Mungia: berrikuspenen arteko aldeak
| 72. lerroa: | 72. lerroa: | ||
== Mungiar ezagunak == |
== Mungiar ezagunak == |
||
* [[Juan Antonio Olabarrieta]] ([[1763]] - [[1822]]) polemista antiklerikala. |
* [[Juan Antonio Olabarrieta]] ([[1763]] - [[1822]]), polemista antiklerikala. |
||
* "[[Zarra]]" ([[1921]]-[[2006]]), [[futbol]]aria. |
* "[[Zarra]]" ([[1921]]-[[2006]]), [[futbol]]aria. |
||
* [[Ikerne Goikoetxea]] ([[1967]]-), aktorea. |
* [[Ikerne Goikoetxea]] ([[1967]]-), aktorea. |
||
* [[Agustin Sagasti]] ([[1970]]-[[2009]]), euskal txirrindulari ohia. |
* [[Agustin Sagasti]] ([[1970]]-[[2009]]), euskal txirrindulari ohia. |
||
* [[Unai Ziarreta]]- ([[1970]]-), [[Eusko Alkartasuna]]ko presidente ohia. |
* [[Unai Ziarreta]]- ([[1970]]-), [[Eusko Alkartasuna]]ko presidente ohia. |
||
* [[Rafa Rueda]]- ([[1972]]-), abeslari eta [[gitarra]]- |
* [[Rafa Rueda]]- ([[1972]]-), abeslari eta [[gitarra]]-jotzailea. |
||
== Ikus, gainera == |
== Ikus, gainera == |
||
01:25, 21 azaroa 2010ko berrikusketa
| Mungia | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bizkaia, Euskal Herria | |||||||||||
 Mungiako udaletxea. | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
| Lurraldea | Bizkaia | ||||||||||
| Eskualdea | Mungialde Uribe Butroe | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Mungia | ||||||||||
| Alkatea | Izaskun Uriagereka Legarreta (EAJ) | ||||||||||
| Posta kodea | 48100 | ||||||||||
| INE kodea | 48069 | ||||||||||
| Herritarra | mungiar | ||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Koordenatuak | 43°21′17″N 2°50′50″W / 43.354722222222°N 2.8472222222222°W | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 52,12 km² | ||||||||||
| Garaiera | 20 metro | ||||||||||
| Distantzia | 15 km Bilbora | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 17.882 (2023) 220 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 310,99 bizt/km² | ||||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] | % 19,16 | ||||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 16,79 | ||||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 52,25 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 79,11 (2011) | ||||||||||
| Genero desoreka[1] | % 1,36 (2011) | ||||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 10,23 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1] | % 55,46 (2010) | ||||||||||
| Kaleko erabilera [2] | % (2016) | ||||||||||
| Etxeko erabilera [3] | % 36.84 (2016) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Sorrera | 1376. urtea | ||||||||||
| Webgunea | http://www.mungia.org www.mungia.org | ||||||||||
Mungia Bizkaiko barrualdeko udalerria eta Mungialdeko eskualdeko hiriburua da. 16.000 inguruko biztanle ditu eta itsasotik 20 metroko garaieran dagoen eremu zabala da. Sollube (684 m) eta Jata (592 m) mendiez gain, baditu hainbat sakonune eta mendixka; besteak beste Gondramendi (217 m), Tallu (342 m) eta Berreaga (366 m).
Hauek Butroi ibaiaren ibarra inguratzen dute. Ibai hau Bizkargi (536 m) mendian sortu, Mungiatik igaro eta Gaminiz badian isurtzen du ura. Baina hau ez da alde honek duen ur-etorri bakarra; badira inguruan makina bat errakatxo eta iturri Butroi ibaiaren ibaiadarrak direnak, Atxuri, Trobika, Lauromendi, Atebarri edo Mantzorriko erreka esaterako, antzina 20 errotari eragiteko gauza zirenak.
Inguru naturala
- Iparraldean Bakio eta Bermeo
- Hegoaldean Derio, Zamudio eta Gamiz-Fika
- Ekialdean Meñaka eta Gamiz-Fika
- Mendebaldean Loiu, Gatika eta Jatabe
Muga hauen barruan sortzen den eskualdeak Mungiaz gain, Arrieta, Gamiz-Fika, Gatika, Laukiz, Jatabe, Meñaka, Fruiz eta Bakio udalerriak ditu. Orain gutxira arte, Mungiak beste herri batzuek legez, bazituen ondoko udalerrietan hainbat barruti. Hauek hurbilen zeukaten udalerriaren esku geratu dira, kostaldeko Basorda kasu.
Auzoak
Demografia eta biztanleria
2009ko urtarrilaren 1ean, Mungiak 16.209 bizilagun zituen,
Mungiako biztanleriak etengabeko hazkundea izan du, 80ko hamarkadaren hasierako geldiune laburra izan ezik. Hazkunde hori azken urteotan bizkortu egin da Euskal Herriko hainbat tokitatik etorri eta herritartu diren pertsonei esker, bai eta hazkunde begetatiboaren ehuneko handiari esker ere.
Horrek guztiak populazioaren %21 20 urtetik beherakoa izatea eragin du. Mungiako bizilagunetatik %43 oinarrizko ikasketak egiten ari da edo egin ditu, %14k profesional erako ikasketak ditu, %24k bigarren mailakoak edo erdi mailakoak, eta, %11k, berriz, goi mailakoak.
Hizkuntzari dagokionez, euskaldun kopuru handia duen eskualdea da: bizilagunen %26 gaztelaniaduna da, %16 ia euskalduna, %58 euskaldunak dira (horietatik %67 alfabetatuak). Gaur egun, ikastola ("Larramendi") eta bertso-eskola ("Taket") daude. Berezko hizkera mendebaleko euskararen aldaera bat da.
Azken urteotan, Mungia jatorri askotako jendearen bizileku gertatu da, besteak beste Ipar Afrikatik eta Hego Amerikatik etorritako hainbatena. Horiek normaltasun osoz egokitu dira eguneroko bizitzara.
Bizntaleriaren bilakaera 1897tik 2006ra
| 1897 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2006 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.973 | 4.742 | 5.399 | 5.764 | 5.338 | 4.941 | 5.291 | 5.833 | 8.477 | 11.341 | 11.900 | 13.807 | 15.104 |
Mungiar ezagunak
- Juan Antonio Olabarrieta (1763 - 1822), polemista antiklerikala.
- "Zarra" (1921-2006), futbolaria.
- Ikerne Goikoetxea (1967-), aktorea.
- Agustin Sagasti (1970-2009), euskal txirrindulari ohia.
- Unai Ziarreta- (1970-), Eusko Alkartasunako presidente ohia.
- Rafa Rueda- (1972-), abeslari eta gitarra-jotzailea.
Ikus, gainera
Kanpo loturak
- (Gaztelaniaz) Mungiako udala
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).