opilei eman eta pittin bat egosi egin behar izaten dira. Ingeles bainua, gorringo azukre pittin batekin nahastuari esaten zaio. Bainu hau opilei eman eta pittin bat egosi egin behar izaten dira. Erroskilak kanpotik ematen duten ore zuria da.
- Gorringo krema: Gorringo eta azukre ugarirekin egiten den krema dugu. San Markos pastela egiteko, ijito-besoa, edo gozogintzako prestaketa ugaritarako.
- Barquilloak edo Groufretteak: Gaileta lehor bat da modu askotan aurkezten dena. Zigarrillo forma , bildua, abaniko forman aurkitu daitezke.
- Gurin krema: Bereziki tartak estaltzeko eta mahukarekin edertzeko erabiltzen den krema edo estalkia.
- Hostorea: Hostopilak, milorriak, pastelak eta opiltxo desberdinak egiteko erabiltzen den orea.
- Hostore esne opila: Prestaketaren lehen zatia esne opil baten berbera da, baina hori bai beti tenperatura baxuetan, orea hartzitzen hasi gabe. Bigarren zatian, berriz, oreari gurina edo margarina txertatuko diogu hostoreari txertatzen zaion modu berean, eta luzatu ere modu berean egiten da. Ondoren forma desberdina emanez, eta hauek egosiz, opil ugari egin ditzakegu: croissantak, napolitanak, karakolak, edo trentzak egiteko erabiltzen da. Opil horiek ere, nahi izatera, betegaiekin eta estalkiarekin amaitu ditzakegu.
- Ijito-besoa: Zilindro itxuraz kiribildua dagoen eta krema, esne-gain edo marmeladaz beteriko gozopil bat da.
- Praline: Karamelu alderantzikatu eta fruitu lehor pikortu eta pittin bat txigortuaz eginiko krema. Bestelako krema desberdinei gehitzeko, izozkiak burutzeko, bonboi betegaiak egiteko.....erabiltzen da.
- Infusio: Elementu likido zaporetsu eta lurrintsu bati deitzen zaio. Lurrin ematen duten elementuak egosi egiten dira esnetan edo uretan iragazi ondoren bustitzeko erabiltzen da.
- Italiar merenge: Pastelen estalki gisa edo betegai moduan erabiltzen da. Zuringoa hari puntuan dagoen almibarrarekin harrotzen da.
- Izotz-edaria: Sorbetearen antzeko prestaketak dira, baina ez dute sorbetearen dentsitatea izaten, baizik eta txikiagoa (8-10 Baumé) eta, bestetik, ez dute inoiz, ez zaie inoiz sorbetearen izozte mailarik ematen. tarta: Bizkotxo eta izozkiekin eginiko tarta izoztuak.
- Jarabe: Ura, azukrea eta ongailuak elkarrekin egosita lortzen den infusioa.
- Kafe espreso edo Italiarra: Presioan prestatutako kafe kontzentratu moduan defini dezakegu.
- Kafe krema: Kafe zaporeko krema, pastel krema bati kafe kikara bat edo kafe-hauts disolbagarria gehituz prestatzen da. Tartak edo opilak betetzeko erabiltzen da.
- Karamelu krema: Gozogintzako krema bat dugu. Pastel kremari karamelua gehitu beharko zaio, prestaketa desberdinen betegarri moduan erabiltzeko.
- Karamelu gorri: Ura eta azukrea elkarrekin irakinean eduki; batera egosi 128-135ºc lortu arte.
- Katu mingain: Pasta lehorrak dira, normalean, gorringoa baino zuringo gehiago izaten dutelako.
- Kausera edo haize kausera: Ur, gatz, gurin, irin eta arrautzarekin eginiko orea, frijitu eta bete ondoren lortutako opiltxoa.
- Krema frijitu: Gozogintzako azkenburukoa da. Pastelgintzako esne frijitu moduko bat da, desberdintasun bakarra da krema frijituaren oreak arrautza duela.
- Krepe: Jatorri frantsesa duen azkenburuko talo modukoa dugu. Galizian filloak deitzen direnak oso antzekoak dira. Arrautza, irina, gatza, esnea eta gurin urtua dira bere osagai nagusiak, eta azukre pittin bat gehitzea badago. Osagai horiekin ore likido bat lortuko dugu. Koipez igurtzitako eta beroa dagoen zartagin batean, ore likido geruza fin bat zabaldu eta minutu batean bi aldeetatik taloen moduan egosiko dugu. Ondoren, zenbait elementu gozorekin bete daitezke: txokolatea, marmelada, konfitura, pureak, pastel krema, chantilly krema..... Saltsaren batekin estal daiteke.
- Konpota: Fruta bat edo desberdina osoa edo zatitua, azukrearekin egosiak. Marmelada baino azukre gutxiagorekin, hezetasun handiagoz eta denbora gutxiagoan egosiak izaten dira. Gabonetako konpota, sagar konpota.....
- La frangipane edo frantxipan bizkotxoa: Krema egiteko erabiltzen diren osagai berdinekin ( Gurina, azukrea, arrautza eta arbendola) egiten den bizkotxo pisutsuari esaten zaio. Gaur egun mazapana gehitzen zaio errezeta honi.
- La frangipane edo frantxipan krema: Gozogintzan erabiltzen den almendra edo arbendol krema bati esaten zaio.
- Laranja krema: Gozogintzako krema. Limoi kremaren oso antzekoa, baina laranja zukua erabiliz burutzen dena, fruta duten tartak edo tartaletak betetzeko erabiltzen da.
- Lazo: Hostore opiltxoak. Tira txirikordatu egosiak, lazo formarekin. Azukrearekin edo gabe.
- Legamia natural: Lehenagotik hartzitutako okintzako orea, ore berriak egiteko erabiltzen dena.
- Limoi krema: Gozogintzako krema bat da. Fruta duten tartak, opil eta tartaletak betetzeko erabiltzen da.
- Lyongo krema: Gozogintzako krema bat da. Pasta krema gurin kremarekin nahastuta lortzen da.
- Madalena: Gosaritako gehien erabiltzen diren bizkotxoa. Bizkotxo pisutsua da.
- Marron glace: Gaztain gozo bat da normalean gabonetan jaten dena.
- Marrubi gelatina: Gelatinaz mamitutako marrubi zukua.
- Mazapana: Arbendol ehotu, zuringo eta azukrez egindako gozo bat da. Bereziki pieza txikitan prestatzen da.
- Merengea:Zuringo eta azukrearekin egiten den gozogintzako krema edo estalkia.
- Milorri edo hostopila :Tradizionalki hostorearekin prestatu izan den pastela izan dugu. Hala ere, gaur egun, milorri geruza ugaritan egiten den prestaketa ugariri ere esaten zaio.
- Mousse: Frantsesez "mousse"-k bitsa esan nahi du. Prestaketa gozo arinei esaten zaie
- Muselina: Momentuan egosi eta jan behar den postre arin klasikoak ditugu.
- Napolitana: Napolitana (Hego Euskal Herrian) edo Xokolatina (Ipar Euskal Herrian) gaur egun asko saltzen den opila da . Txokolate edota pastel-kremaz beteriko hostore zilindriko batez osatua dago.
- Natilla finak: Natillak loditzeko gorringoa bakarrik (fekularik gabe) erabiltzen den prestaketa.
- Olo gaileta: Oloaren malutak erabiliz gero, oreari oso testura kurruskaria emango dio.
- Opil gozo: Gozogintzako opilak dira. Gantz ugariko ogi-ore hartzitu eta gozo bezala definitu ditzakegu.
- Palmera: Azukre eta hostorearekin eginiko palmera moduko opiltxoak.
- Panettone: Jatorri italiarra duen ogi gozo eta oso harrotua. Pasak, fruitu azukreztatuak edo likoreak izan ditzake nahastuta.
- Gozogintzako pasta lehorrak : Ore lehorrak eta gorputz handikoak izaten dira; arrabolarekin luzatu eta moztu daitezke.
- Pastel krema: Tarta, opil edo prestaketa desberdinak betetzeko esneki krema oso tradizionala dugu.
- Plum-cake: Bizkotxo pisutsu bata da, fruitu lehorrak eta fruitu azukreztatuak hornigai moduan moduan ematen dituena.
- Polboroi: Gabonetako goxo tipiko andaluziarra da. Espainian bereziki Eguberrietan jaten dira. Estepa eta Tordesillasko polboroiak dira ospetsuenak.
- Tarta, pastel, opil edo gozopil: Gozogintzako prestaketa. Ez dago batere argi tarta eta pastelaren arteko desberdintasuna.
- Profiterol: Txuz edo Choux orearekin eginiko opiltxo luzeak.
- Sabarin: Bizkotxoaren osagaiak berdinak dira baina modu eta kantitate desberdinetan eta beste era batetara prestatua. Arrautza kantitate handiagoa du, eta honen zati handiena amaieran gehitzen zaio, banaka.
- Sable orea: Sukaldaritzan pasta hau gozo edo gazia erabili liteke, bereziki tartaletak edo Quicheak egiteko; gozogintzarako azukrearekin onduta erabiltzen da.
- Sableaux bizkotxoa: Gurin eta almendra hautsarekin eginiko bizkotxo pisutsua.
- Sacher bizkotxoa : Txokolate estalkiarekin egiten den bizkotxo errezeta da.
- Sagar errea: Labean erretako sagarra. Sagarrari bihotza kendu eta azalari bere zirkunferentzian mozketa bat egin. Labeko erretilu batean, kanela, limoi zukua, ura, azukre eta ardoarekin jarri. Sartu labera 180ºC-tan eta egosi edo erre sagarra bigundu arte. Labetik atera, eta epela edo hotza jan.
- Sagar tarta: Sagarra oinarri duten opil desberdinei esaten zaie. Gailetarekin, bizkotxoarekin, hostorerekin egin datitezke.Tatin tarta sukaldaritza frantsezeko sagara tarta ezagun bat da.
- Saint Honoré edo chiboust krema: Pastel kremari merenge suitzarra batuta lortzen den kremari esaten zaio. Krema hau Choux orearekin egindako Sain Honoré pastela egiteko erabiltzen da. Saint Honoré pastela egiten da galleta-oinarri borobil baten alboetan, choux pasteltxoak bata bestearen ondoan, eta gainean jarriz. Karamelua erabiltzen da opiltxoak bata bestearekin itsasteko. Pastelari kono forma edo saski forma emanez.
- Saint Honoré pastela: Gaileta oinarri batekin eta txutxo pasteltxoak bata bestearen gainean jarriz muntatzen den pastelari deitzen zaio. Txutxo hauek izen bera duen kremarekin betetzen dira.
- Sobao : Gurin ugariko opila da; bizkotxo txiki karratuak dira. Rona izan dezake.
- Sorbete: Almibar bat oinarri duen izozkia. Sorbetearen kasuan, oinarria almibar bat izango da, hau da ura eta azukre irakina. Kasu honetan, almibarra izozkiarena baino zerbait dentsoagoa erabiliko dugu. 18-22ºBé edo hari puntu ahulean.
- Soufle: Momentuan egosi eta jan behar den postre arin klasikoak ditugu.
- Suitzar merengea: Kasu honetan zuringoa azukre zuriarekin harrotzen da. Mila-orriak edo bizkotxoak betetzeko erabiltzen da.
- Tatin tarta: Frantziako sagar tarta ezagun bat dugu. Oinarrian hostorea izaten du.
- Teila: Gozogintzako pasta xafla fin eta hauskor ondulatua. Normalean, almendra oinarri duen orea da.
- Tiramisu: Tiramisua (italieraz: tiramisù) geruzatan muntatzen den gazta eta bizkotxo pastel hotza da.
- Torrada edo ogi galdua: Jeneralean, bezperan sobratutako ogiak aprobetxatuz egiten den azkenburukoa.
- Trufa gordin krema: Txokolatea eta esne-gaina oinarri dituen krema dugu. Biak ongi batu eta hoztu ondoren, txokolate prestaketak betetzeko erabiltzen da.
- Tulipa: Barkillo moduko pasta batekin egiten den habia forma durn prestaketa da, behin labetik aterata eta beroan habia forma ematen zaiona; askotan, izozkiarekin betetzen dira.
- Txokolate bainu: Txokolatea oinarri duten bainu edo estalkiak dira, gurinarekin, ur eta azukrearekin.... Txokolate tartak, pastak, opilak, trufak..... estaltzeko erabiltzen dira.
- Txokolate ganatxea edo trufak egosita: Txokolatearekin eginiko krema, betezeko edo estalki moduan tartak edo pastelak egiteko erabiltzen dena.
- Txokolate krema: Pastel krema bati 40 g. txokolate estalki gehituz lortuko dugu. Prestaketa mota desberdinak betetzeko.
- Txurroa: Irinez eta urez eginiko ore frijitua da.
- Petit choux edo txutxoa: Txuz orearekin eginiko opiltxo beteak.
- Udareak ardotan: Ardotan egositako udarari esaten zaio. Udare zuritua, osoa edo erdibitua, ura, ardoa, kanela eta azukrea duen likido batean egosten edukiko dugu. Udarea egosirik dugunean, erretiratu eta likidoa berriz, guk nahi dugun dentsitatea arte murrizten utziko dugu. Ondoren, saltsa horrekin udarea estali.
- San markos opila: Bizkotxo, chantilly , jarabe eta gorringo krema errea duen opila edo pastela dugu.
- Vol-au-vent edo Bolobana: Osagai gozo eta gazi desberdinekin betetzeko hostore opiltxoa dugu.
- Zabaione edo Sabayona: Italiar jatorrikio azkenburuko krema da, gorringo, azukre eta ardo txuriarekin egiten dena. Natila eta mousse baten arteko dentsitatea izaten du.
Gozogintzako makinaria eta tresneria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Alanbrezko saskia: Frijigailuan jakiak sartzeko saskitxoa.
- Almaiz edo motrailua: Osagaiak zanpatuz, xehatzeko, birrintzeko edo saltsa batzuk egiteko erabiltzen den tresna.
- Aluminio papera: Prestaketak estaltzeko erabiltzen den metalezko papera.
- Armiarma: Jaki prestatuak, likido berotik ateratzeko tresna.
- Arrabol: Ore desberdinak zabaltzeko edo luzatzeko tresna.
- Arraspagailu edo birringailu: Osaegiteko iragazkia .
- Arrautza harilduak egiteko iragazkia: Gozogintzako arrautza-hariak egiteko erabiltzen den tresna.
- Bahe edo galbahea: Irinak iragazteko erabiltzen den tresna. Zikinak kentzeko eta irina sueltoago uzteko.
- Balantza:Osagaiak pisatzeko tresna.
- Berogailua, kalefakzio, estufa labea: Oreen hartzitzea edo altxatzea errazteko tenperatura eta hezetasun egokiak dituzten armairuak dira. Ohiko labeen antz handia izaten dut.
- Bi piezako molde: Gaileta edo hostorea duten pastel gazi-gozoak prestatzeko eta errazago ateratzeko erabiltzen den moldea.
- Bihotz-erauzle: Sagarrari bihotza erraz kentzeko tresna.
- Birringailu elektriko: Prestaketa bat birrintzeko tresna; Robota edo kuterra ere esaten zaio.
- Birringailu errefinagailu: Gozogintzan, askotariko aleak ( almendra, hurrak eta bestelako fruitu lehorrak) forma edo tamaina desberdinetan moztu edo birrintzeko erabiltzen den makina.
- Bitsadera: Osagaiak biltzeko, edo bitsa kentzeko erabiltzen den tresna luzea.
- Bizkotxo-molde: Bizkotxoak laberatzeko molde itxia.
- Blini-zartagin: Bliniak (puztutako krepe moduko taloak), prestatzeko zartagina.
- Bonboi molde: Bonboiak prestatzeko moldeak.
- Briotxe molde: Briotxe ogia egiteko moldea.
- Brotxa:Prestaketa desberdinak margotzeko tresna.
- Budin molde: Budinak prestatzeko moldea.
- Burruntzali edo burruntzalitxo: Likidoak, saldak eta saltsak biltzeko erabiltzen den tamaina desberdineko tresna.
- Buztinezko kazola: Lurrez eginiko ontzia. Prestaketa zehatz batzuetarako erabiltzen da.
- Ebakitzeko makina: Osagaiak xafla finetan mozteko tresna elektrikoa.
- Ehunezko iragazki: Gauzarik finenak iragazteko erabiltzen den tresna.
- Erretilu: Ontzi zapala, normalean osagaiak zabaltzeko erabiltzen dena.
- Espatula: Osagaiak, nahasi edo mugitzeko erabiltzen den tresna.
- Estameta, estameña edo artilekia: Zapi zuri estua, likido desberdinak iragazteko erabiltzen dena.
- Film papera edo plastiko gardena: Plastikozko paper xafla fin eta gardena, prestaketa desberdinak estaltzeko erabiltzen dena.
- Frijigailu: Osagai desberdinak frijitzeko tresna. Gasarekin edo elektrizitatearekin funtziona dezake.
- Gastronorm: Gozogintzako makineria guztietarako prestatuta dauden ontziak eta erretilu desberdinak. Denak tamaina estandarrarekin, eta sukaldeko makinaria desberdinetan erabilgarriak izango direnak.
- Gomazko espatula edo mihia: Kazola, pertz eta ontzietatik osagai guztiak biltzeko mingain formako tresna.
- Gozogintzako espatula: Altzairuzko espatula edo tresna luzea. Gozogintzan kremak banatzeko edo tartak mugitzeko erabiltzen da.
- Gozogintzako pertz: Metalezko katilu handia; osagaiak nahasteko edo irabiatzeko erabiltzen da.
- Grilla: Aterik ez duen eta goitik bakarrik berotzen duen labea da. Gratinatzeko edo gainerretzeko erabiltzen da, jeneralean.
- Guraize edo artazi: Jakiak ebakitzeko tresna.
- Hagatxo: Arrautzak edo beste osagai desberdinak irabiatzeko erabiltzen den tresna.
- Harrotzeko pertz: Gozogintzako prestaketak harrotzeko ontzia.
- Hartzitze-armairu: Gozogintzako eta okintzako oreak hartzitzeko armairua.
- Hotz ganbera: Jakiak 1 eta 4ºC bitartean mantentzeko hozkailu armairu handia.
- Hozkailu: Jakiak 1 eta 4ºC bitartean mantenduko dituen biltegia.
- Hustekoa tresna: Meloia… borobil forma zatiak lortzeko aukera ematen digun tresna.
- Hutsean ontziratzekoa: Jakiak kontserbatzeko hutsean ontziratuko dituen makina.
- Ildaskatzaile: Limoien azala ildasken bidez apaintzeko tresna.
- Inbutu: Likido bat mutur estuko ontzi batetik pasatzeko tresna.
- Irabiagailu elektrikoa: Osagai desberdinak harrotzeko erabiltzen den gailua; elektrizitateak darabilen haga handi baten bitartez.
- Iragazki fina: Saltsa edo saldak iragazteko erabiltzen den metalezko sare fina.
- Izotz ganbera: Jakiak izozturik -18ºC tara mantentzeko plaka batzuekin eginiko armairu handia.
- Izotz makina: Izotzak egiteko makina.
- Izotz bolak ateratzekoa: Izozkia bola formarekin ateratzeko tresna.
- Izozkailua: Jakiak izozturik -18ºC tara mantentzeko gai den armairu txikia.
- Izozki makina: Izozkiak egiteko erabiltzen den makina.
- Katilu: Pertza baina txikiagoa, kantitate txikiak nahastu edo irabiatzeko erabiltzen den ontzia.
- Katu mingain: Pasta lehorrak dira, normalean, gorringoa baino zuringo gehiago izaten dutelako.
- Kazo : Kantitate txikiak, berotu edo egosteko erabiltzen den metalezko ontzia.
- Konbekzio labea: Haizagailu batek aire beroa mugituz darabilen labea.
- Krepera: Oinarria lodiagoa eta alboak baxuagoak dituen zartagin berezia da. Krepeak egiteko erabiltzen da noski.
- Labe: Beroaren ondorioz osagaiak erretzeko erabiltzen den armairua. Gasezkoa, elektrikoa, mistoa, haize berokoa , bero zuzenekoa....izan daiteke.
- Labeko erretilu: Labera osagai eta prestaketa desberdinak sartzeko ontzia.
- Labeko Gastronorm erretiluak: Altura desberdinetako labeko erretiluak. Gastronorm neurri estandarra dutenak. Labean erretzeko edo lurrunetan egosteko balio dutenak.
- Labeko paper: Labean egositako prestaketak erretilura ez itsasteko erabiltzen den papera.
- Lapiko elektriko: Gozogintzan krema desberdinak egiteko erabiltzen den ontzia dugu.
- Lata-irekitzeko: Metalezko ontziak zabaltzeko gailua.
- Madalena molde:Madalenak egiteko erabiltzen den paperezko moldea.
- Mahuka mutur: Mahukaren amaieran jartzen dugun punta txikia. Krema, esne-gain edo ore desberdinei forma emateko.
- Mahuka: Krema desberdinak zabaltzeko erabiltzen den tela edo plastikozko konoa. Honen irteeran mahuka muturra jarriko da; krema hori guk nahi dugun forman bertatik ateratzeko.
- Maria bainu elektrikoa: Maria bainu funtzioa egiten duen mahaia dugu. Iturri baten bitartez urez betetzen da eta hustubidea du. Elektrizitate edo gas bitartez ura berotzen du.
- Maria bainua: Ur berotan sartzen den ontzia, bere barruan duen elementua berotzeko edo bero mantentzeko.
- Metalezko eskularru: Ebakitzeko makina elektriko edo labanarekin hezurgabetzeko garaian, eskuak babesteko eskularrua dugu.
- Mikrouhin labea: Uhin elektromagnetikoen bitartez berotzen duen labea.
- Mutur kizkur: Mahukaren muturrean jartzen den punta-kizkurra.
- Mutur leun: Mahukaren muturrean jartzen den punta-lisoa.
- Muturtxo: Mahukaren puntan, barruko krema edo orea guk nahi dugun tamaina edo forma ateratzeko erabiltzen dugun gailua.
- Muturzorrotza edo puntazorrotza: Osagai desberdinak, zuritzeko, forma emateko eta mozteko erabiltzen dugun gabineta txiki eta puntaduna dugu.
- Neurgailu Osagai likidoak neurtzeko ontziak.
- Ogi molde: Ogi oreak laberatzeko moldea.
- Ohol: Osagaik gainean jarri eta mozteko edo xehatzeko tresna.
- Kazo elektriko: Gozogintzako prestaketa batzuk egiteko erabiltzen den ontzi elektrikoa.
- Oragailu elektriko: Beso baten laguntzaz, gozogintzako eta okintzako ore desberdinak landu eta oratzen dituen gailu elektrikoa.
- Ore ebakigailu: Oreak forma zehatz batekin ebakitzeko tresna.
- Pasta gurpil: Pastak mozteko erabiltzen den tresna.
- Pastelgintzako labe: Pastelgintzarako erabiltzen diren labe bereziak. Baxuak dira eta beroa, denean, berdin banatzea dute bereizgarri.
- Pastelgintzako mahuka: Ore edo kremak bertan sartu eta banatu, zabaldu edo forma emateko tresna.
- Pieza biko molde: Tartak erraz desmoldatzeko erabiltzen diren moldeak.
- Plantxako espatula: Plantxan erabiltzen den tresna motz, zabal eta gogorra osagaiak plantxan mugitzeko.
- Puregailu: Barazkiak pure bihurtzeko tresna.
- Sardexka: Punta desberdinak dituen tresna; normalean, osagaiak mugitzeko eta xerratzeko erabiltzen dena.
- Saretxo: Gozogintzan prestaketak estaltzeko erabiltzen da.
- Silikonazko azpiko: Ore desberdinak itsatsi gabe laberatzeko, erretilu azpian jartzen dena. Labetik kanpo, karamelu batzuk zabaltzeko ere balio du. Pralinea egiteko adibidez.
- Silikonazko molde: Silikonaz eginiko forma desberdineko moldeak. Oreak laberatzean, ez itsasteko, eta erraz soltatzeko balio dute.
- Sorbete makina:Sorbeteak egiteko erabiltzen den makina.
- Sukaldeko robot: Osagaiak xehatzeko, birrintzeko eta ore bihurtzeko erabiltzen den tresna elektrikoa.
- Tartaleta molde: Opil eta pastel gazi-gozo txikiak egiteko moldeak.
- Teila molde: Bata besteari itsatsitako hodi-erdi moduko molde metalikoa da.
- Zorrozgailu: Labana zorrozteko tresna.
- Tulipa
- Txinatar iragazki: Saltsa, salda edo krema desberdinak iragazteko erabiltzen den altzairuzko kono formako tresna.
- Uztai: Tarta egiteko erabiltzen den molde irekia.
- Xarlota-moldea: Xarlota edo Charlotteak egiteko moldeak.
- Xukadera: Osagai batzuk garbitu edo egosi ondoren xukatzeko edo iragazteko erabiltzen den tresna.
- Zartagin: Frijitzeko erabiltzen den ontzia.
- Zopa-koilara: Elikagai likidoak jateko erabiltzen dugun tresna. Neurgailu posible bat, koilara bakoitzak 20-25 g ditu.
- Zurigailu: Patata edo barazki desberdinak zuritzeko erabiltzen den tresna.
Gozogintzarako truko eta aholkuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Sakontzeko, irakurri: «Zerrenda:Gozogintzarako truko eta aholkuak»
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Carrero Casarrubios Armendariz Sanz, Pilar José Luis. (2017). Elaboraziones de pastelería y repostería en cocina. Paraninfo ISBN 9788497324472.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]https://www.gastronomiavasca.net/eu/gastro
Artikulu hau zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |