Komodo

Komodo
	; Irudi gehiago
; Erromatar enperadorea
Antzinako Erromako senataria
; Erromako kontsula
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Lucius Aelius Aurelius Commodus
Jaiotza	Lanuvium (en) , 161eko abuztuaren 31
Herrialdea	Antzinako Erroma
Heriotza	Erroma, 192ko abenduaren 31 (31 urte)
Hobiratze lekua	Sant'Angelo gaztelua
Heriotza modua	giza hilketa: itotzea
Hiltzailea	Narcissus (en)
Familia
Aita	Marko Aurelio
Ama	Faustina Gaztea
Ezkontidea(k)	Bruttia Crispina (en) (178 -
Bikotekidea(k)	ikusi Marcia (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Marcus Annius Verus Caesar (en) ; Annia Aurelia Galeria Faustina (en) ; Vibia Aurelia Sabina (en) ; Fadilla (en) ; Lucilla (en) ; Annia Cornificia Faustina Minor (en) ; Titus Aurelius Fulvus Antoninus (en) ; Domitia Faustina (en) ;
Leinua	Antoniar leinu
Hezkuntza
Hizkuntzak	latina
Jarduerak
Jarduerak	agintaria
Lantokia(k)	Antzinako Erroma
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Antzinako Erromako erlijioa

Artikulu hau enperadoreari buruzkoa da; uhartea gaitzat duena beste hau da: «Komodo (uhartea)»

Marko Aurelio Komodo Antonino (latinez: Marcus Aurelius Commodus Antoninus; 161eko abuztuaren 31 – 192ko abenduaren 31) erromatar enperadorea izan zen, 180tik hil zen arte. Enperadore txarrenetakotzat jotzen zaio, Bost Enperadore Onetako garaiari amaiera eman ziolako

Estreinako urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Komodo Marko Aurelio ospetsu eta arrakastatsuaren semea zen. Antonino izeneko bikia izan zuen, baina lau urte zituela hil zen. Arrebak, Luzilak, haren kontrako konspirazioan parte hartu zuen.

Aitak 177an izendatu zuen enperadore, eta bizirik ziraun bitartean biek izan zuten boterea. 180an, Marko Aurelio hil zenean, enperadore bakarra bilakatu zen.

Marko Aurelio bihotz onekoa eta eskuzabala bazen ere, Komodok justu kontrako ezaugarriak zituen. Erotzat jo ohi zaio Komodori, gehiegikerian bizi baitzen bizitza osoan.

Agintean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Markomaniarrekin hitzarmen kaskar bat sinatzeak hasiera eman zion agintaldiari. Germaniarren kontra gogor aritu zen boterean zegoela. Garaipen txikiak lortu arren, Senatuari garaipen-ospakizuna eskatzen zion.

Komodo ahalmen fisikoaz harro-harro zegoen. Aitaren gustu filosofikoak mesprezatzen zituen. Estatuetan Herkules bezala agertzea oso atsegin zuen, eta nonahi eraikitzen zituen. Heroiarekin parekatzeko, piztien kontra borrokatzen zuen zirkuetan. Gladiatoreen arteko lehiak ere begikoak zituenez, gladiatorez mozorrotuta behin baino gehiagotan borrokatu zuen. Eskandalugarritzat hartzen zen enperadorearen jokabide hori.

Jainkoa balitz bezala gurtzeko eskatu zuen Komodok, 300 emakumetako harena zuen bitartean. Estatuetako arazoak baztertzen zituen, laguntzaileen esku utziz. Iturri batzuek dioenez arrebarekin intzestu-harremanak ere bazituen.

190ean Erromako zati bat erre zen, eta Komodok hiri birfundatzeko aukera hartu zuen. Colonia Commodiana izena eman zion. Hilabeteek ere Komodo ohoretzeko izen berriak jaso zituzten: Lucius, Aelius, Aurelius, Commodus, Augustus, Herculeus, Romanus, Exsuperatorius, Amazonius, Invictus, Felix eta Pius. Senatuarena Komodioren Zorioneko Senatua eta armadarena Komodioren Armada izatera igaro ziren.

Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urte bat beranduago, Nartziso borrokalariak ito zuen Komodo baino bat hartzen ari zela. Senatuak, orduan, damnatio memoriae onartu zuen eta jatorrizko izenak berreskuratu zituen.

Hala ere, Septimio Severo enperadoreak, Marko Aurelioren familiaren babesa bereganatzeko nahian, Komodoren irudi publikoa berreskuratu zuen, eta Senatua jainko izendatzera behartu zuen.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Komodo

Datuak: Q1434
Multimedia: Commodus / Q1434

i e a Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.